Γιάννης Σουλιώτης
«Με ένα προχειρότατο νομοθέτημα του 1984 συγχωνεύθηκαν σε ένα βράδυ αστυνομία και χωροφυλακή, αλλά παρέμεινε το μοντέλο της δεκαετίας του ’50 και του ’60, του “Ηλία του 16ου”. Μακάρι να ήμασταν σε εκείνους τους καιρούς να σφυρίζουμε αμέριμνα και να συλλαμβάναμε τον κλέφτη. Τα πράγματα έχουν αλλάξει». Ηταν τον Ιανουάριο του 2014 όταν κατά τη διάρκεια συνέντευξής του ο τότε υπουργός Δημόσιας Τάξης Νίκος Δένδιας ανακοίνωνε το σχέδιο για την αναδιάρθρωση της ΕΛ.ΑΣ. και την ίδρυση μιας κεντρικής υπηρεσίας ασφαλείας με πανελλαδική αρμοδιότητα, που οι δημοσιογράφοι βάφτισαν «Ελληνικό FBI».
Η πορεία των γεγονότων, ωστόσο, δεν ήταν η επιθυμητή. Το σχέδιο αναδιάρθρωσης πολεμήθηκε από τα ίδια τα στελέχη της αστυνομίας και εν τέλει εγκαταλείφθηκε, ενώ ορισμένοι αξιωματικοί που είχαν ενεργό ρόλο στην κατάρτιση του σχεδίου, λίγο καιρό αργότερα οδηγήθηκαν σε πρόωρη αποστρατεία. Τα χρόνια που ακολούθησαν, το οργανωμένο έγκλημα στη χώρα θέριεψε. Τα μέλη της Greek Mafia επέκτειναν τα πλοκάμια τους, εκτός από τις παραδοσιακές δραστηριότητές τους, όπως η προστασία κέντρων διασκέδασης και οίκων ανοχής, σε νέα πιο προσοδοφόρα πεδία, όπως η νοθεία και η διακίνηση καυσίμων και τσιγάρων.
Η διεύρυνση του κύκλου εργασιών, τους κατέστησε πιο ισχυρούς, απέκτησαν νόμιμες δραστηριότητες, όπως πρατήρια καυσίμων, εταιρείες εμπορίας καφέ και αλυσίδες ψητοπωλείων, μέσω των οποίων ξέπλεναν τα χρήματα της νύχτας και τελικά διάβρωσαν θεσμούς και μηχανισμούς του κράτους, ανάμεσα στους οποίους και την Ελληνική Αστυνομία. Εφτασαν να διαπραγματεύονται τη μίσθωση του καφενείου της Βουλής(!) όπως είχε αποκαλύψει παλαιότερη έρευνα της ΕΥΠ.
Το αποκορύφωμα όλων αυτών ήταν και ο πρωτοφανής κύκλος αίματος που άνοιξε το 2017 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα, με πάνω από 30 δολοφονίες ανθρώπων της νύχτας και την αστυνομία –πλην εξαιρέσεων– σε ρόλο θεατή. Τον Μάιο του 2021 υπό την πίεση της δολοφονίας του δημοσιογράφου Γιώργου Καραϊβάζ, ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης στην τέταρτη –τότε– θητεία του στο μέγαρο της λεωφόρου Κατεχάκη παρέδωσε στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου έναν φάκελο με δικογραφίες και ονόματα μελών της επονομαζόμενης Greek Mafia επιδιώκοντας να προκαλέσει μια εισαγγελική έρευνα-ομπρέλα.
Ούτε εκείνη η προσπάθεια όμως τελεσφόρησε, με τους ίδιους τους εισαγγελείς να πετούν την μπάλα πίσω στον κ. Χρυσοχοΐδη. Μόλις έναν μήνα αργότερα τέθηκε σε εφαρμογή ένα εναλλακτικό σχέδιο, με τη δημιουργία στο εσωτερικό της Διεύθυνσης Ασφαλείας Αττικής μιας μεικτής ομάδας αξιωματικών από διαφορετικά τμήματα (βαφτίστηκε task force) με στόχο να δουλέψουν από κοινού πάνω σε υποθέσεις του οργανωμένου εγκλήματος.
Επρόκειτο για μια προσπάθεια άτυπης ενοποίησης διαφορετικών τμημάτων και Υποδιευθύνσεων της Ασφάλειας, που ασχολούνταν με υποθέσεις βαριάς εγκληματικότητας. Κι αυτό το εγχείρημα έμεινε μετέωρο, με τον κ. Χρυσοχοΐδη να απομακρύνεται από τον υπουργικό θώκο, με αφορμή τις καταστροφικές πυρκαγιές εκείνης της περιόδου.
Με την επιστροφή του –φέτος τον Ιανουάριο– για 5η φορά στο μέγαρο της λεωφόρου Κατεχάκη άρχισε να επεξεργάζεται εκ νέου το σχέδιο για τη δημιουργία του ελληνικού FBI.
Τέσσερις μήνες μετά, το σχετικό νομοσχέδιο είναι έτοιμο, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι πρόκειται να κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή μέσα στον Μάιο. Στελέχη της Κατεχάκη σημειώνουν ότι ενσωματώνει τις καλές πρακτικές από τις αστυνομίες της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Γερμανίας. Η νέα υπηρεσία θα έχει τίτλο Διεύθυνση Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος (ΔΑΟΕ), η αρμοδιότητά της θα εκτείνεται σε όλη την επικράτεια και θα ελέγχεται απευθείας από τον αρχηγό της ΕΛ.ΑΣ. Αποστολή της είναι, όχι μόνο η εξάρθρωση εγκληματικών οργανώσεων, αλλά και η διενέργεια ερευνών για «ξέπλυμα χρήματος».
