Τάσος Τέλλογλου
Σε νομούς της Βόρειας Ελλάδας με υψηλή θνητότητα κατά τη διάρκεια του δεύτερου και του τρίτου κύματος της πανδημίας, ο αριθμός του προσωπικού της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας μειώθηκε την τελευταία επταετία σε τέτοιο βαθμό, ώστε είναι δύσκολο να μιλήσει κανείς πια για «αναχώματα» και «φίλτρα» προτού οι ασθενείς καταλήξουν στα νοσοκομεία.
Το Φεβρουάριο του 2014 στα Κέντρα Υγείας αστικού τύπου υπηρετούσαν συνολικά 1.094 γιατροί (93 στη Δυτική Μακεδονία, 791 στην Κεντρική Μακεδονία, 95 στην Ανατολική Μακεδονία και 115 στη Θράκη). Με τον νόμο του 2014, όταν οι γιατροί κλήθηκαν να επιλέξουν «ιδιωτικό ή δημόσιο ιατρείο» έμειναν 595, για να φτάσουν τον Ιούνιο του 2021 σε μόλις 403 από τους οποίους οι 83 είναι επικουρικοί.
Στη Δράμα, σε σύνολο 72 ιατρών το 2014 έμειναν 10 μαζί με τους επικουρικούς… Συνολικά στην Ανατολική Μακεδονία πριν από τον νόμο του 2014, υπήρχαν 95 γιατροί στην πρωτοβάθμια φροντίδα. Μετά την αλλαγή του νόμου έμειναν 22, τώρα είναι 23. Tα ίδια ισχύουν και για τα Κέντρα Υγείας αγροτικού τύπου, όπου χωρίς να διακοπούν οι συμβάσεις το 2014 δεν αντικαταστάθηκαν γιατροί που συνταξιοδοτήθηκαν ή απεβίωσαν, παρά σε ένα πολύ μικρό βαθμό.
«Τα Κέντρα Υγείας σε περιοχές όπως η Προσοτσάνη», λέει στην «Κ» γιατρός που θέλει να παραμείνει ανώνυμος, «δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν την COVID-19 καθώς δεν μπορούν να κάνουν ιατρικές πράξεις μέσα στο κτίριο» (π.χ. μια ακτινογραφία θώρακος). Πέρυσι, στο τρίτο πανδημικό κύμα το Κέντρο Υγείας ουσιαστικά δεν λειτουργούσε καθώς ένα μέρος του προσωπικού πήγε στη Δράμα, «αλλά και να μη μας πήγαιναν εκεί λίγα πράγματα θα μπορούσαμε να κάνουμε καθώς δεν έχουμε γιατρούς, δεν έχουμε και εξοπλισμό». Ο κ. Χρήστος Χαϊδευτός υπηρετεί στο Σιδηρόκαστρο, είναι διευθυντής του Κέντρου Υγείας και πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Γενικής Ιατρικής. «Στα οκτώ Κέντρα του νομού κάνουμε κατά μέσον 1.200 rapid tests, έχουμε 270 θετικά, από αυτά έξι άτομα καταλήγουν στο νοσοκομείο, σκεφτείτε να πήγαιναν για νοσηλεία όλοι, “φρενάρουμε” δηλαδή 265 περιστατικά την εβδομάδα».
Ο κ. Χαϊδευτός είναι «παλιά καραβάνα» και αναγνωρίζει ότι και στο παλιό ΙΚΑ ακόμα, πριν από την ψήφιση του νόμου του 2014, τα Κέντρα Υγείας δεν λειτουργούσαν επί 24ώρου βάσεως, άρα το απόγευμα κάποιος που είχε ανάγκη θα στρεφόταν στους ιδιώτες γιατρούς. Η έλλειψη προσωπικού τροφοδοτεί τη μετακίνηση ανθρώπων που είναι θετικοί είτε προς τα νοσοκομεία είτε σε άλλα Κέντρα Υγείας και έτσι διευκολύνει «και τη διασπορά του ιού». Ο κ. Χαϊδευτός δεν διαμαρτύρεται για τον μεγάλο όγκο δουλειάς, ούτε καν για το γεγονός ότι συγχρόνως με όλα τα άλλα στο Κέντρο Υγείας «τρέχει» και η καμπάνια των εμβολίων. «Είμαστε πλέον όσοι υπηρετούμε πάνω από 52 ετών και έχουμε επίσης όλοι τον βαθμό του διευθυντή. Οι νέοι δεν έρχονται πια να εργασθούν στην πρωτοβάθμια γιατί οι συνθήκες εργασίας είναι τραγικές και οι αμοιβές χαμηλές, αλλά με αυτόν τον τρόπο όταν πάρουμε σύνταξη εμείς και βγούμε από το σύστημα τα ιατρεία και τα Κέντρα Υγείας θα ερημώσουν και θα κλείσουν παρασύροντας και τα χωριά».
