ΜΠΡΟΥΚΑΣ ΜΠΑΡΝΣ / THE NEW YORK TIMES
Η εταιρεία Disney ξεχώρισε από τα υπόλοιπα στούντιο του Χόλιγουντ με έναν θεμελιώδη τρόπο: οι οικογενειακές ταινίες της, οι τηλεοπτικές εκπομπές της και τα θεματικά πάρκα της απευθύνονταν –θεωρητικά– σε όλους, με κάθε πολιτική και πολιτιστική αντιπαράθεση να αποφεύγεται με ζήλο. Σε περίπτωση που τα κάστρα των παραμυθιών δεν προβάλλουν με την επιθυμητή έμφαση το νόημα, η πινακίδα στην είσοδο της Disneyland γράφει: «Εγκαταλείπετε τον κόσμο του σήμερα και εισέρχεστε στον κόσμο του χθες, του αύριο και της φαντασίας».
Πρόσφατα, όμως, η ασχήμια της καθημερινότητας παρεισέφρησε στο Μαγικό Βασίλειο. Σε κάποιες περιπτώσεις, η ίδια η Disney επέλεξε να ακολουθήσει τις σύγχρονες ιδεολογικές τάσεις. Το περασμένο καλοκαίρι, η εταιρεία αποφάσισε να αφαιρέσει κάθε αναφορά στο φύλο στις ανακοινώσεις της, όπως το «κυρίες και κύριοι, αγόρια και κορίτσια», που αντικαταστάθηκε με το «ονειροπαρμένοι κάθε ηλικίας».
Το περασμένο καλοκαίρι αποφάσισε να αφαιρέσει κάθε αναφορά στο φύλο στις ανακοινώσεις της, όπως το «κυρίες και κύριοι, αγόρια και κορίτσια».
Η Disney βρέθηκε, όμως, άθελά της αναμεμειγμένη στην υπόθεση του νέου νόμου στη Φλόριντα, ο οποίος απαγορεύει κάθε αναφορά στην ομοφυλοφιλία στις τρεις πρώτες τάξεις του Δημοτικού. Αρχικά, η εταιρεία επέλεξε να μην πάρει δημόσια θέση, προκαλώντας εξέγερση μεταξύ του προσωπικού. Η Disney άλλαξε στάση και κατήγγειλε επιθετικά τον νόμο, για να βρεθεί στο στόχαστρο των σχολιαστών του συντηρητικού δικτύου Fox News και του κυβερνήτη της πολιτείας, Ρον Ντεσάντις. Ο κυβερνήτης έστειλε μάλιστα μήνυμα στους οπαδούς του, λέγοντας ότι «η αφυπνισμένη Disney έχει χάσει κάθε δικαίωμα να σας λέει τι να κάνετε». Οι βουλευτές του τοπικού Κοινοβουλίου απείλησαν να άρουν νομοσχέδιο της δεκαετίας του 1970, το οποίο επιτρέπει στην Disney να λειτουργεί ως δημοτική αρχή. Στην προσπάθειά της να μη θίξει κανέναν, η εταιρεία του Ουόλτ Ντίσνεϊ πέτυχε να ενοχλήσει τους πάντες.
«Η αποστολή της μάρκας Disney υπήρξε πάντα ξεκάθαρη: Μην κάνετε κάτι που θα ταράξει ή θα προκαλέσει τη σύγχυση του οικογενειακού κοινού. Ψυχαγωγία για όλους, τίποτε αμφιλεγόμενο, ας αφήσουμε το μαγικό ραβδί να μας μεταμορφώσει. Η πόλωση, όμως, είναι τέτοια στην κοινωνία, που ακόμη και η Disney αδυνατεί να μας ενώσει», λέει ο καθηγητής ΜΜΕ του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας, Μάρτιν Κάπλαν. Η επίμονη αποφυγή θεμάτων που διχάζουν, ωστόσο, αντικατοπτρίζει συγκεκριμένη θεώρηση του κόσμου. Ο ιδρυτής της εταιρείας ήταν άλλωστε γνωστός για τις συντηρητικές και αντισυνδικαλιστικές θέσεις του. Ο πατριωτισμός είναι αναπόσπαστο συστατικό των πάρκων της Disney.
