Kathimerini.gr
Δώρα Αντωνίου
Η σκληρή πολιτική αντιπαράθεση σε υψηλούς τόνους ανάμεσα στα μεγάλα κόμματα δύο μήνες πριν από τις κάλπες των ευρωεκλογών ψαλιδίζει τις προσδοκίες των μικρότερων για μια καλή πορεία σε αυτές. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, από το σώμα των ψηφοφόρων δεν λείπουν, τουλάχιστον δημοσκοπικά, τάσεις μετατόπισης που αφήνουν ανοιχτό το πεδίο σε πιθανές εκπλήξεις.
Στην τελευταία δημοσκόπηση της Pulse, που δημοσιοποιήθηκε την περασμένη Τετάρτη, για πρώτη φορά εμφανίζονται δύο κόμματα που στις προηγούμενες δημοσκοπήσεις δεν υπήρχαν: η Φωνή Λογικής – Αφροδίτη Λατινοπούλου και οι Δημοκράτες του Ανδρέα Λοβέρδου. Συγκεντρώνουν ποσοστό 1,5% το καθένα, ενώ με αναγωγή των αναποφάσιστων το ποσοστό εκάστου υπολογίζεται σε 1,8%. Παράλληλα δείχνουν να παγιώνουν τη θέση τους στο πολιτικό τοπίο τα μικρά κόμματα της Βουλής: Πλεύση Ελευθερίας, Σπαρτιάτες, Νίκη, η Ελληνική Λύση με σημαντική αύξηση των ποσοστών της, αλλά και η Νέα Αριστερά. Οι ευρωεκλογές παραδοσιακά είναι περισσότερο ευνοϊκές για τα μικρά κόμματα, που προσδοκούν οφέλη από τη χαλαρή ψήφο, την περισσότερο συναισθηματική επιλογή των ψηφοφόρων, οι οποίοι δεν πάνε στην κάλπη με κριτήριο την επιλογή του καταλληλότερου για τη διακυβέρνηση της χώρας και την καθημερινότητά τους, ακόμη και από την ψήφο διαμαρτυρίας και την επιθυμία των πολιτών να στείλουν ένα μήνυμα προειδοποιητικό προς τα πιο μεγάλα κόμματα.
Πόλωση
Σε αυτή την προεκλογική περίοδο, ωστόσο, διαμορφώνεται ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό και πολωμένο πολιτικό περιβάλλον, που δεν ευνοεί αυτές τις τάσεις. Η μετωπική σύγκρουση για τα Τέμπη και η τριήμερη συζήτηση της πρότασης δυσπιστίας στη Βουλή φαίνεται ότι επηρέασαν την ισορροπία δυνάμεων. Οπως και η ανάδειξη των ζητημάτων ασφάλειας, με επίκεντρο τη δολοφονία της 28χρονης Κυριακής έξω από το Α.Τ. Αγίων Αναργύρων.
«Η βασική επίδραση από την κυριαρχία μεγάλων ζητημάτων και αντιπαράθεσης σε υψηλούς τόνους είναι ότι ενισχύεται η συσπείρωση στα μεγάλα κόμματα», επισημαίνει ο διευθύνων σύμβουλος της Pulse, Γιώργος Αράπογλου. Για τη Ν.Δ., που η συσπείρωσή της είναι της τάξης του 70%, αυτό μεταφράστηκε σε συγκράτηση των απωλειών που από δημοσκόπηση σε δημοσκόπηση καταγράφεται σταθερά από τις περυσινές εκλογές και μετά. Ο ΣΥΡΙΖΑ, με συσπείρωση της τάξης του 60%, είναι από τους κερδισμένους. Εκπληξη αποτελεί το ΠΑΣΟΚ, που εμφανίζει συσπείρωση της τάξης του 65%, αλλά παρά τα ισχυρά αντανακλαστικά που επέδειξε στην υπόθεση των Τεμπών και της καλής κοινοβουλευτικής παρουσίας, δεν κατάφερε να κερδίσει, ίσα ίσα, δείχνει να υποχωρεί. «Ισως προϋπήρχε η τάση απώλειας δυνάμεων και η πρόταση δυσπιστίας δεν ήταν αρκετή για να την ανακόψει», σχολιάζει ο κ. Αράπογλου, που προσθέτει ότι μετά το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ η πτωτική πορεία του ΠΑΣΟΚ ήταν ορατή. Αυτές οι κυρίαρχες τάσεις, προσθέτει, είναι πιθανό να μείνουν μέχρι τις ευρωεκλογές. Είναι ενδιαφέρουσα η εικόνα που προκύπτει όσον αφορά τη μετακίνηση ψηφοφόρων από τα τρία κόμματα. Η Ν.