Kathimerini.gr
Γιάννης Σουλιώτης
Η αιματηρή καταδίωξη δουλεμπορικού από περιπολικό του Λιμενικού την Παρασκευή ανοικτά της Σύμης, με θύμα έναν αλλοδαπό, φέρνει στο φως έναν άγνωστο πόλεμο που μαίνεται το τελευταίο διάστημα μεταξύ διακινητών και στελεχών της Ελληνικής Ακτοφυλακής.
Η αλλαγή του τρόπου δράσης των κυκλωμάτων, που πλέον προσεγγίζουν τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου με σκάφη ικανά να αναπτύξουν μεγάλες ταχύτητες, και η στρατολόγηση αποφασισμένων και συχνά οπλισμένων χειριστών έχουν προκαλέσει μια σειρά από «θερμά επεισόδια».
Καταδίωξη στις Οινούσσες
Tα ξημερώματα της Τρίτης, περιπολικό σκάφος του Λιμενικού που εκτελούσε προγραμματισμένη περιπολία βόρεια των Οινουσσών εντόπισε φουσκωτό ταχύπλοο με 25 μετανάστες να πλέει προς τις ακτές της Χίου. Στη θέα του πλοίου ανοικτής θαλάσσης (ΠΑΘ) του Λιμενικού, ο 33χρονος Τούρκος χειριστής του ταχύπλοου προσπάθησε να διαφύγει κάνοντας επικίνδυνους ελιγμούς. Ακολούθησε καταδίωξη, με το ταχύπλοο να ακινητοποιείται τελικά χάρη τη συνδρομή και δεύτερου σκάφους του Λιμενικού, που προσέτρεξε σε βοήθεια.
«Μπλόκο» στη Λέρο
Λίγες μόλις ώρες νωρίτερα, το βράδυ της Δευτέρας, παρόμοια καταδίωξη εκτυλίχθηκε νοτιότερα, στη θαλάσσια περιοχή Διαπόρι της Λέρου. Περιπολικό του Λιμενικού εντόπισε ταχύπλοο με 29 μετανάστες από τη Συρία και την Αίγυπτο να κινείται με μεγάλη ταχύτητα προς τις ακτές του νησιού. Ακολούθησε καταδίωξη, με το σκάφος του Λιμενικού να καλεί από τα μεγάφωνα τον χειριστή του ταχύπλοου να σταματήσει. Αντ’ αυτού, εκείνος επιτάχυνε και λίγα λεπτά αργότερα προσάραξε σε βραχώδη ακτή στην περιοχή Ξηρόκαμπος της Λέρου και ακινητοποιήθηκε. Οι μετανάστες μεταφέρθηκαν στην κλειστή δομή της Λέρου, ενώ οι χειριστές του ταχύπλοου, ένας 21χρονος Αιγύπτιος και ένας Παλαιστίνιος 28 ετών, συνελήφθησαν.
Παράτυποι μετανάστες σε ταχύπλοα φουσκωτά σκάφη, κάποια από τα οποία φέρουν εξωλέμβιους κινητήρες ισχύος ακόμη και 400 ίππων. Στελέχη της Ακτοφυλακής σχολιάζουν στην «Κ» ότι τέτοια σκάφη συνήθως συναντούσαν σε περιπτώσεις λαθραίας διακίνησης τσιγάρων και ναρκωτικών, και εξηγούν πως οι επιχειρήσεις αποτροπής είναι πλέον πολύ πιο επικίνδυνες
Το περιστατικό της Σύμης
Σύμφωνα με πληροφορίες του αρχηγείου του Λιμενικού Σώματος, από την αρχή του χρόνου έως σήμερα έχουν καταγραφεί ούτε λίγο ούτε πολύ 200 περιστατικά διακίνησης μεταναστών από την Τουρκία προς τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίο με τη χρήση ταχύπλοων σκαφών. Σε πολλές περιπτώσεις, τα περιστατικά συνοδεύονται από εμβολισμούς των περιπολικών του Λιμενικού από τα ταχύπλοα των διακινητών ή και ένοπλες αντιπαραθέσεις στελεχών της Ελληνικής Ακτοφυλακής με οπλισμένους δουλεμπόρους. Ενα τέτοιο συμβάν ήταν –σύμφωνα με την ενημέρωση από το Λιμενικό– και αυτό που σημειώθηκε την Παρασκευή στη Σύμη. Σκάφος με μετανάστες που είχε αποπλεύσει από την Τουρκία με προορισμό το νησί του νοτιοανατολικού Αιγαίου εντοπίστηκε και καταδιώχθηκε από περιπολικό σκάφος του Λιμενικού. Ο Τούρκος χειριστής του ανέπτυξε ταχύτητα και προσπάθησε να διαφύγει και σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή να εμβολίσει το πλωτό του Λιμενικού. Τα στελέχη του Σώματος άνοιξαν πυρ με στόχο να θέσουν εκτός λειτουργίας την εξωλέμβια μηχανή. Μια σφαίρα, ωστόσο, έπληξε έναν από τους επιβαίνοντες (όχι τον κυβερνήτη του σκάφους) τραυματίζοντάς τον θανάσιμα.
