Λίνα Γιάνναρου
Σαν σήμερα πριν από ένα χρόνο, ο Θοδωρής έχασε τη μαμά του. Η Δέσποινα, τον γιο της. Η Ελένη έχασε τη μοναχοκόρη της. Η Σμάρω, τον αδελφό της. Θα μπορούσε να γεμίσει έτσι ολόκληρη η σελίδα. Και η διπλανή. Και η παραδιπλανή. Καθένα από τα 57 θύματα της σιδηροδρομικής τραγωδίας των Τεμπών άφησε πίσω γονιούς, αδέλφια, παιδιά, συζύγους, παππούδες, φίλους. Αυτό το τρένο σαν βέλος βρήκε στην καρδιά τους, γκρεμίζοντας πύργους από αγάπη και όνειρα. Κι ο πανδαμάτωρ χρόνος στέκει ανήμπορος. Είναι μεγάλη η οργή για να επουλωθεί αυτή η πληγή.
Η Δέσποινα Γκανίδου είχε διάλειμμα. «Με συγχωρείτε για τη φασαρία, φωνάζουν τα παιδιά», μας είπε πηγαίνοντας παράμερα στο προαύλιο για να μιλήσει. Επέστρεψε στο σχολείο όπου διδάσκει ένα μήνα μετά το συμβάν. Ακόμη και σήμερα είναι στιγμές που ζητάει συγγνώμη και βγαίνει από την τάξη να συνέλθει. «Καμιά φορά έρχεται η εικόνα του Γιώργου στο μυαλό και δεν μπορώ να το διαχειριστώ». Πώς να το διαχειριστείς; Πώς να δεχθείς ότι το παιδί σου, 22 χρόνων, τελειόφοιτος στο Φυσικό, φιλότιμο και ευγενικό, με όνειρα για ακαδημαϊκή καριέρα στο εξωτερικό, σηκώθηκε να πάει στο κυλικείο για νερό λίγο πριν από τη σύγκρουση; Ο χρόνος αυτός ήταν μια ατέλειωτη ανηφόρα τόσο για την ίδια και τον σύζυγό της όσο και για τον αδελφό του Γιώργου. «Στην αρχή ήμουν εντελώς χαμένη, και εγώ και οι υπόλοιποι. Ήμασταν όλοι κλεισμένοι στον εαυτό μας, στις σκέψεις μας». Κανείς δεν ήθελε να επιβαρύνει τον άλλο. Πέρασε καιρός για να αποκατασταθεί η επικοινωνία, το μοίρασμα. Όμως η ανακούφιση δεν ήταν μεγάλη.
Η τέφρα που πετάχτηκε
«Η απουσία είναι συνεχής, καθημερινή. Κάθε μέρα, κάθε στιγμή, εντελώς αναπάντεχα ξεπηδούν αναμνήσεις, σκέψεις. Είναι και που η υπόθεση, με τον τρόπο που εξελίχθηκε, με τη διερεύνηση, την Εξεταστική, βρίσκεται συνεχώς στη δημοσιότητα, υπάρχει ένα διαρκές ερέθισμα, μια συνεχής ένταση. Δεν μπορέσαμε ως οικογένειες να θρηνήσουμε τα παιδιά μας σε ησυχία», λέει η Δέσποινα Γκανίδου. Για να θρηνήσεις σε ησυχία πρέπει να μείνεις με τον πόνο σου. «Όμως στις οικογένειες κυριαρχεί ο θυμός κι η αγανάκτηση από τις πρώτες μέρες με τον τρόπο που διαχειρίστηκαν τις έρευνες για επιζώντες και τον τρόπο που μπαζώθηκε ο χώρος και πετάχτηκαν τα χώματα. Η τέφρα του παιδιού μου πετάχτηκε γιατί ο γιος μου απανθρακώθηκε. Αυτό αποτελεί ύψιστη ύβρη για τους 30 που απανθρακώθηκαν, αλλά και την Εριέττα που δεν ταυτοποιήθηκε». Δεν υπάρχει παρηγοριά. «Γκρεμίστηκε η ζωή μας, ό,τι προσπάθεια κάναμε στα 25 χρόνια που είμαστε παντρεμένοι, να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας, να τους δώσουμε εφόδια, αρχές, αξίες, γκρεμίστηκαν σε μια στιγμή».
