Του Βασίλη Νέδου
Η κατακόρυφη μείωση της έντασης και η βελτίωση των σχέσεων Ελλάδας και Τουρκίας σε διπλωματικό επίπεδο συμβαδίζουν σχεδόν απόλυτα και με την κατάσταση στο επιχειρησιακό πεδίο. Οι δύο πλευρές, εκτός από το άνοιγμα των διαύλων που είναι δυνατόν να αξιοποιηθούν σε αυτή την προεκλογική φάση, έχουν καταλήξει και σε άτυπη συμφωνία ώστε να περιοριστούν στις απολύτως απαραίτητες οι στρατιωτικές ασκήσεις στο Αιγαίο.
Συγκεκριμένα, σε ναυτικό επίπεδο Αθήνα και Aγκυρα έχουν ατύπως συμφωνήσει ότι μέχρις ότου ξεκαθαρίσει το εκλογικό τοπίο και ολοκληρωθεί ο εκλογικός κύκλος στις δύο χώρες, δεν θα γίνουν ναυτικές ασκήσεις μεγάλης κλίμακας, με την εξαίρεση, βεβαίως, των νατοϊκών ή άλλων πολυεθνικών συνεργασιών.
Στον αέρα οι παραβιάσεις από τουρκικά μαχητικά έχουν μειωθεί κατακόρυφα, ενώ οι υπερπτήσεις και οι εμπλοκές έχουν μηδενιστεί μετά τις 6 Φεβρουαρίου.
Συγκεκριμένα, τα επόμενα στάδια των εθνικών ασκήσεων «Αστραπή», «Ορμή», «Βροντή», των οποίων τα πρώτα ετήσια σκέλη ολοκληρώθηκαν στα μέσα Φεβρουαρίου στα δυτικά του Αιγαίου (Μυρτώο, Δυτικές Κυκλάδες, δυτικά Κρήτης), είτε δεν θα πραγματοποιηθούν καθόλου μέχρι το τέλος του καλοκαιριού είτε θα περιοριστούν σε γυμνάσια συντήρησης των δυνατοτήτων των πληρωμάτων σε ήδη ανακηρυγμένα και μη αμφισβητούμενα πεδία βολής. Aξιο προσοχής είναι το ότι στη φετινή διεθνή αεροπορική άσκηση «Ηνίοχος 2023» δεν θα συμμετάσχουν (όπως είχε εγκαίρως αποκαλύψει η «Κ») δυνάμεις από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, δηλαδή δύο χώρες οι οποίες ευθέως ή εμμέσως επιθυμούν να συνεισφέρουν στη μείωση των ελληνοτουρκικών εντάσεων.
Αυτό το άτυπο μορατόριουμ, το οποίο αναμένεται να επεκταθεί σε όλη τη θερινή περίοδο, ωφελεί και τις δύο πλευρές για διαφορετικούς λόγους. Από ελληνικής πλευράς θα δοθεί χρόνος ώστε κύριες μονάδες του Πολεμικού Ναυτικού (Π.Ν.) να μπουν σε διαδικασία συντήρησης, έπειτα από μια διαρκή επιφυλακή σχεδόν τριών ετών που ξεκίνησε λίγο πριν από την κρίση του «Ορούτς Ρέις».
Σε μόνιμη βάση συνολικά 12 πλοία του Π.Ν. βρίσκονται σε καθημερινή υπηρεσία (στο Αιγαίο ή σε αποστολές εκτός Ελλάδος), γι’ αυτό και υπάρχει εντολή του αρχηγού ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνου Φλώρου για τη σταδιακή έναρξη εργασιών συντήρησης των πλοίων του Στόλου, προκειμένου να δοθεί «ανάσα» σε συστήματα τα οποία επιχειρούν διαρκώς και υπό όλων των ειδών τις συνθήκες. Από τουρκικής πλευράς ένα τεράστιο ποσοστό του στόλου (σχεδόν 80%) βρίσκεται συγκεντρωμένο στους κόλπους της Αλεξανδρέττας και της Μερσίνας, με έργο αποκλειστικά μη στρατιωτικό και δη την εξυπηρέτηση των αναγκών των κατοίκων των σεισμόπληκτων περιοχών (περίθαλψη, φιλοξενία, μεταφορά απαραίτητων εφοδίων).