Δ. καταγράφει μετακινήσεις κυρίως προς τη λεγόμενη «γκρίζα ζώνη». Οι ψηφοφόροι του κυβερνώντος κόμματος που φεύγουν από αυτό, στο μεγαλύτερο ποσοστό τους δεν βρίσκουν κάποια άλλη «στέγη». Οι ψηφοφόροι που εγκατέλειψαν τον ΣΥΡΙΖΑ μετακινήθηκαν σε μεγάλο ποσοστό προς τη Νέα Αριστερά. Εκεί φαίνεται ότι μετακινήθηκε ένα 10% της δύναμης που έχασε ο ΣΥΡΙΖΑ ήδη από το καλοκαίρι, μετά τις εκλογές, ποσοστό που μεταφράζεται σε 2 μονάδες εκλογικού σώματος. Ενα μικρό ποσοστό που πήγε προς το ΠΑΣΟΚ δείχνει να επανασυσπειρώνεται και ίσως αυτό εξηγεί την αντιστροφή της σειράς όσον αφορά τη δεύτερη και την τρίτη θέση. Το ΠΑΣΟΚ καταγράφει απώλειες, έστω και μικρές, προς πολλές κατευθύνσεις: προς την «γκρίζα ζώνη», προς τη Ν.Δ. και μικρότερες προς το νέο κόμμα του Ανδρέα Λοβέρδου.
Κερδισμένοι
Την ίδια στιγμή, μέσα από αυτό το περιβάλλον εμφανίζονται να ενισχύονται η Ελληνική Λύση και η Πλεύση Ελευθερίας και καταγράφονται για πρώτη φορά τα κόμματα των Ανδρέα Λοβέρδου, Αφροδίτης Λατινοπούλου. Στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, άξιο αναφοράς είναι ότι η Ελληνική Λύση εμφανίζεται πολυσυλλεκτική. Δείχνει να έχει εισροή δυνάμεων από τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ, αλλά και από τον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και από μικρότερα κόμματα. Είναι μια προσέλκυση ψηφοφόρων που δείχνει να υπερβαίνει την ιδεολογική προσέγγιση. Ζητήματα που κυριάρχησαν στην επικαιρότητα, όπως ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών και η ασφάλεια, φαίνεται ότι επηρεάζουν αυτή τη μετακίνηση ψηφοφόρων. Μια πολυσυλλεκτική δεξαμενή δείχνει να τροφοδοτεί, σε πολύ μικρότερο βαθμό, βεβαίως, την Πλεύση Ελευθερίας. Κοντά στα ποσοστά που πήραν στις εθνικές εκλογές εμφανίζονται η Νίκη και το ΜέΡΑ25, ενώ με ποσοστό χαμηλότερο της μιας μονάδας καταγράφηκε ο Κόσμος του Πέτρου Κόκκαλη.
Μπορεί η εικόνα να ανατραπεί στους δύο μήνες που απομένουν μέχρι τις ευρωεκλογές; Ο κ. Αράπογλου εντοπίζει δύο κομβικούς παράγοντες, οι οποίοι επηρεάζουν την τάση που διαμορφώνεται. Ο πρώτος είναι η κυριαρχία μεγάλων θεμάτων στην κεντρική πολιτική συζήτηση, που τροφοδοτούν την αντιπαράθεση ανάμεσα στα μεγάλα κόμματα, ενισχύουν τη συσπείρωση των δυνάμεών τους και δεν ευνοούν τους «μικρούς» να ακουστούν ή να προτάξουν εναλλακτικές προτεραιότητες και πολιτικές προτάσεις. Το δεύτερο σημείο που αξιολογεί ως σημαντικό είναι ο χαμηλός δείκτης επιθυμίας για εθνικές εκλογές, καθώς το ποσοστό των ψηφοφόρων που εμφανίζεται να επιθυμεί προσφυγή στις κάλπες είναι πολύ κοντά στο ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ, που βάζει την πρόταση στο τραπέζι. Οπως εξηγεί ο κ. Αράπογλου, ο χαμηλός δείκτης επιθυμίας για εκλογές συντείνει στην εκτίμηση ότι και η διάθεση για συμμετοχή και ανατροπή των συσχετισμών είναι αντίστοιχη.