Σφαίρες στη Χίο
Σοβαρό επεισόδιο με εκατέρωθεν πυροβολισμούς είχε εξελιχθεί και στις αρχές Ιουλίου κοντά στη Χίο, όταν δύο πλωτά του Λιμενικού καταδίωξαν ταχύπλοο με μετανάστες. Σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση, οι δουλέμποροι (σ.σ. κατάφεραν να διαφύγουν) πυροβόλησαν κατά των σκαφών του Λιμενικού και τα στελέχη του Λιμενικού ανταπέδωσαν με «δύο προειδοποιητικές βολές σε ασφαλή τομέα».
Πυρά στον Πανορμίτη
Αλλά και στις αρχές Αυγούστου σημειώθηκε αιματηρό αυτή τη φορά επεισόδιο ανοικτά της Σύμης. Τούρκος δουλέμπορος – χειριστής ταχύπλοου αποβίβασε στον Πανορμίτη μετανάστες και προσπάθησε να βγει από τα ελληνικά χωρικά ύδατα αναπτύσσοντας μεγάλη ταχύτητα. Το πλήρωμα σκάφους του Λιμενικού τον καταδίωξε πυροβολώντας συνολικά τέσσερις φορές, προκειμένου να τον ακινητοποιήσει. Μία από τις σφαίρες τον τραυμάτισε στην κοιλιά.
Με αφορμή το προχθεσινό συμβάν, στέλεχος του υπουργείου Ναυτιλίας έσπευσε να διευκρινίσει ότι «η εντολή προς τα πληρώματα των σκαφών του Λιμενικού είναι να χρησιμοποιούν πυρά μόνο εάν απειλείται η σωματική τους ακεραιότητα». Η ισχύουσα νομοθεσία, εξάλλου, επιτρέπει τη χρήση πυρών ακινητοποίησης μόνο σε περίπτωση που το πλήρωμα του σκάφους διατρέχει κίνδυνο, ήτοι ο χειριστής του δουλεμπορικού επιχειρεί να εμβολίσει το σκάφος της ακτοφυλακής.
Η αλλαγή στον τρόπο δράσης των κυκλωμάτων με τη χρήση ταχύπλοων εξοπλισμένων με μηχανές ακόμη και 400 ίππων θεωρείται από τα στελέχη του Λιμενικού ένας από τους παράγοντες που έχουν οδηγήσει στην αύξηση των μεταναστευτικών ροών από την Τουρκία προς την Ελλάδα, ιδίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. «Δεν έχουμε να διαχειριστούμε πλέον τις φθηνές φουσκωτές βάρκες με τις μικρές μηχανές (σ.σ. τα στελέχη του Λιμενικού τις αποκαλούν «Jumboβαρκες») αλλά για σκάφη που στο παρελθόν χρησιμοποιούσαν τα κυκλώματα διακίνησης ναρκωτικών και λαθραίων τσιγάρων», εξηγεί στέλεχος του Σώματος.
Σχεδόν 8.000 αφίξεις
Από στοιχεία που τέθηκαν υπόψη της «Κ», προκύπτει ενδεικτικά ότι φέτος τον Ιούλιο εισήλθαν στη χώρα 3.995 μετανάστες έναντι 2.737 τον Ιούλιο του 2023. Ιδια εικόνα τον Ιούνιο. Πέρυσι καταγράφηκαν 1.427 αφίξεις μεταναστών έναντι 2.652 φέτος, ενώ καθόλου ενθαρρυντικά δεν είναι τα έως τώρα δεδομένα για τον Αύγουστο, με τις αφίξεις να έχουν ξεπεράσει τις 3.500. Η ανησυχία έφτασε στα ανώτατα κυβερνητικά κλιμάκια, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι το πρωί της Τετάρτης σύσκεψη για το θέμα πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου.
Ενα από τα συμπεράσματα των στελεχών του Λιμενικού αλλά και της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, που παρακολουθεί την εξέλιξη του φαινομένου, είναι ότι τα δουλεμπορικά κυκλώματα δεν έχουν ως μοναδικό προορισμό τους νησιά όπως η Μυτιλήνη, η Σάμος και η Χίος (σ.σ. όπως συνέβαινε στο παρελθόν) αλλά έχουν διευρύνει το πεδίο δράσης τους οδηγώντας τα ταχύπλοα με τους μετανάστες σε όλα σχεδόν τα νησιά κατά μήκος της οριογραμμής, ήτοι την Κω, τη Ρόδο, τη Σύμη, την Τήλο, τη Νίσυρο κ.ά. Εξέλιξη που υποχρεώνει το Λιμενικό να προχωρήσει σε ανακατανομή των επιχειρησιακών μέσων που διαθέτει στο Ανατολικό Αιγαίο.
