Του Πέτρου Ζαρούνα
Στην αποτυχία της κυβέρνησης Αναστασιάδη να υπερασπιστεί την κυπριακή ΑΟΖ και να φτιάξει τον αγωγό EastMed έρχεται τώρα να προστεθεί και η επικίνδυνη πλέον παράταση της πολύχρονης αιχμαλωσίας του κοιτάσματος «Αφροδίτη» από τους Ισραηλινούς. Το κοίτασμα «Αφροδίτη», όπου υπάρχουν 180 BCM φυσικού αερίου, είναι το μοναδικό κυπριακό επιβεβαιωμένο κοίτασμα. Παραμένει αναξιοποίητο και όμηρος των φίλων μας Ισραηλινών εδώ και 10 χρόνια. Ο λόγος είναι ότι ένα μικρό του τμήμα του, που οι Ισραηλινοί ονομάζουν Γισάι (2% του συνολικού κοιτάσματος κατά εμάς και 6% κατά τους ισραηλινούς), κείται εντός της ισραηλινής ΑΟΖ.
Οι ισραηλινές εταιρείες που το ανακάλυψαν εξέφρασαν αρχικά την πρόθεσή τους να το εγκαταλείψουν, αφού δεν συνέφερε οικονομικά η εκμετάλλευσή του. Άλλαξαν όμως γνώμη μετά από σχετικές προτροπές της κυβέρνησης του Ισραήλ. Η τελευταία, αξιοποιώντας τις σχετικές πρόνοιες της συμφωνίας συνεκμετάλλευσης που συνήψαν το 2010 με την Κ.Δ. δεν επιτρέπει την όποια αξιοποίηση του κοιτάσματος από την Κ.Δ. Παράλληλα επιμένει πρώτα να γίνουν αποδεκτές οι υπερβολικές και ανεδαφικές της απαιτήσεις για 6% μερίδιο. Πέρυσι τέτοια εποχή υπήρξε μία διαδικαστική συμφωνία με βάσει την οποία είχε ανατεθεί από τις δύο κυβερνήσεις στις εταιρείες στις οποίες έχει δοθεί το κοίτασμα από το Ισραήλ και την Κ.Δ. να βρουν μία συμβιβαστική φόρμουλα διαμοιρασμού του κοιτάσματος. Η προθεσμία αυτή για εξεύρεση ενός συμβιβασμού λήγει στις 4 του προσεχούς Μαρτίου και η Ισραηλινή υπουργός Ενέργειας ειδοποίησε ήδη γραπτώς τις ισραηλινές εταιρείες ότι μετά την ημερομηνία αυτή την όλη υπόθεση θα την αναλάβουν και πάλι οι κυβερνήσεις.
Όμως τα πράγματα δεν είναι στατικά. Το μήνα του μέλιτος μεταξύ Ισραήλ και Κ.Δ. ακολουθεί η επίσημη επίσκεψη του Ισραηλινού προέδρου Χέρτζοκ στην Τουρκία που σηματοδοτεί τη διαδικασία ομαλοποίησης των σχέσεων Ισραήλ-Τουρκίας. Η εξέλιξη αυτή ήταν αναμενόμενη μετά από τόσα χρόνια παγώματος των σχέσεων και παρά ένα μικρό προσωρινό διάλειμμα που έλαβε χώρα πριν από το 2018. Η νέα αυτή εξέλιξη προκαλεί όμως σοβαρές ανησυχίες, αφού στο πλαίσιο της εξομάλυνσης αναμένεται να τεθούν και τα θέματα του φυσικού αερίου. Παρά τις ισραηλινές διαβεβαιώσεις ότι η εξομάλυνση αυτή δεν θα γίνει σε βάρος των σχέσεών τους με Ελλάδα και Κ.Δ. δεν αποκλείεται την επομένη μέρα να προστεθούν και νέα εμπόδια στην αξιοποίηση του κοιτάσματος «Αφροδίτη», αφού οι Ισραηλινοί δεν θα θέλουν να δυσαρεστήσουν τους νέους τους φίλους. Ήδη από ισραηλινής πλευράς έχουμε το πρώτο σχετικό μήνυμα. Συγκεκριμένα είχαμε δηλώσεις ότι το Ισραήλ δεν ενίσταται στην ένταξη της Τουρκίας στο Φόρουμ Φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου.
Επιβάλλεται όπως ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αξιοποιήσει την επίσκεψη του Ισραηλινού προέδρου στη χώρα μας, που θα προηγηθεί εκείνης στην Τουρκία, για να θέσει και να επιλύσει τελεσίδικα το θέμα του διαμοιρασμού του κοιτάσματος «Αφροδίτη». Επίσης, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε στους Ισραηλινούς ότι οι τόσο σημαντικές και για τις δύο μας χώρες σχέσεις που έχουμε αναπτύξει θα επηρεαστούν αρνητικά στην περίπτωση που συμφωνήσουν με την Άγκυρα για ένα αγωγό που θα οδηγηθεί από το ισραηλινό κοίτασμα Λεβιάθαν στην Τουρκία διά της κυπριακής ΑΟΖ χωρίς τη δική μας σύμφωνη γνώμη. Η δε δική μας σύμφωνη γνώμη προϋποθέτει την προηγούμενη οριοθέτηση των μεταξύ Κ.Δ. και Τουρκίας θαλασσίων ζωνών. Δυστυχώς, η μέχρι σήμερα έλλειψη αποφασιστικότητας μας έφερε σε πολύ δύσκολη θέση.
Ώρα να ελευθερώσουμε την «Αφροδίτη» και να την αξιοποιήσουμε άμεσα είτε μόνοι είτε σε συνεργασία και με τους Ισραηλινούς.
