Του Πέτρου Ζαρούνα
Εξοχότατε κ. πρέσβη, όπως είναι γνωστό, εδώ και χρόνια ασχολείστε με τα των ελληνοτουρκικών σχέσεων και με τα του Κυπριακού. Στην παρούσα φάση το κάνετε με την ιδιότητα του Προεδρικού Εκπροσώπου και Συμβούλου του Προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Με αφορμή τη συνέντευξή σας στο περιοδικό Kriter και την εκφρασθείσα θέση σας πως η Τουρκία είναι έτοιμη να αντιδράσει θετικά σε ανάλογα θετικά βήματα άλλων χωρών σας απευθύνω την παρούσα ανοικτή επιστολή ως τροφή για σκέψη.
Πριν εξηγήσω την πρότασή μου για μερική εξομάλυνση των σχέσεων Τουρκίας και Κ.Δ. θα ήθελα να καταδείξω την άποψή μου για την αποτυχία της ακολουθούμενης από τη χώρα σας πολιτικής στα θέματα των θαλασσίων ζωνών της Ανατολικής Μεσογείου. Συγκεκριμένα, η χώρα σας απέτυχε, παρά την τεράστια επένδυση σε 2 ερευνητικά σκάφη και 3 γεωτρύπανα, ν’ ανακαλύψει το όποιο κοίτασμα φυσικού αερίου στην περιοχή που η ίδια ισχυρίζεται ότι εμπίπτει στη δική της υφαλοκρηπίδα στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτό παρά τις 8 γεωτρήσεις που πραγματοποίησε μέχρι σήμερα. Η χώρα σας δεν κατάφερε επίσης να συνάψει συμφωνίες οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με σημαντικές χώρες όπως η Αίγυπτος και το Ισραήλ, παρά τις «γενναιόδωρες» προτάσεις της. Την ίδια στιγμή δεν έχει συνάψει ανάλογες συμφωνίες με τη Συρία και με τον Λίβανο.
Μόνο με τη μη αναγνωρισμένη «ΤΔΒΚ» και την προσωρινή κυβέρνηση της Λιβύης (για την οποία όμως διαφωνεί το λιβυκό κοινοβούλιο) έχετε υπογράψει συμφωνίες. Επιπρόσθετα παρά τις επανειλημμένες προσπάθειές σας δεν καταφέρατε να πείσετε το Ισραήλ να στείλει το φυσικό αέριο του κοιτάσματος «Λεβιάθαν» στην Τουρκία είτε για δική σας κατανάλωση είτε για προώθησή του στις ευρωπαϊκές αγορές. Η ηγεμονική πολιτική που ακολουθείτε έχει ενοχλήσει τους πάντες στην περιοχή με αποτέλεσμα να σας κρατήσουν έξω από τα θέματα περιφερειακής συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας και συγκεκριμένα έξω από το «Φόρουμ Φυσικού Αερίου Ανατολικής Μεσογείου- EMGF».
Αντίθετα, η Κυπριακή Δημοκρατία (Κ.Δ.) έχει από την 1/1/2022 την προεδρία του οργανισμού αυτού. Ακόμα και η επιθετική σας πολιτική έναντι του ενεργειακού προγράμματος της Κ.Δ. απέτυχε. Η Κ.Δ. διαθέτει σήμερα τρία κοιτάσματα («Αφροδίτη», «Καλυψώ» και «Γλαύκος»), τα οποία ευρίσκονται εκτός τής κατά τον δικό σας ισχυρισμό τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Με βάση όλα τα πιο πάνω είναι φανερό πως πρώτο δεν έχετε βρει φυσικό αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο ενώ εμείς διαθέτουμε τρία κοιτάσματα. Δεύτερο, είστε εκτός του EMGF, ενώ εμείς προεδρεύουμε για την επόμενη περίοδο. Τρίτο, όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, πολύ δύσκολα ένας αγωγός θα σας συνδέσει στο μέλλον με τα κοιτάσματα της Κύπρου, του Ισραήλ και της Αιγύπτου. Τέταρτο, η πολιτική των κανονιοφόρων που ακολουθείτε έναντι της Κ.Δ. είναι αντιπαραγωγική και προκαλεί αρνητικές αντιδράσεις από Ε.Ε., ΗΠΑ και άλλες χώρες. Αντί αυτού, κ. πρέσβη, θα ήταν καλύτερα να ακολουθήσετε τις έμμεσες συμβουλές φιλικών σας χωρών όπως οι ΗΠΑ και το Η.Β. και να προχωρήσετε σε μερική εξομάλυνση των σχέσεών σας με την Κ.Δ. Το κάνατε ήδη με τα ΗΑΕ. Το επιχειρείτε με Ισραήλ, Αίγυπτο, Σ. Αραβία και Αρμενία. Γιατί όχι και με την Κ.Δ.; Δυστυχώς, η συνολική λύση του Κυπριακού έχει απομακρυνθεί μετά και την υιοθέτηση από τη χώρα σας και τους Τ/κ της νέας θέσης για λύση δύο κρατών. Ταυτόχρονα ο χρόνος για αξιοποίηση του φυσικού αερίου τελειώνει, καθώς οδεύουμε στην πράσινη οικονομία. Ας πάμε λοιπόν σε μία μερική λύση.
Προτείνω όπως: Σε πρώτη φάση προχωρήσουμε, με μεσολάβηση τρίτων, σε υιοθέτηση ενός αμοιβαίου μορατόριουμ ερευνών και γεωτρήσεων. Αυτό θα περιλαμβάνει όλες τις επικαλυπτόμενες ζώνες μεταξύ της Τουρκίας και της Κ.Δ. Αυτές προκύπτουν εύκολα από τις συντεταγμένες και τους χάρτες που οι χώρες μας κατέθεσαν στον ΟΗΕ. Σε δεύτερη φάση, και με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ, Τουρκία και Κ.Δ., να διαπραγματευτούμε την οριοθέτηση των μεταξύ μας θαλασσίων ζωνών. Η μη αναγνώριση της Κ.Δ. από την Τουρκία δεν είναι εμπόδιο. Αυτό κάνουν Λίβανος και Ισραήλ με τη βοήθεια των ΗΠΑ παρά το ότι ο Λίβανος δεν αναγνωρίζει το Ισραήλ. Το μορατόριουμ θα ρίξει τους τόνους και θα τερματίσει τις αντιπαραθέσεις στη θάλασσα. Θα ανοίξει τον δρόμο για τη σταδιακή ένταξη της Τουρκίας στο EMGF και προοπτικά τη σύνδεσή της με τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου. Ώρα να σκεφτούμε όλοι με λογικές θετικού αθροίσματος.