Ο ηθοποιός Θοδωρής Ελευθεριάδης την Κυριακή ολοκλήρωσε τις παραστάσεις του «Πλατόνοφ», σήμερα θα ταξίδευε έως τη Λάρισα για το μνημόσυνο των θυμάτων των Τεμπών και αμέσως μετά θα ξεκινήσει τις πρόβες με τον Χουβαρδά στην Εθνική Λυρική Σκηνή. «Ρόλερ κόστερ», είναι το ανέμπνευστο σχόλιό μου. «Όλος ο χρόνος που πέρασε ήταν ένα ρόλερ κόστερ», απαντά. «Το πένθος σε εμάς τους συγγενείς των θυμάτων των Τεμπών δεν ακολουθεί την κανονική ροή που θα έπρεπε να έχει, δεν μπορούμε να πενθήσουμε κανονικά, δεν μπαίνει μια τελεία, υπάρχουν πράγματα που πρέπει να γίνουν, πρωτεύοντα, που δεν μας αφήνουν σε ησυχία». Η μητέρα του, Μαρία Εγούτ, 55 ετών, καθόταν στο πρώτο βαγόνι του τρένου, στο πρώτο κουπέ. Σε όλες τις φωτογραφίες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας είναι με ένα πλατύ χαμόγελο στα χείλη και με μάτια φωτεινά. Ήταν μια ζωντανή γυναίκα, μητέρα και φίλη για τον Θοδωρή.
Σαν οικογένεια
«Δεν συνηθίζεται η απουσία. Δεν ξέρω πώς θα ήταν αν είχα χάσει τη μαμά μου από άλλα αίτια, αλλά αυτή η φλόγα μέσα μου, αυτή η θλίψη, δεν προλαβαίνει να καταλαγιάσει λίγο. Είτε την τρίτη μέρα από το δυστύχημα, είτε τον τρίτο μήνα, είτε τώρα, δεν έχει διαφορά. Κοιμάμαι βλέποντας Εξεταστική, να μας κουνάνε το δάχτυλο λέγοντας ψέματα, και ξυπνάω διαβάζοντας 250 μηνύματα από συγγενείς θυμάτων. Όλο το εικοσιτετράωρό μας είναι βασισμένο στην υπόθεση, στους ανθρώπους μας, στο πένθος», λέει ο Θοδωρής Ελευθεριάδης. Με τους άλλους συγγενείς είναι πια οικογένεια. «Αν πέσεις, θα είναι κάποιος εκεί για σένα. Ή εσύ γι’ αυτόν. Αλληλοβοηθιόμαστε πάρα πολύ, και ψυχολογικά, και στις ενέργειες που πρέπει να κάνουμε, και σε όλα. Θέλει από κάπου να πάρεις δύναμη, δεν υπάρχουν και πολλά να πιαστείς».
Απόδοση ευθυνών
Η ένταση στη φωνή της Ελένης Βασάρα, καθηγήτριας Βιολογίας του ΑΠΘ, μητέρας της 22χρονης φοιτήτριας και αγαπητής σε όλους Αγάπης Τσακλίδου, συνεχώς αυξάνεται. Δεν φωνάζει, απλώς έχει ένταση. Είναι λογικό, μιλάει για όσα οδήγησαν στον θάνατο την κόρη της. «Μετά το πρώτο σοκ, γρήγορα συνειδητοποιήσαμε ότι πρέπει να οργανωθούμε για να βρούμε το δίκιο μας, στη μνήμη των θυμάτων και για να ηρεμήσουμε κάπως εμείς. Θα ήταν το λιγότερο που θα μπορούσαμε να κάνουμε, ώστε να ληφθούν μέτρα και να προλάβουμε παρόμοιες τραγωδίες». Μέσα στον πόνο τους, οι γονείς έγιναν ντετέκτιβ, παρακολουθώντας όλη τη δικογραφία, φωτίζοντας τα κενά.