«To σύνολο των θέσεων που προκηρύχθηκαν την τελευταία επταετία στα Κέντρα Μακεδονίας και Θράκης είναι 149 εκ των οποίων 104 για Κέντρα Υγείας αστικού τύπου και 45 για Κέντρα Υγείας αγροτικού τύπου, ωστόσο δεν κάλυψαν συνταξιοδοτήσεις και θανάτους ιατρών στο ίδιο διάστημα!» λέει ο γιατρός Σάββας Παρασκευόπουλος που υπηρετεί στη Θεσσαλονίκη. Ο μέσος όρος ηλικίας των γιατρών στο σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας στην περιοχή είναι τα 62 έτη και χωρίς ανανέωση το σύστημα θα πάψει να υφίσταται.
Ένας γιατρός που υπηρετούσε σε ιατρείο της Δράμας αλλά μετακινήθηκε γιατί άνοιξε άλλη θέση και μιλάει υπό τον όρο της ανωνυμίας, σημειώνει ότι «τα Κέντρα Υγείας σβήνουν διότι με τρεις γιατρούς δεν είναι δυνατόν να εξυπηρετηθούν 40.000 ασθενείς», τόσους εξέταζε εκεί που υπηρετούσε.
Ο κ. Ανάργυρος Μαριόλης όμως, που υπηρετεί στην άλλη άκρη της χώρας, στην Αρεόπολη Λακωνίας, και κατείχε τη θέση του κ. Χαϊδευτού στην Πανελλήνια Ενωση Γενικής Ιατρικής, λέει ότι οι συνθήκες στον νοτιότερο νομό της ηπειρωτικής Ελλάδας δεν είναι τόσο διαφορετικές σε σχέση με τη Μακεδονία. «Είμαστε λίγοι παντού και πρέπει να γίνουν προσλήψεις, γι’ αυτό δεν χωράει αμφιβολία, αλλά έχει σημασία να κάνω την ακτινογραφία θώρακος για κάποιον που τη χρειάζεται λόγω COVID-19 στο Κέντρο Υγείας της Αρεόπολης και να μην τον αφήσω να πάει στην Τρίπολη, είναι τεράστιο κόστος για αυτόν».
O κ. Παρασκευόπουλος υπολογίζει ότι για να λυθεί το πρόβλημα θα χρειασθούν 5.000 προσλήψεις γιατρών για την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, αλλά για τον κ. Μαριόλη οι προσλήψεις δεν αρκούν, «το σύστημα χρειάζεται ανασχεδιασμό από το μηδέν και ενίσχυση και σε εξοπλισμό και υποδομές».
Τα στοιχεία
Σε μια δημοσίευσή τους για λογαριασμό του ΕΛΙΑΜΕΠ αυτή την εβδομάδα, οι κ. Μάνος Ματσαγγάνης και Γιώργος Μανάλης αναφέρουν ότι «ο αριθμός όσων στερήθηκαν αναγκαία περίθαλψη επειδή δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στο κόστος της τριπλασιάστηκε (από 4% του πληθυσμού το 2009 σε 12% το 2016), ενώ η συμμετοχή των ασθενών “από την τσέπη τους” στο κόστος της Υγείας ήταν 35,2% το 2019, το τρίτο υψηλότερο στην Ευρώπη μετά τη Βουλγαρία και τη Λετονία».
