Kathimerini.gr
Σταύρος Παπαντωνίου
Ο πρωθυπουργός στις φετινές ολιγοήμερες διακοπές του είχε στις αποσκευές του ένα βιβλίο, το οποίο μάλιστα πρότεινε και σε άλλους ως καλοκαιρινό ανάγνωσμα. Πρόκειται για το βιβλίο του Τάκη Παππά «Παράδοξη χώρα», το οποίο πραγματεύεται κάτι πολύ ενδιαφέρον: ενώ Ελλάδα, Πορτογαλία και Ιρλανδία ξεκίνησαν το 1974 από την ίδια αφετηρία, έχοντας το ίδιο βιοτικό επίπεδο, 50 χρόνια μετά τα πράγματα είναι διαφορετικά. Σήμερα οι μισθοί της Ιρλανδίας είναι 3 ή και 4 φορές μεγαλύτεροι από το 1974, της Πορτογαλίας 2 και 3 φορές, ενώ των Ελλήνων μία ή το πολύ 2 από ό,τι τότε. Το βιβλίο αναλύει πού οφείλεται το γεγονός πως η Ελλάδα έμεινε πίσω και τι έκαναν καλύτερα αυτές οι χώρες από εμάς. Το καλοκαιρινό ανάγνωσμα του Κυριάκου Μητσοτάκη σκιαγραφεί τις προτεραιότητές του. Κάτι που θέλει οπωσδήποτε να κάνει αυτή την τετραετία είναι να αυξήσει του μισθούς.
Τι πουλάει το μαγαζί;
Είναι γεγονός πως η κυβέρνηση τον τελευταίο έναν χρόνο δείχνει να αναζητάει την πυξίδα της δεύτερης τετραετίας. Οσο κι αν δουλεύει σε πολλά και μικρά θέματα, λείπει η «κεντρική ιδέα», όπως υπήρχε την περίοδο 2019-2023. Τότε τα πράγματα ήταν πιο ξεκάθαρα: ο πρωθυπουργός είχε θέσει μερικούς μεγάλους στόχους και εν πολλοίς τους έφερε εις πέρας. Ηθελε να μειώσει τους φόρους και το έκανε. Ηθελε να επαναφέρει τη χώρα σε τροχιά κανονικότητας μετά την ταραγμένη πενταετία ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, πράγμα που έγινε. Ενίσχυσε την ασφάλεια, ενώ προώθησε τάχιστα την ψηφιοποίηση του κράτους και τα μεγάλα έργα υποδομών. «Μια κυβέρνηση είναι σαν ένα εστιατόριο. Ο πελάτης θα έρθει όταν ξέρει τι ακριβώς έχει το μενού», αναφέρει κυβερνητική πηγή, προσθέτοντας πως «πρέπει και αυτή την τετραετία να ξεκαθαρίσουμε τι είμαστε και τι πουλάμε», κάτι που δεν έχει γίνει ακόμη καθόλου σαφές. Αυτό το «μενού» αναζητάει ο πρωθυπουργός, που θα του δώσει τη δυνατότητα στο τέλος της τρέχουσας θητείας να δηλώσει «τα είπαμε, τα κάναμε», όπως έγινε στις εκλογές του 2023.
Οι τρεις κεντρικοί πυλώνες στους οποίους θα εστιάσει ο πρωθυπουργός σε όλη τη διάρκεια της τριετίας που απομένει, αρχής γενομένης από τη ΔΕΘ, είναι οι εξής:
Πρώτος πυλώνας είναι το εισόδημα. Οπως φάνηκε από το καλοκαιρινό ανάγνωσμα του κ. Μητσοτάκη, προτεραιότητά του είναι η αύξηση του εισοδήματος των Ελλήνων. «Αν η πρώτη τετραετία ήταν τετραετία μείωσης των φόρων, η δεύτερη πρέπει να είναι αύξησης του εισοδήματος», αναφέρει κυβερνητική πηγή, επισημαίνοντας πως η αρχή έχει γίνει με τις αυξήσεις στο Δημόσιο και στους γιατρούς. Δεν αρκεί όμως. Ο στόχος είναι στο τέλος της 4ετίας, δηλαδή το 2027, ο μέσος μισθός να έχει φτάσει στα 1.500 ευρώ και ο κατώτατος στα 950. Στην ίδια κατηγορία της αύξησης του εισοδήματος εντάσσεται και η προσπάθεια μείωσης της ανεργίας. Στόχος είναι το 2025 να έχει φτάσει στο 9% και το 2027 στο 7,5%, που είναι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος. Στην κυβέρνηση θεωρούν ιδιαίτερα κρίσιμο αυτόν τον τομέα, ο οποίος όμως χρειάζεται πολλή δουλειά, γιατί «είναι πιο εύκολο να ρίξεις την ανεργία από το 19% στο 10% παρά από το 10% στο 8%». Εξ ου και σχεδιάζουν σταδιακή αυστηροποίηση του επιδόματος ανεργίας ώστε να μη συμφέρει κάποιον να κάθεται όλο τον χειμώνα και να εργάζεται μόνο το καλοκαίρι. Με αυτόν τον τρόπο και η απασχόληση θα αυξηθεί και το κράτος θα έχει επιπλέον έσοδα από τις κρατήσεις, ενισχύοντας τον ασφαλιστικό τομέα, ο οποίος με τους ρυθμούς που κινείται σήμερα σε μερικές δεκαετίες μπορεί να «σκάσει».