«Μιλούν για ανθρώπινο λάθος τη στιγμή που είχαν υπάρξει αναφορές διοικητικών παραγόντων για την επικινδυνότητα των σιδηροδρομικών μεταφορών. Ετοιμάζονται να κλείσουν την ανάκριση ενώ δεν έχει διερευνηθεί ακόμη το θέμα της φωτιάς. Πώς θα κλείσει το θέμα όταν δεν έχουμε ακόμη καταλάβει; Υπάρχουν κάμερες παντού και δεν υπάρχει βιντεοληπτικό υλικό. Τους έκαναν κάρβουνο τους ανθρώπους και μιλάνε για προσωπικά δεδομένα. Πώς ήταν δυνατόν επίσης να καίει δύο ώρες η φωτιά στο κυλικείο; Ποιο ανθρώπινο λάθος όταν δεν υπήρχαν καν σύγχρονα συστήματα πυρασφάλειας που θα είχαν σωτήριο αποτέλεσμα; Μιλάω με τέτοια ένταση όχι από τον πόνο, αλλά από την οργή γι’ αυτά που έγιναν και την προσπάθεια συγκάλυψης.
Μιλούν για κατά συρροήν ανθρωποκτονία από αμέλεια. Αμέλεια; Ποια αμέλεια; Αν σου πουλήσω εγώ ένα αυτοκίνητο χωρίς φρένα, θα είναι αμέλεια; Ναι, δεν θέλω να σκοτωθείς, αλλά από την άλλη δεν θέλω ούτε να ξοδέψω λεφτά για να σωθείς. Εχω δόλο, θέλω να κερδίσω λεφτά και να σε ξεγελάσω να μπεις μέσα». Η ένταση μειώνεται. «Ετσι είμαι συνέχεια, νιώθω ότι γαβγίζω. Μας το σκοτώσανε το παιδί. Πήγε για ένα βράδυ στην Αθήνα και μας το σκοτώσανε το παιδί. Από εδώ και πέρα, το μόνο που θα κάνουμε είναι να αγωνιστούμε για την απόδοση ευθυνών ώστε να μην ξανασυμβεί κάτι παρόμοιο».
Διπλός πόνος
Για διπλό πόνο κάνει λόγο η Σμάρω Οίκου, αδελφή του 28χρονου μηχανοδηγού Δημήτρη Οίκου που ταξίδευε εκτός υπηρεσίας ως επιβάτης με τη μοιραία αμαξοστοιχία. «Ο ένας είναι το έγκλημα και ο άλλος η συγκάλυψή του. Η πλειονότητα των συγγενών δεν πήραμε καθόλου χρόνο για πένθος. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί αν νιώθαμε ότι εξελίσσεται σωστά η ανακριτική διαδικασία και θα έρθει στο φως όλη η αλήθεια. Επειδή από την πρώτη εβδομάδα διαπιστώσαμε ότι γίνονται αίσχη, όπως το μπάζωμα του χώρου, αυτό μας έθεσε σε κατάσταση επαγρύπνησης να ψάχνουμε ποιοι φταίνε, ποιοι έδωσαν εντολή κ.ο.κ. Ολα αυτά σε πεισμώνουν, αντί να σε αφήσουν να πενθήσεις. Εχουμε θυμό γιατί χάσαμε τους ανθρώπους μας πολύ άδικα. Δεν προκάλεσαν την τύχη τους, δεν έκαναν κάτι λάθος, έκαναν κάτι φυσιολογικό, πήραν ένα μέσο σταθερής τροχιάς, τους χαιρετήσαμε και δεν τους ξαναείδαμε. Αυτόν τον θυμό όμως και το άδικο που μας πνίγει το καλλιεργεί η κυβέρνηση με τη στάση της».
