Γράφει ο Μανώλης Κωστίδης
Με ιδιαίτερη προσοχή παρατηρούν στην Αγκυρα τις διαδοχικές δηλώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Νίκου Δένδια για την ανάγκη της άρσης της απειλής του casus belli (απειλή πολέμου), που έχει θέσει η Τουρκία προς την Ελλάδα από το 1995 σε περίπτωση της επέκτασης των χωρικών υδάτων της από 6 σε 12 ναυτικά μίλια στο Αιγαίο. Η Ελλάδα πολλές φορές στο παρελθόν έχει εκφράσει αυτή την απαίτηση, όμως στην Τουρκία τονίζουν πως τις τελευταίες εβδομάδες η ελληνική κυβέρνηση σχεδόν με κάθε ευκαιρία θέτει το συγκεκριμένο ζήτημα, και αυτό προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση. Στη γειτονική χώρα εκφράζονται και «υποψίες» πως στην Αθήνα ενδέχεται να υπάρχουν απόψεις ότι τώρα είναι η στιγμή που μπορούν να γίνουν κάποιες κινήσεις στην περιοχή του Αιγαίου και πως ίσως μερικοί κύκλοι να θεωρούν ότι εξαιτίας των οικονομικών προβλημάτων η αντίδραση της Τουρκίας να μην είναι ιδιαίτερα σκληρή λόγω συγκυριών. Αυτός είναι και ο λόγος που οι δηλώσεις των Ελλήνων αξιωματούχων έχουν μπει στο «μικροσκόπιο» των διπλωματικών και των στρατιωτικών αρχών της γειτονικής χώρας. Εμπειροι Τούρκοι αξιωματούχοι και αναλυτές αναφέρουν ότι, παρά τις όποιες οικονομικές δυσκολίες αντιμετωπίζει η χώρα τους, θα ήταν λάθος να θεωρηθεί πως ο τουρκικός λαός αλλά και η κυβέρνηση δεν θα αντιδράσουν έντονα σε οποιοδήποτε γεγονός που θα βλάψει τα εθνικά συμφέροντα της Τουρκίας. Δεν θεωρείται τυχαία και πρόσφατη αναφορά του κυβερνητικού εταίρου της Τουρκίας, του προέδρου του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ο οποίος στην ομιλία του στην κοινοβουλευτική ομάδα του αναφέρθηκε «σε προσπάθειες της Ελλάδας να αυξήσει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια» και απείλησε με ένταση και σκληρή αντίδραση της Τουρκίας σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί ειρήνη στο Αιγαίο.
Πάντως, στόχος της Αγκυρας για το 2022 είναι να προβάλει με έντονο τρόπο ζήτημα αποστρατιωτικοποίησης των ελληνικών νησιών, να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση στην Αθήνα, καθώς και να θέσει ζήτημα αμφισβήτησης της κυριαρχίας των νησιών τα οποία περιλαμβάνονται και κατονομάζονται στις Συνθήκες Λωζάννης και Παρισίων! Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας έθεσε μάλιστα θέμα αμφισβήτησης της κυριαρχίας ελληνικών νησιών σε περίπτωση στρατιωτικοποίησής τους! Ο κ. Τσαβούσογλου σε συνέντευξη Τύπου για τον απολογισμό του 2021 είχε αναφέρει: «Δεν αφήσαμε κενά σε σημαντικά θέματα, συμπεριλαμβανομένων των παραβιάσεων του αποστρατιωτικοποιημένου καθεστώτος των νησιών στο Αιγαίο, τόσο σε επίπεδο διπλωματίας όσο και σε επίπεδο παρουσίας. Σε αυτό το πλαίσιο, στείλαμε επιστολή στον ΟΗΕ και σημειώσαμε ότι το ζήτημα της κυριαρχίας θα καταστεί επίσης συζητήσιμο, σε περίπτωση παραβίασης του αποστρατιωτικοποιημένου καθεστώτος των νησιών». Στην Αγκυρα, η εγγύτητα των ελληνικών νησιών στα τουρκικά παράλια θεωρείται πως είναι ένας λόγος για τον οποίο η Τουρκία μπορεί να παρεμβαίνει με οποιονδήποτε τρόπο!