Kathimerini.gr
Γιώργος Σκαφιδάς
Αν και διαφορετικές (πολιτικά) μεταξύ τους, η Νίκολα Στέρτζιον και η Τζασίντα Άρντερν έχουν (τουλάχιστον) ένα κοινό: Ανακοίνωσαν και οι δύο πρόσφατα την παραίτησή τους – από την πρωθυπουργία της Σκωτίας η Στέρτζιον σήμερα, από την πρωθυπουργία της Νέας Ζηλανδίας η Άρντερν στις 19 Ιανουαρίου – επικαλούμενες ως αιτία, μεταξύ άλλων, τη δυσβάσταχτη πίεση με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπος πια ένας πολιτικός όταν βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων.
«Λόγω της φύσης και της μορφής της σύγχρονης πολιτικής αντιπαράθεσης, υπάρχει πια πολύ μεγαλύτερη ένταση – τολμώ να το πω βαναυσότητα – στη ζωή ενός πολιτικού απ’ ό,τι τα περασμένα χρόνια», δήλωσε σήμερα η 52χρονη Στέρτζιον, ανακοινώνοντας την παραίτησή της από τη θέση της πρωθυπουργού («πρώτης υπουργού») της Σκωτίας, θέση στην οποία βρισκόταν τα τελευταία περίπου οχτώ χρόνια – από τον Νοέμβριο του 2014 και έπειτα – αλλά και από την ηγεσία του Σκωτσέζικου Εθνικού Κόμματος (SNP). Για να περιγράψει το κλίμα μέσα στο οποίο κυλά πια η ζωή ενός πολιτικού ηγέτη εν έτει 2023, η Στέρτζιον χρησιμοποίησε, συγκεκριμένα, τη λέξη «brutality» που θα μπορούσε να μεταφραστεί ως: βαναυσότητα, βαρβαρότητα, σκληρότητα, ωμότητα, αγριότητα…
Κάτι εννοιολογικά ανάλογο είχε πει, όμως, και η 42χρονη Άρντερν τον περασμένο Ιανουάριο, όταν ανακοίνωσε τη δική της πρόωρη παραίτηση από την πρωθυπουργία της Νέας Ζηλανδίας, υποστηρίζοντας ότι προσωπικά δεν έχει πια άλλα αποθέματα ψυχικού σθένους («I no longer have enough in the tank») ώστε να συνεχίσει να δίνει μάχες από την πρώτη γραμμή της πολιτικής αντιπαράθεσης…
«Δεν φεύγω γιατί ήταν δύσκολα. Αν ήταν αυτός ο λόγος, πιθανότατα θα είχα φύγει στο πρώτο δίμηνο. Φεύγω γιατί μαζί με έναν τόσο προνομιακό ρόλο έρχεται και η ευθύνη: η ευθύνη να ξέρεις πότε είσαι το κατάλληλο άτομο για να ηγηθείς και πότε δεν είσαι. Ξέρω τι χρειάζεται αυτή η δουλειά και ξέρω ότι δεν έχω πια αρκετά αποθέματα για να φανώ αντάξιά της. Είναι τόσο απλό», είχε δηλώσει η Τζασίντα Άρντερν.
«Είμαι πρώτος υπουργός (σ.σ. πρωθυπουργός της Σκωτίας) εδώ και περισσότερα από οχτώ χρόνια. Και ήμουν αναπληρωτής πρώτος υπουργός για άλλα οχτώ χρόνια προηγουμένως. Αυτές οι δουλειές αποτελούν προνόμιο. Είναι όμως σκληρές. Ειδικά, δε, στην περίπτωση του πρώτου υπουργού, αδυσώπητα σκληρές… Είμαι κι εγώ άνθρωπος πέρα από πολιτικός… Ο μόνος τρόπος να κάνεις αυτήν τη δουλειά είναι δίνοντας σε αυτήν το 100% του εαυτού σου. Η χώρα δεν αξίζει τίποτα λιγότερο. Αλλά, στην πραγματικότητα, αυτό μπορεί να γίνει μόνο για ένα διάστημα…», δήλωσε σήμερα η Νίκολα Στέρτζιον, θίγοντας θέματα όπως είναι, μεταξύ άλλων, η απώλεια κάθε ιδιωτικότητας για τους πολιτικούς και το κόστος που καλούνται να επωμιστούν η οικογένεια και οι φίλοι τους.
«Συνηθισμένα πράγματα, που οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν δεδομένα, όπως το να πάνε για καφέ με φίλους ή μια βόλτα μόνοι, καθίστανται πολύ δύσκολα (σ.σ. για έναν πολιτικό)», σύμφωνα με την Στέρτζιον…
Πολιτικοί με μακρά πορεία
Η πολιτική θέλει γερό στομάχι. Εάν δεχθούμε τη σχετική ρήση του Μάο, είναι «αναίμακτος πόλεμος» («war without bloodshed»). Αυτό, ωστόσο, δεν αποτελεί νεοαποκτηθείσα διαπίστωση. Αντιθέτως, είναι τόσο παλιό όσο και η ίδια η ενασχόληση με τα κοινά…
Νίκολα Στέρτζιον και Τζασίντα Άρντερν δεν είναι «χθεσινές» στον χώρο της πολιτικής. Κάθε άλλο. Η Σκωτσέζα μπήκε στο Scottish National Party – SNP στα 16 της και πλέον, σε ηλικία 52 ετών, έχει γράψει ιστορία ως η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Σκωτίας αλλά και ως η μακροβιότερη Σκωτσέζα πρωθυπουργός (2014 – 2023).
