Την ύπαρξη γιγάντιου ταμιευτήρα νερού βαθιά κάτω από την επιφάνεια του πλανήτη Αρη αποδεικνύουν στοιχεία αποστολής της NASA, με την επιστημονική ομάδα της υπηρεσίας διαστήματος των ΗΠΑ να εκτιμά ότι το νερό αυτό μπορεί να γεμίσει τους ωκεανούς του άνυδρου Κόκκινου Πλανήτη. Το νερό αυτό, που βρίσκεται εγκλωβισμένο σε μικροσκοπικές σχισμές και πόρους των πετρωμάτων στα μεσαία στρώματα του φλοιού του Αρη. Εφόσον απελευθερωθεί, ο υδάτινος όγκος θα καλύψει το σύνολο της επιφάνειας του πλανήτη, δημιουργώντας ωκεανό βάθους 1,6 χλμ.
Τα στοιχεία αυτά συνέλεξε η αποστολή Insight της NASA, η οποία χρησιμοποίησε σεισμογράφο για να μελετήσει το υπέδαφος του Αρη μεταξύ 2018 και 2022. Οι μελλοντικοί αστροναύτες που θα ερευνήσουν τον πλανήτη, θα αντιμετωπίσουν σειρά ανυπέρβλητων προβλημάτων εάν επιδιώξουν να έχουν πρόσβαση σε νερό, το οποίο βρίσκεται σε βάθος 11,5 έως 20 χλμ. κάτω από την επιφάνεια, σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences.
Η έρευνα αποκαλύπτει επίσης νέα στοιχεία για τη γεωλογική ιστορία του Αρη και ενισχύει τις θεωρίες για ύπαρξη ζωής στο υπέδαφος του πλανήτη. «Αν καταλάβουμε τον κύκλο του νερού στον Αρη, θα μπορέσουμε να αντιληφθούμε την εξέλιξη του κλίματος, της επιφάνειας και του υπεδάφους του. Ενα χρήσιμο σημείο εκκίνησης είναι ο εντοπισμός του νερού και η εκτίμηση της ποσότητάς του», λέει ο Βασάν Ράιτ, επικεφαλής της μελέτης και καθηγητής γεωφυσικής στο Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο Σκριπς του Σαν Ντιέγκο στην Καλιφόρνια.
Ολα δείχνουν ότι ο Αρης ήταν θερμότερος και υγρός πριν από πολλά δισεκατομμύρια χρόνια, όπως φαίνεται από τις αρχαίες λίμνες, κοίτες ποταμών, δέλτα και αλλοιωμένα από το νερό πετρώματα, που μελετήθηκαν από παλαιότερες αποστολές της NASA. Ο πλανήτης όμως έχασε την ατμόσφαιρά του πριν από περίπου 3 δισ. χρόνια, σηματοδοτώντας το τέλος της υγρής περιόδου. Οι επιστήμονες δεν είναι βέβαιοι αν ο Αρης απώλεσε ξαφνικά την ατμόσφαιρα που τον περιέβαλε, με σειρά αποστολών να έχουν σχεδιασθεί προκειμένου να διαπιστωθεί πού κατέληξε το νερό και εάν επέτρεψε στον πλανήτη να γίνει φιλόξενος για την εμφάνιση ζωής. Παρότι νερό βρίσκεται εγκλωβισμένο με μορφή πάγου στους πόλους του Αρη, οι ερευνητές πιστεύουν ότι ο πλανήτης διαθέτει άλλους, υπόγειους, ταμιευτήρες νερού. Κάποιοι εικάζουν ότι το νερό πάγωσε ή χάθηκε στο Διάστημα, ενώ άλλοι πιστεύουν ότι ενσωματώθηκε σε μέταλλα κάτω από την επιφάνεια ή διέρρευσε σε μεγάλους υπόγειους ταμιευτήρες.