Δεύτερος είναι το κράτος. Πρόκειται για τη μεγάλη πληγή της Ελλάδας που ούτε αυτή η κυβέρνηση έχει καταφέρει να κλείσει στον βαθμό που θα ήθελε. Ο μεγάλος στόχος του πρωθυπουργού αυτή την τετραετία, μετά τη «σταθεροποίηση» του 2019-2023, είναι να βελτιώσει τις υπηρεσίες και αυτό να γίνει αντιληπτό από τους πολίτες. Το ψηφιακό κράτος είναι μια σημαντική προίκα από την προηγούμενη θητεία, η οποία χρειάζεται να συνεχίσει στον ίδιο ρυθμό. Η επιτάχυνση της απονομής των συντάξεων, που έχει φθάσει πλέον στους 2 μήνες, είναι επίσης κάτι που έχει γίνει. Αλλά δεν φτάνει. Η μεγάλη μεταρρύθμιση του πρώτου έτους της δεύτερης θητείας, που είναι τα μη κρατικά πανεπιστήμια, χρειάζεται το πιο σημαντικό βήμα: την υλοποίηση. Ο στόχος είναι τον Σεπτέμβριο του 2025 να μπουν οι πρώτοι φοιτητές στα νέα πανεπιστήμια, ενώ ο χρόνος απονομής δικαιοσύνης είναι ακόμη ένα μεγάλο αγκάθι. Η μεταρρύθμιση δεν είναι εύκολη και σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές αισθητή μείωση του χρόνου θα υπάρξει το 2026. Η μεταρρύθμιση στο ΑΣΕΠ προβλέπει μείωση του χρόνου που θα πιάνει κάποιος επιτυχών δουλειά, από ένα έτος που είναι σήμερα στους έξι μήνες. Τέλος, η βελτίωση των υπηρεσιών Υγείας αποτελεί βασική προτεραιότητα. «Καλές οι δωρεάν προληπτικές εξετάσεις και όλα τα μικρά μέτρα, αλλά επιτυχία θα είναι να πηγαίνει κάποιος στα επείγοντα και να αντιμετωπίζεται άμεσα και ανθρώπινα ή να μην καθυστερεί μια επέμβαση», αναφέρει κυβερνητική πηγή, δίνοντας το στίγμα των προθέσεων στο ΕΣΥ.
Τρίτος πυλώνας που θέλει η κυβέρνηση να πετύχει σαφή πρόοδο είναι οι υποδομές. Την πρώτη τετραετία έγιναν βήματα προς τα εμπρός, τα οποία τώρα πρέπει να ολοκληρωθούν. Το μετρό Θεσσαλονίκης, η Πατρών – Πύργου, η επέκταση του μετρό της Αθήνας, ο Ε65 της Κεντρικής Ελλάδας είναι έργα που η κυβέρνηση θέλει μέσα στην επόμενη διετία να έχουν παραδοθεί. Στη βελτίωση των υποδομών ανήκει και ακόμη ένας ευαίσθητος τομέας: αυτός των σχολικών κτιρίων. Ηδη το υπουργείο Εσωτερικών –που έχει τα κονδύλια– σε συνεργασία με το Παιδείας θα επιδιώξει από τον Σεπτέμβριο να βελτιώσει τις απαρχαιωμένες υποδομές σχολείων που βρίσκονται σε κακή κατάσταση, ενώ το ίδιο ισχύει και για νοσοκομεία που δεν έχουν μείνει πίσω μόνο σε επίπεδο υπηρεσιών αλλά και υποδομών.
Η αναθεώρηση
Ενας έξτρα «κεντρικός» πυλώνας που δεν αφορά άμεσα την καθημερινότητα των πολιτών, αλλά είναι σημαντικός, είναι η συνταγματική αναθεώρηση, με τη συζήτηση να ξεκινάει στο τέλος του χρόνου. Ο πρωθυπουργός έχει πει πως θα περιλαμβάνεται η αναθεώρηση του άρθρου 16, αλλά πιθανόν και ζητήματα που αφορούν το ίδιο το πολιτικό σύστημα, όπως ο εκλογικός νόμος και η διάρθρωση της εξουσίας.
Σε κάθε περίπτωση, όπως παραδέχονται κυβερνητικές πηγές, αυτοί οι τρεις συν ένας άξονες αποτελούν τη «μεγάλη εικόνα» και ταυτόχρονα το μεγάλο στοίχημα της δεύτερης τετραετίας. Επειδή όμως ο χρόνος της δεύτερης θητείας είναι πάντα πιο «μικρός» και πιο δύσκολος, η κυβέρνηση επιβάλλεται μέσα στο επόμενο δίμηνο να θέσει συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης των στόχων αυτών και κυρίως να τα προβάλει επαρκώς. Οπως ομολογεί άλλωστε κυβερνητική πηγή, το πώς θα διαμορφωθεί το πολιτικό σκηνικό το επόμενο δίμηνο θα καθορίσει τα πράγματα μέχρι το καλοκαίρι του 2025.
