Του Πέτρου Ζαρούνα
Ο EastMed κατέρρευσε εξαιτίας του non paper των ΗΠΑ που αποφάσισαν να προσεγγίσουν την Τουρκία ώστε να αντιμετωπίσουν την επιθετική Ρωσία. Πέραν της όποιας κριτικής για τις ευθύνες του προέδρου Αναστασιάδη, είναι απαραίτητο να παρουσιαστούν εναλλακτικές προτάσεις για μία νέα ενεργειακή πολιτική. Αυτή την πολιτική θα κληθεί να υλοποιήσει ο επόμενος πρόεδρος. Γιατί ο επόμενος; Διότι ο απερχόμενος πρόεδρος είναι αναξιόπιστος στο εσωτερικό με τα περίφημα «δεσμεύομαι».
Αλλά και στο εξωτερικό εξαιτίας του σκανδάλου των χρυσών διαβατηρίων που τόσο εξέθεσε τη χώρα μας. Επιπρόσθετα είναι αναξιόπιστος και λόγω των παλινδρομήσεών του στα θέματα του φυσικού αερίου, όπου στην αρχή συζητούσε παρασκηνιακά αγωγό προς Τουρκία και στη συνέχεια στράφηκε προς Αίγυπτο και Ισραήλ. Επιπρόσθετα αποδείχθηκε αναξιόπιστος και στο Κυπριακό με τις βολιδοσκοπήσεις για λύση δύο κρατών.
Πέραν των πιο πάνω, οι δύο κεντρικοί υποψήφιοι της κυβερνητικής δεξιάς σιωπούν για το θέμα του EastMed. Ο πρόεδρος Αναστασιάδης ευρίσκεται σε σύγκρουση με τον νέο υπουργό του των Εξωτερικών. Με τέτοια κυβέρνηση και πρόεδρο πώς μπορεί κάποιο άλλο κράτος να μας εμπιστευτεί; Εκτός από αφερέγγυοι οι κυβερνώντες αποδείχθηκαν και ανίκανοι. Μετά από εννέα χρόνια δεν κατάφεραν να φτιάξουν ούτε τερματικό που ήταν η αρχική τους στόχευση, ούτε αγωγό προς Ελλάδα (EastMed).
Επίσης, δεν μπόρεσαν να αξιοποιήσουν το επιβεβαιωμένο κοίτασμα «Αφροδίτη» λόγω των διεκδικήσεων του κολλητού του προέδρου Αναστασιάδη Βενιαμίν Νετανιάχου, τέως πρωθυπουργού του Ισραήλ. Αντί της θωράκισης της ΑΟΖ, που μας υποσχέθηκαν, είδαμε τη μαζική παραβίασή της από τουρκικά ερευνητικά και γεωτρητικά σκάφη.
Αντί ευρωπαϊκών κυρώσεων επί της Τουρκίας, που να πονάνε, είχαμε την έγκριση κυρώσεων «χάδι». Ακόμα και όταν ο Αιγύπτιος πρόεδρος Σίσι επιχείρησε τον περασμένο Μάρτιο να σώσει τον αγωγό EastMed, προτείνοντας με στήριξη Μητσοτάκη μία πιο ρεαλιστική όδευση, ο πρόεδρος Αναστασιάδης επέμενε στην αρχική και μη ρεαλιστική όδευση διά της μη οριοθετημένης θάλασσας μεταξύ Κύπρου και Κρήτης.
Ούτως εχόντων των πραγμάτων, απαιτείται άμεσος επανασχεδιασμός της ενεργειακής μας πολιτικής. Χρειάζεται να καταγράψουμε και αξιολογήσουμε όλες τις εναλλακτικές μας επιλογές. Η πρώτη επιλογή μας είναι αυτή που η ExxonMobil ανακοίνωσε την ημέρα που πήρε το θαλασσοτεμάχιο 10. Δηλαδή η κατασκευή τερματικού, αν τα κοιτάσματα που βρει το καθιστούν βιώσιμο (θα πρέπει αθροιστικά να βρούμε 10tcf). Άρα θα πρέπει να περιμένουμε τις επιβεβαιωτικές γεωτρήσεις στα κοιτάσματα Γλαύκος (βρίσκεται σε εξέλιξη) και Καλυψώ των ENI/TOTAL (αναμένεται εντός 2022). Η δεύτερη επιλογή, αν η πρώτη δεν είναι εφικτή, είναι η αποστολή όλων των ποσοτήτων των κοιτασμάτων μας στην Αίγυπτο για υγροποίηση και εξαγωγή στις διεθνείς αγορές.
Η τρίτη επιλογή είναι η αποστολή διά υποθαλάσσιου αγωγού στην Αίγυπτο και από εκεί διά χερσαίου αγωγού στα σύνορα με τη Λιβύη και από εκεί διά της οριοθετημένης θάλασσας μεταξύ Αιγύπτου και Ελλάδας στην Κρήτη. Πέραν του κυπριακού αερίου, ο αγωγός μπορεί να μεταφέρει ισραηλινό ή και αιγυπτιακό αέριο. Η τέταρτη επιλογή μας είναι η διά αγωγού αποστολή του αερίου μας από τα κοιτάσματα αρχικά στην Κύπρο και από εκεί στην Τουρκία για δική της χρήση στο πλαίσιο μιας μερικής συμφωνίας. Μία τέτοια συμφωνία, αν και είναι πολύ δύσκολη, είναι όμως εφικτή. Προϋποθέτει την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μεταξύ Κ.Δ. και Τουρκίας. Θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει και σοβαρά ανταλλάγματα στο Κυπριακό. Να θυμίσω ότι το 2014 η Τουρκία συζητούσε με τον πρόεδρο Αναστασιάδη ένα τέτοιο ενδεχόμενο στο πλαίσιο μιας συνολικής λύσης του Κυπριακού. Δυστυχώς, με την υιοθέτηση από την Τουρκία της θέσης για λύση δύο κρατών η ομοσπονδιακή λύση έχει απομακρυνθεί. Παράλληλα, τα χρονικά περιθώρια αξιοποίησης του φυσικού αερίου έχουν σμικρυνθεί λόγω των ευρωπαϊκών αποφάσεων για την πράσινη οικονομία. Αν δεν δράσουμε άμεσα το φυσικό αέριο που διαθέτουμε θα μείνει αναξιοποίητο. Ο νέος πρόεδρος της Κ.Δ., πλαισιωμένος με ικανή ομάδα τεχνοκρατών και διπλωματών, θα πρέπει να αποφασίσει ποια επιλογή είναι εθνικά η καλύτερη και να την υλοποιήσει τάχιστα.