Η Νίκολα Στέρτζιον REUTERS/Russell Cheyne
Η Τζασίντα Άρντερν του Εργατικού Κόμματος της Νέας Ζηλανδίας, από την άλλη πλευρά, εξελέγη βουλευτής για πρώτη φορά σε ηλικία 28 ετών και πρωθυπουργός στα 37 της. Ήταν μάλιστα τότε, πριν από την άνοδο της Φινλανδής Σάνα Μάριν στην πρωθυπουργία, η νεότερη σε ηλικία γυναίκα πρωθυπουργός στον κόσμο. Όταν ανακοίνωσε, δε, την παραίτησή της πριν από περίπου έναν μήνα, είχε ήδη συμπληρώσει πάνω από πέντε χρόνια στην πρωθυπουργία.
Δικαιούνται πολιτικοί όπως η Στέρτζιον και η Άρντερν, που βρίσκονταν επί σειρά ετών στην πρώτη γραμμή, κάποια στιγμή να δηλώσουν ότι κουράστηκαν και να τα παρατήσουν επικαλούμενοι προσωπικούς λόγους; Όλα τα μπορούν. Δικές τους οι αποφάσεις, δικό τους και το όποιο (πολιτικό – προσωπικό) κόστος ή όφελος, θα μπορούσε να πει κανείς.
Η Τζασίντα Άρντερν AAP Image/Ben McLay via REUTERS
Έχει γίνει, άραγε, η ζωή των πολιτικών τα τελευταία χρόνια πιο δύσκολη από ό,τι ήταν στο παρελθόν; Άλλαξε κάτι; Η Νίκολα Στέρτζιον το υπονόησε όταν μίλησε για τη φύση και τη μορφή της σύγχρονης πολιτικής αντιπαράθεσης, η οποία συνοδεύεται πια από μεγαλύτερη ένταση και «βαναυσότητα» («brutality»). Δεν ήταν, όμως, πάντοτε έτσι; Και αν δεν ήταν, τι είναι αυτό που επέφερε αλλαγές; Τα social media; Τα smartphones; Η – συχνά ανθρωποφαγική – clickbait τακτική πολλών ΜΜΕ; Η συνεχής ροή ειδήσεων και πληροφοριών;
«Οι πιέσεις στους πρωθυπουργούς είναι πάντα μεγάλες αλλά σε αυτήν την εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, των clickbait και της συνεχούς 24ωρης ροής ειδήσεων, η Τζασίντα βρέθηκε αντιμέτωπη με ένα επίπεδο μίσους και χολής που είναι πρωτοφανές σε αυτήν τη χώρα», είχε δηλώσει η Έλεν Κλαρκ, πρώην πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας η ίδια, που αξίζει να σημειωθεί ωστόσο ότι προέρχεται από το κόμμα της Άρντερν.
Τα άλλα προβλήματα
Επικριτές και πολιτικοί αντίπαλοι της Στέρτζιον και της Άρντερν θα μπορούσαν, με μια δόση καχυποψίας, να υποστηρίξουν ότι πίσω από τις «δακρύβρεχτες» καταθέσεις ψυχής και πολιτικής παραίτησης κρύβονται και άλλοι, πολύ πιο κυνικοί λόγοι.
Η προσπάθεια της Στέρτζιον να ανοίξει τον δρόμο προς τη διεξαγωγή – τα επόμενα χρόνια – ενός νέου δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Σκωτίας, συναντούσε εμπόδια που έδειχναν αξεπέραστα («μπλόκο από το Ανώτατο Δικαστήριο στη διεξαγωγή δεύτερου δημοψηφίσματος»). Νομοσχέδιο (Gender Recognition Reform – Scotland – Bill), που προώθησε η Στέρτζιον το τελευταίο διάστημα, με στόχο τη διευκόλυνση της νομικής διαδικασίας για όσους επιθυμούν να αλλάξουν φύλο στη Σκωτία, κατέληξε να δέχεται «πυρά» από όλες τις πλευρές του πολιτικού και κοινωνικού φάσματος, εν μέσω διαφωνιών για το εάν θα πρέπει να οδηγηθεί σε ανδρικές ή γυναικείες φυλακές μια 31χρονη τρανς γυναίκα από τη Σκωτία, η Αϊλα Μπράισον, που είχε διαπράξει βιασμούς στο παρελθόν ως άντρας. Κι όλα αυτά… ενώ η δημοτικότητα της Στέρτζιον είχε ήδη αρχίσει να μετρά απώλειες… μέσα σε ένα πλαίσιο πληθωριστικών πιέσεων.
Αλλά και στη Νέα Ζηλανδία, τα πράγματα δεν πήγαιναν αρκετά καλά το τελευταίο διάστημα για το Εργατικό κόμμα της Τζασίντα Άρντερν που έρχεται δεύτερο στις δημοσκοπήσεις, πίσω από το κεντροδεξιό New Zealand National Party, ενόψει των εκλογών που είναι προγραμματισμένο να πραγματοποιηθούν στη χώρα τον ερχόμενο Οκτώβριο… Αναλυτές μάλιστα υποστηρίζουν ότι η πολιτική θυσία της Άρντερν θα μπορούσε, ενδεχομένως, να κάνει καλό στην παράταξη…