Στον αέρα οι βασικοί αριθμοί παραβιάσεων έχουν πέσει κατακόρυφα, ενώ οι υπερπτήσεις και οι εμπλοκές έχουν μηδενιστεί μετά τις 6 Φεβρουαρίου.
Θετική ατζέντα
Παράλληλα, σήμερα θα πραγματοποιηθεί στην Αγκυρα ο τέταρτος γύρος προώθησης διαλόγου με την Τουρκία σχετικά με την αποκαλούμενη θετική ατζέντα στην οικονομία και στο εμπόριο. Ο υφυπουργός Εξωτερικών για την Οικονομική Διπλωματία και την Εξωστρέφεια Κώστας Φραγκογιάννης συναντάται σήμερα με τον Τούρκο ομόλογό του Μπουράκ Ακσαπάρ. Πρόκειται για την τέταρτη συνάντηση αυτού του τύπου, με την τελευταία να έχει πραγματοποιηθεί στην Αθήνα πέρυσι τον Φεβρουάριο.
Στη συνάντηση θα συζητηθεί η πρόοδος στις 25 συμφωνημένες θεματικές της θετικής ατζέντας, που περιλαμβάνουν ζητήματα σχετικά με τις μεταφορές, τον τουρισμό, την ενέργεια, τις υποδομές, τη ναυτιλία, την πολιτική προστασία κ.ά. Υπενθυμίζεται ότι η θετική ατζέντα αποτελεί μια διαδικασία που συμφωνήθηκε από τους υπουργούς Εξωτερικών Νίκο Δένδια και Μεβλούτ Τσαβούσογλου τον Απρίλιο του 2021, με στόχο να βρεθεί ένα ελάχιστο σημείο επαφής προκειμένου οι δύο πλευρές να μην καταλήξουν σε απόλυτη διακοπή κάθε διαύλου επικοινωνίας. Σημειώνεται ότι σε αυτό το πλαίσιο της απόλυτης ανυπαρξίας επικοινωνίας είχε απομείνει ως μοναδικός –με τη μεσολάβηση των Αμερικανών– δίαυλος εκείνος ανάμεσα στους υπουργούς Εθνικής Αμυνας.
Στο τραπέζι οι κορβέτες
Τον υπουργό Αμυνας της Ιταλίας, Γκουίντο Κροσέτο, δέχθηκε χθες το βράδυ στο Μέγαρο Μαξίμου ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στον οποίο παρέθεσε και δείπνο με παρόντα και τον Ελληνα υπουργό Νίκο Παναγιωτόπουλο. Η επίσκεψη του Ιταλού υπουργού στην Αθήνα συνδέεται, βεβαίως, με την εκκρεμότητα της απόφασης της ελληνικής κυβέρνησης για την προμήθεια κορβετών για το Πολεμικό Ναυτικό (Π.Ν.). Οπως είναι γνωστό, η Αθήνα έχει καταλήξει σε μια λίστα δύο τύπων, των γαλλικών Gowind 2500 και των ιταλικών FCx30 (Doha). Και οι δύο εταιρείες έχουν κατέλθει με νέες βελτιωμένες προτάσεις.
Και οι δύο προτάσεις κινούνται περίπου στο ίδιο κόστος, ενώ περιλαμβάνουν και ρήτρα εγχώριας παραγωγής σε ελληνικά ναυπηγεία (Σκαραμαγκά ή Ελευσίνας), ενώ από το Π.Ν. θεωρούνται αμφότερες ικανοποιητικές για τις ανάγκες που καλούνται να καλύψουν. Ως εκ τούτου πρόκειται για μια απόφαση, η οποία συνδέεται πλέον καθαρά με τις πολιτικές εκτιμήσεις της κυβέρνησης και του αν ο πρωθυπουργός επιθυμεί να ανακοινώσει την επιλογή πριν ή μετά τις εκλογές που ακολουθούν. Πέρα, πάντως, από τις κορβέτες, οι ελληνοϊταλικές επαφές συνδέονται και με τη στάση που ακολουθεί η Ρώμη στη Λιβύη, και η οποία σε σημαντικό βαθμό αποκλίνει από τις απόψεις της Αθήνας.