Τα τελευταία χρόνια υπό τη διοίκηση του πρώην CEO, Ντέιβιντ Αϊγκερ, η Disney επέλεξε να προωθήσει τη φυλετική ποικιλία στην επιλογή των ηθοποιών και των σεναρίων. Οπως είχε πει ο ίδιος ο Αϊγκερ σε σύνοδο μετόχων το 2017, αναφερόμενος στην κοινωνική αποδοχή και ισότητα: «Πρέπει να αξιοποιήσουμε τις αξίες μας, τις οποίες θεωρούμε σημαντικές για την κοινωνία μας και να αλλάξουμε τη συμπεριφορά των πολιτών, πείθοντάς τους να είναι πιο ανεκτικοί απέναντι σε άλλους πολιτισμούς, φυλές και κάθε άλλη ανθρώπινη ιδιαιτερότητα». Η εταιρεία περίμενε μέχρι το 2009 για να εισαγάγει μαύρη πριγκίπισσα στις ιστορίες της.
Ο Αϊγκερ είναι αυτός που πίεσε για τη δημιουργία της διεθνούς εισπρακτικής κινηματογραφικής επιτυχίας «Μαύρος Πάνθηρας», με καστ σχεδόν αποκλειστικά μαύρων ηθοποιών και σενάριο αφροαμερικανικής έμπνευσης. Κατά τη διάρκεια της θητείας του Αϊγκερ, η Disney εκσυγχρόνισε τη σειρά «Πόλεμος των Αστρων», φέρνοντας γυναικείους χαρακτήρες στην πρώτη γραμμή του σεναρίου. Πολλές ταινίες κινουμένων σχεδίων («Μοάνα», «Κόκο», «Ράια και ο τελευταίος δράκος», «Ενκάντο») εμφανίζουν ποικιλία φυλών και εθνοτήτων στα σενάριά τους. Παρότι οι επιτυχίες ακολούθησαν η μία την άλλη, μερίδα του κοινού της Disney αντέδρασε, καταδικάζοντας ορισμένες ταινίες με την απουσία τους από τις κινηματογραφικές αίθουσες.
Προειδοποίηση
Η ταινία «Eternals», κόστους 200 εκατ. δολαρίων, δέχθηκε καταιγισμό επικρίσεων για το φιλί μεταξύ του ομοφυλόφιλου υπερήρωα πρωταγωνιστή με τον σύζυγό του. Τα γνωστά «τρολ» του Διαδικτύου πλημμύρισαν την ιστοσελίδα IMDB με αρνητικές ομοφοβικές κριτικές. Καθώς η Disney ετοιμαζόταν να εγκαινιάσει υπηρεσία streaming το 2019, προχώρησε σε εξοντωτική μελέτη της ταινιοθήκης της, για να προσθέσει την παρακάτω προειδοποίηση σε πολλές από αυτές: «Το έργο περιέχει αρνητικές απεικονίσεις ή κακομεταχείριση ανθρώπων ή πολιτισμών. Τα στερεότυπα αυτά ήταν εσφαλμένα τότε και παραμένουν εσφαλμένα και σήμερα». Η προειδοποίηση τοποθετήθηκε σε επεισόδια της σειράς Muppet Show της δεκαετίας του 1970 και σε εκδοχή του 1941 της ταινίας «Ντάμπο, το ελεφαντάκι». Η έρευνα διαπίστωσε ότι και άλλοι χαρακτήρες δημοφιλών κινουμένων σχεδίων θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν προβληματικοί. Η Ούρσουλα, «κακιά» του κινουμένου σχεδίου «Η Μικρή Γοργόνα», θεωρείται ότι μιμείται τον τρόπο ομιλίας ομοφυλόφιλων ανδρών, ενώ το σχεδόν μοβ χρώμα του δέρματός της μπορεί να χαρακτηρισθεί έμμεση αναφορά στο δέρμα των Αφροαμερικανών.