Για τον λόγο αυτό μάλιστα θεσμοθετείται η δυνατότητα άμεσης συνεργασίας με την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, το ΣΔΟΕ, καθώς και ομόλογες υπηρεσίες του εξωτερικού. Επιπλέον όμως, με διαταγή του αρχηγού της ΕΛ.ΑΣ., το «ελληνικό FBI» θα αναλαμβάνει την έρευνα και για εγκλήματα που δεν άπτονται της δράσης οργανωμένου εγκλήματος, αλλά «ενδιαφέρουν ιδιαίτερα την κοινή γνώμη ή είναι δυνατόν να επηρεάσουν δυσμενώς το αίσθημα ασφάλειας των πολιτών ή απαιτούν ιδιαίτερη εμπειρία για την αποκάλυψη των δραστών», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται σε έγγραφα που τέθηκαν υπόψη της «Κ».
Συγχωνεύσεις
Υπό την ομπρέλα της νέας υπηρεσίας εντάσσονται τέσσερις υποδιευθύνσεις, που σήμερα ανήκουν στο οργανόγραμμα της Διεύθυνσης Ασφάλειας Αττικής. Πρόκειται για τις υποδιευθύνσεις Δίωξης Ναρκωτικών, Εγκλημάτων κατά Ζωής και Ιδιοκτησίας, Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος και Αντιμετώπισης Αθλητικής Βίας.
Η ΔΑΟΕ αφομοιώνει ακόμη τη Διεύθυνση Οικονομικής Αστυνομίας, καθώς φιλοδοξία της ηγεσίας είναι η ΔΑΟΕ να ακολουθήσει το δόγμα «follow the money» στις έρευνες για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος. Ακόμη, προβλέπεται και δημιουργία υποδιεύθυνσης Πληροφοριών και Ειδικών Δράσεων, η οποία αποτελείται μεταξύ άλλων από τα τμήματα Προστασίας Μαρτύρων, Ειδικών Ανακριτικών Πράξεων και Επιχειρησιακών Μονάδων. Σε περιπτώσεις δηλαδή αστυνομικών επιχειρήσεων η ΔΑΟΕ δεν θα ζητάει τη συνδρομή π.χ. των Ομάδων Πρόληψης Καταστολής Εγκληματικότητας (ΟΠΚΕ), καθώς θα διαθέτει επιχειρησιακή αυτοτέλεια με βασικό κίνητρο, όπως αναφέρουν αξιωματούχοι του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, τον περιορισμό των διαρροών και τη στεγανοποίηση των ερευνών της υπηρεσίας.
Στα ενδιαφέροντα του σχεδίου συγκαταλέγονται η εσωτερική διάρθρωση της υποδιεύθυνσης Δίωξης Ναρκωτικών με κριτήριο τα είδη των ναρκωτικών, κατά τα πρότυπα της ευρωπαϊκής υπηρεσίας Europol και συγκεκριμένα στα τμήματα κοκαΐνης, ηρωίνης, κάνναβης και συνθετικών ναρκωτικών. Στη νέα διεύθυνση ενσωματώνεται το τμήμα Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας, ενώ προβλέπεται και η δημιουργία υποδιεύθυνσης Διοικητικής Υποστήριξης.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το πράσινο φως για την υλοποίηση του σχεδίου έχει ήδη δοθεί από την ηγεσία της κυβέρνησης. Εάν πράγματι το νομοσχέδιο κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή στη διάρκεια του Μαΐου, όπως προβλέπει ο σχεδιασμός, η νέα υπηρεσία είναι πιθανό να αναλάβει έργο το φθινόπωρο.
Τα στοιχήματα
Εκτός του «FBI» μένουν οι Υποδιευθύνσεις Κρατικής Ασφάλειας και Προστασίας Ανηλίκων, καθώς επίσης και το τμήμα Αναζητήσεων, που έχει αποστολή τον εντοπισμό ατόμων εις βάρος των οποίων εκκρεμούν διωκτικά εντάλματα. Η Διεύθυνση Ασφάλειας Αττικής θα διατηρήσει ακόμη την εποπτεία των πέντε Υποδιευθύνσεων Ασφαλείας και των Τμημάτων Ασφαλείας της Αττικής.
Οι φωνές κριτικής για το νέο εγχείρημα, που δεν λείπουν από το εσωτερικό της ΕΛ.ΑΣ., αμφισβητούν, όχι την πιθανή αποτελεσματικότητα του «Ελληνικού FBI», αλλά το κατά πόσον οι εναπομείνασες υπηρεσίες στην παλιά Διεύθυνση Ασφάλειας Αττικής θα μπορέσουν να σηκώσουν το βάρος διαχείρισης της καθημερινότητας, που σε μεγάλο βαθμό διαμορφώνει το αίσθημα ασφάλειας του πολίτη. Οπως και στην περίπτωση της Αντιτρομοκρατικής, η Διεύθυνση Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος θα έχει ξεχωριστή υποδιεύθυνση στη Βόρεια Ελλάδα. Φιλοδοξία της διοίκησης είναι το προσωπικό που θα στελεχώσει τη νέα υπηρεσία να ακολουθήσει ειδική εκπαίδευση, όπως επίσης και να μη συμμετέχει σε αστυνομικά μέτρα (πορείες, γήπεδα κ.λπ.).