Το πρόγραμμα Insight στηρίχθηκε στα δεδομένα οχήματος προσεδάφισης, το οποίο συνέλεξε πρωτοφανή όγκο δεδομένων για το πάχος του φλοιού του Αρη και τη θερμοκρασία του, καθώς και για το πάχος και τη σύνθεση του πυρήνα και της ατμόσφαιράς του. Οι σεισμογράφοι του οχήματος προσεδάφισης κατέγραψαν την ίδια ώρα τη σεισμική δραστηριότητα στην επιφάνεια. Παρότι σεισμοί σημειώνονται κάθε φορά που οι τεκτονικές πλάκες μετακινούνται και προσκρούουν η μία στην άλλη, ο αρειανός φλοιός μοιάζει με μια γιγάντια πλάκα, με ρήγματα και τομές, καθώς ο πλανήτης άρχισε να ψύχεται και να συρρικνώνεται με την πάροδο του χρόνου.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι είχαν την ικανότητα να μελετήσουν την επιτάχυνση των σεισμών στον Αρη, καθώς αυτοί ταξίδευαν στην επιφάνεια, προσφέροντας στοιχεία για τη σύνθεση του υπεδάφους. Η επιτάχυνση των τεκτονικών κυμάτων εξαρτάται από τη σύσταση των πετρωμάτων. Η ομάδα της NASA αξιοποίησε τα στοιχεία αυτά προκειμένου να δημιουργήσει μαθηματικό πρότυπο, το οποίο είναι ικανό να διαγνώσει τη σύσταση του υπεδάφους. Το πρότυπο έδειξε ότι το υπέδαφος αποτελείται από ηφαιστειογενή πετρώματα, γεμάτα νερό σε υγρή μορφή.
«Η πιστοποίηση της ύπαρξης μεγάλου όγκου νερού σε υγρή μορφή στο υπέδαφος μάς επιτρέπει να προβούμε σε αξιόπιστες εκτιμήσεις για τη μορφή του κλίματος στον Αρη. Το νερό, όπως γνωρίζουμε, είναι αναγκαίο για την ύπαρξη ζωής, ενώ τα υπόγεια ύδατα μπορούν να συντηρήσουν ζωή, όπως έχουμε δει στη Γη στα βάθη των ωκεανών. Παρότι δεν διαθέτουμε αποδείξεις για την ύπαρξη ζωής στον Αρη, έχουμε εντοπίσει πού θα δημιουργηθεί η ζωή», λέει ο Μάικλ Μάνγκα, ο οποίος συμμετείχε στη μελέτη.
Η θεωρία ύπαρξης ωκεανών κάτω από την επιφάνεια του Αρη επαναλαμβάνεται εδώ και δεκαετίες. Αυτή είναι, όμως, η πρώτη φορά που δεδομένα από επιστημονική αποστολή στον πλανήτη επιβεβαιώνουν τη θεωρία, λέει ο Αλμπέρτο Φαϊρέν, αστροβιολόγος του Πανεπιστημίου Κορνέλ, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη. «Το νερό βρίσκεται σε υπόγεια λάσπη και σε ιζηματικά πετρώματα, που έχουν απορροφήσει νερό», λέει ο Φαϊρέν.
Ο δρ Τζον Ουέιντ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης αναφέρει ότι δεν θα ένιωθε καμία έκπληξη αν μάθαινε ότι ο Αρης διαθέτει ζωή. «Νωρίς στη γεωλογική του ιστορία, ο πλανήτης θα ήταν εξίσου ικανός να φιλοξενήσει ζωή, όσο και η Γη. Ισως ακόμη περισσότερο», λέει ο δρ Ουέιντ. Ο συνάδελφός του, δρ Στίβεν Μπάναμ του Πανεπιστημίου Ιμπίριαλ του Λονδίνου, συμφωνεί και προσθέτει: «Το νερό βαθιά στον φλοιό υπάρχει, αλλά δεν είναι προσβάσιμο από ανθρώπινες διαστημικές αποστολές».