Οι δηλώσεις του υπουργού Αμυνας Χουλουσί Ακάρ είναι ξεκάθαρο δείγμα της τουρκικής πολιτικής. Σε επίσημο βίντεο του υπουργείου Αμυνας της Τουρκίας αρχικά εμφανίστηκαν οι δηλώσεις που έκανε ο Ακάρ στις 24 Δεκεμβρίου πως το Καστελλόριζο είναι σε απόσταση 1.950 μέτρων από την Τουρκία και οι σπουδαστές της Ακαδημίας Πολέμου μπορούν να φτάσουν εκεί κολυμπώντας. Στη συνέχεια το βίντεο έδειχνε Τούρκους σπουδαστές να κολυμπούν την απόσταση αυτή στο εκπαιδευτικό κέντρο της Τούζλα, σε μια προσπάθεια υπόνοιας πως «φτάνουν στο Καστελλόριζο κολυμπώντας». Ο κ. Ακάρ έθεσε και με διαφορετικό τρόπο ζήτημα ελέγχου του Αιγαίου, με την Αγκυρα να θεωρεί πως έχει λόγο στις περιοχές που βρίσκονται κοντά στα σύνορά της. «Κάνουν τελετές εορτασμών στη Χίο, στη Σάμο και στις Οινούσσες… Μέσα στο στόμα μας. Αυτό είναι πρόκληση», επισήμανε ο κ. Ακάρ αναφερόμενος στις τελετές εορτασμού της ένταξης των νησιών αυτών στην ελληνική επικράτεια. Παρόμοιες ενστάσεις έχουν εκφράσει οι αξιωματούχοι της Τουρκίας για την παρουσία των στρατιωτικών δυνάμεων στην Αλεξανδρούπολη, τονίζοντας πως «η πόλη αυτή βρίσκεται σε απόσταση μόλις 40 χλμ. από τα σύνορα της Τουρκίας».
Κατάρ και Εμιράτα
Οι περισσότεροι πολιτικοί αναλυτές της Τουρκίας εν τω μεταξύ, εκτιμούν πως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προσπαθεί να προσεγγίσει το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα με στόχο τις επενδύσεις τους που θα του δώσουν «οικονομική ανάσα». Αυτό που σίγουρα προκαλεί ενδιαφέρον είναι πως οι περισσότερες επενδυτικές προσεγγίσεις της Τουρκίας δεν έχουν στόχο τη Δύση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το «εθνικό μαχητικό TF-X» που σχεδιάζει να κατασκευάσει η Τουρκία. Ο πρόεδρος της Διεύθυνσης Αμυντικής Βιομηχανίας της Τουρκίας, Ισμαήλ Ντεμίρ, σε συνέντευξή του στο τηλεοπτικό δίκτυο CNN Turk αποκάλυψε πως η χώρα του «είναι έτοιμη για όλες τις προτάσεις που έρχονται από το Αζερμπαϊτζάν, το Πακιστάν και να ενώσουμε τις δυνάμεις μας». Ο κ. Ντεμίρ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο και σε συνεργασία με το Μπανγκλαντές, την Ινδονησία αλλά και τη Μαλαισία.Η Αγκυρα προσπαθεί να βρει λύσεις στο πρόβλημα που έχει προκύψει στην τουρκική αεροπορία από τον αποκλεισμό της από το πρόγραμμα συμπαραγωγής των F-35 και ευελπιστεί πως κάποια στιγμή θα καταφέρει να ολοκληρώσει το πρόγραμμα κατασκευής του δικού της μαχητικού. Για το ενδιάμεσο διάστημα, πάντως, η Αγκυρα περιμένει την απάντηση των ΗΠΑ για την προμήθεια των F-16 Block 70-Viper και τον εκσυγχρονισμό δικών της μαχητικών στο επίπεδο αυτό. Οι κ. Ερντογάν και Ακάρ έχουν δηλώσει πως σε περίπτωση που οι ΗΠΑ αρνηθούν την πώληση αυτή, τότε η Αγκυρα θα ψάξει άλλες εναλλακτικές λύσεις, όπως την προμήθεια μαχητικών από τη Ρωσία. Ο κ. Ντεμίρ όμως δήλωσε πως σε περίπτωση επιλογής των ρωσικών Su-35 ή Su-57 «υπάρχουν κάποιες παρενέργειες και οικονομικές επιβαρύνσεις, διότι πάμε σε ένα εντελώς διαφορετικό σύστημα με άλλες υποδομές εκτός του ΝΑΤΟ. Αν υπάρχει μεγάλη ανάγκη μπορεί να γίνει αυτό, αλλά για την ώρα κρατάμε μια απόσταση από το ενδεχόμενο αυτό».