Η χρήση ταχύπλοων από τα δίκτυα των διακινητών, άλλωστε, αφαιρεί στις περισσότερες περιπτώσεις τη δυνατότητα των σκαφών του Λιμενικού να προχωρήσουν σε αυτό που τα στελέχη του Σώματος ονομάζουν «αποτροπή». Αντίθετα με ό,τι συμβαίνει με τις μικρές και αργοκίνητες λέμβους, τα πλωτά της Ελληνικής Ακτοφυλακής δεν έχουν δυνατότητα να παρεμποδίσουν την είσοδο των ταχύπλοων εντός ελληνικών χωρικών υδάτων έως ότου οι μετανάστες παραληφθούν από τουρκικές ακταιωρούς. «Τα ταχύπλοα είτε θα προλάβουν να αποβιβάσουν τους αλλοδαπούς σε απόμερες και απόκρημνες ακτές και να επιστρέψουν στην Τουρκία είτε θα ακολουθήσει καταδίωξη, ανεβάζοντας σημαντικά τον βαθμό επικινδυνότητας των επιχειρήσεων», σχολίασε στην «Κ» αρμόδιος αξιωματικός, λίγες μόλις ώρες πριν από το νέο αιματηρό συμβάν ανοικτά της Σύμης.
Σε καταθέσεις που μετανάστες έχουν δώσει μετά την άφιξή τους στην Ελλάδα έχουν αναφέρει ότι οι χειριστές κάνουν χρήση ναρκωτικών – διεγερτικών χαπιών Captagon ώστε, έχοντας μειωμένη αίσθηση κινδύνου, να μπορέσουν να φέρουν εις πέρας τη ριψοκίνδυνη αποστολή τους. Παρά τις δυσκολίες πάντως, από τα επίσημα στοιχεία του Λιμενικού προκύπτει ότι από τις αρχές του έτους έχουν συλληφθεί 309 διακινητές.
Τα «κόμιστρα»
Πώς όμως οι δουλέμποροι εξασφαλίζουν τόσο μεγάλο αριθμό ταχύπλοων; Οσα κατάσχονται από τις ελληνικές αρχές –εξηγεί κορυφαίο στέλεχος του Λιμενικού– είναι κατασκευασμένα στην Τουρκία και επομένως η δεξαμενή των διαθέσιμων σκαφών εκτιμάται ότι είναι μεγάλη. Οσο για τις μηχανές μεγάλης ιπποδύναμης, το κόστος αγοράς τους καλύπτεται από την αύξηση των χρημάτων που οι μετανάστες καταβάλλουν στα κυκλώματα και κυμαίνεται πλέον από 5.000 έως 6.000 ευρώ. Ποσό που στο πρόσφατο παρελθόν απαιτούνταν για το ταξίδι από τα τουρκικά παράλια στην Ιταλία και όχι στα απέναντι ελληνικά νησιά.
Εν τω μεταξύ, παρά την πρόσφατη ακύρωση της επίσκεψης του Τούρκου υπουργού Εσωτερικών στην Ελλάδα, τα στελέχη των ελληνικών υπηρεσιών ασφαλείας και πληροφοριών σημειώνουν ότι διατηρούνται οι δίαυλοι επικοινωνίας που έχουν ανοίξει με τους Τούρκους ομολόγους τους.
Στο θαλάσσιο πεδίο τονίζουν ότι υπάρχει ικανοποιητική ανταπόκριση της τουρκικής ακτοφυλακής όταν αυτή καλείται από το Λιμενικό να μεταφέρει από την οριογραμμή πίσω στα τουρκικά παράλια βάρκες με μετανάστες. Λιγότερο δραστήρια στο σκέλος της αντιμετώπισης των δουλεμπορικών δικτύων περιγράφεται η τουρκική στρατοχωροφυλακή, με τις Αρχές της γειτονικής χώρας πάντως να ανακοινώνουν στις 13 και 21 Αυγούστου την εξάρθρωση δουλεμπορικών δικτύων που διακινούσαν μετανάστες από την Τουρκία στην Ελλάδα μέσω Εβρου.
«Η κρίση στη Μέση Ανατολή αυξάνει τις μεταναστευτικές ροές από χώρες όπως ο Λίβανος προς την Τουρκία. Οι τουρκικές αρχές με τη σειρά τους ωθούν κυρίως Σύρους και Αφγανούς πίσω στις χώρες τους, μέσω των συνόρων στα ανατολικά. Μπροστά στον κίνδυνο να απελαθούν, όσοι μετανάστες έχουν χρήματα, επιχειρούν το πέρασμα προς την Ελλάδα», υπογραμμίζει κορυφαίο στέλεχος του υπουργείου Ναυτιλίας, απαντώντας στο ερώτημα εάν η μεταναστευτική πίεση συνδέεται με τις εξελίξεις στη νοτιοανατολική Μεσόγειο.
