Της Μαρίνας Οικονομίδου
Την ίδια ώρα που ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου ανακοίνωνε ότι στέλνει τέταρτο πλοίο στη νοτιανατολική Μεσόγειο και η Ρωσία εξέφραζε διαφωνία απέναντι στα μέτρα της Ε.Ε. κατά της Τουρκίας, η πολιτική ηγεσία επέλεξε να χαμηλώσει τους αντιπαραθετικούς τόνους, βγαίνοντας συναινετικά από την πολύωρη συνεδρία της σύσκεψης αρχηγών που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη.
Η σύσκεψη αρχηγών, αν και αρχικά θα συζητούσε τις τελευταίες εξελίξεις που αφορούν τις τουρκικές προκλήσεις στην ΑΟΖ, την πρόταση Οζερσάι για την Αμμόχωστο και την έκθεση Γκουτέρες περιορίστηκε αποκλειστικά στην πρόταση Ακιντζί την οποία απέρριψαν όλοι οι αρχηγοί ανεξαιρέτως, χωρίς ωστόσο να καθοριστούν τα επόμενα βήματα για την άρση του αδιεξόδου και τον απεγκλωβισμό της δικής μας πλευράς απέναντι στον καταιγισμό των δυσάρεστων εξελίξεων που διαδέχεται η μια την άλλη. Το κοινό ανακοινωθέν που προέκυψε από τη σύσκεψη αρχηγών απορρίπτει την πρόταση Ακιντζί και εξουσιοδοτεί πλέον τον Πρόεδρο να αποστείλει επιστολή με τους λόγους απόρριψής της τόσο στον Τ/κ ηγέτη όσο και στον γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών.
Το περιεχόμενο της πρότασης
Το τι θα προνοεί η πρόταση είναι ένα ζήτημα που είναι ήδη προς συζήτηση και προς επεξεργασία. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η επιστολή Αναστασιάδη θα απαντά σημείο προς σημείο τις εισηγήσεις της πρότασης Ακιντζί και για ποιο λόγο αυτές απορρίπτονται. Όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, θα δίδεται και έμφαση στις συγκλίσεις Χριστόφια - Ταλάτ για τους υδρογονάνθρακες, για τους ενεργειακούς πόρους αλλά και στην πρόσφατη ψήφιση από τη Βουλή της νομοθεσίας για το ταμείο υδρογονανθράκων. Κίνηση που όπως λένε οι ίδιες πηγές καταδεικνύει την πρόθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας να μην αφήσει εκτός της διαδικασίας την τ/κ πλευρά. Θα προταθεί όπως λέγεται να έχουν και έναν εποπτικό ρόλο τα Ηνωμένα Έθνη στην όλη διαδικασία.
Ήθελαν ομοφωνία
Όπως διαφάνηκε τις μέρες που προηγήθηκαν, στόχος της κυβέρνησης ήταν να απορριφθεί η πρόταση Ακιντζί περί συνδιαχείρισης στη σύσκεψη αρχηγών. Το ερώτημα βεβαίως ήταν πώς θα προχωρούσε σε ζήτημα τακτικής για να αποφευχθεί η όποια επίρριψη ευθυνών στην πλευρά μας. Στόχος, όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, ήταν να βγει και η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ομοφωνία από τη σύσκεψη αρχηγών, με στόχο να αποφευχθούν και οι όποιες δηλώσεις αρχηγών με το πέρας της σύσκεψης.
Η αλήθεια είναι πως όλοι οι αρχηγοί ανεξαιρέτως ζήτησαν να απορριφθεί η πρόταση Ακιντζί, ο καθένας βεβαίως από διαφορετική αφετηρία και με διαφορετική προσέγγιση. Ο Πρόεδρος των Οικολόγων Γιώργος Περδίκης επεσήμανε πως ο Πρόεδρος δεν θα έπρεπε να δεχτεί ευθύς εξαρχής την επιστολή, ενώ ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ Μαρίνος Σιζόπουλος εξέφρασε την άποψη ότι ο Πρόεδρος δεν θα πρέπει να απαντήσει στον Τ/κ ηγέτη, αλλά να στείλει επιστολή προς τον γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών ούτως ώστε να του εξηγήσει τους λόγους που την απορρίπτει.
Η γενικότερη αποτίμηση από τους αρχηγούς του ενδιάμεσου χώρου ήταν πως θα έπρεπε να απορριφθεί η πρόταση χωρίς υποσημειώσεις καθώς κάτι τέτοιο θα έστελνε το μήνυμα πως η ε/κ πλευρά είναι έτοιμη να συζητήσει εναλλακτικές και συνεπώς να υποχωρήσει στις θέσεις της τ/κ πλευράς.
Αξίζει να σημειωθεί πως η σύσκεψη αρχηγών της Τρίτης αποτέλεσε την παρθενική εμφάνιση του Μάριου Καρογιάν ως προέδρου της Δημοκρατικής Παράταξης. Ο Μάριος Καρογιάν ανέφερε με το πέρας της σύσκεψης πως «πρέπει να επιμείνουμε σε αρχές μας, να δώσουμε μια σαφέστατη απάντηση και το στίγμα για ανάγκη λύσης του Κυπριακού, αλλά και να αξιοποιήσουμε τα στρατηγικά πλεονεκτήματά μας».
Θα πρέπει να σημειωθεί πως ο Πρόεδρος του ΔΗΚΟ είχε ως στόχο να ζητήσει εξηγήσεις από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη για μία σειρά ζητημάτων όπως την απόφαση Οζερσάι για την Αμμόχωστο, το περιβόητο δείπνο με τον Τ/κ «υπουργό Εξωτερικών», για την έκθεση Γκουτέρες για την οποία εξέφρασε επίσημα διαφωνίες αλλά και για τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης γύρω από την κινητή τηλεφωνία. Συναίνεσε βεβαίως να επικεντρωθούν στην πρόταση Ακιντζί και τα υπόλοιπα να συζητηθούν σε μεταγενέστερη φάση, ξεκαθαρίζοντας πως δεν θα πρέπει να υπάρξει η όποια αντιπρόταση στην πρόταση Ακιντζί. Πάντως με το πέρας της συνεδρίας εξέφρασε την ανάγκη υιοθέτησης νέας στρατηγικής καθώς η υφιστάμενη έχει αποτύχει.
Με αντίβαρο…
Οι μόνοι οι οποίοι φαίνεται να στήριζαν την απόρριψη της πρότασης Ακιντζί με υποσημείωση ήταν ο Πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου και ο γ.γ. του ΑΚΕΛ Άντρος Κυπριανού. Και όταν λέμε με υποσημείωση, όχι παραθέτοντας αντιπρόταση αλλά θέτοντας την θέση πως ένα απλό «όχι» δεν είναι αρκετό.
Αυτό που λέχθηκε και από τους δύο ήταν πως υπάρχει μία προσπάθεια αποπροσανατολισμού από την ουσία του Κυπριακού προβλήματος και πως στόχος θα πρέπει να είναι η επανέναρξη των συνομιλιών από εκεί που έμειναν στο Κραν Μοντάνα. Ο Άντρος Κυπριανού, όπως και στις δηλώσεις του με το πέρας της σύσκεψης, έθεσε θέμα διασκέδασης των ανησυχιών των Τ/κ εκφράζοντας ανησυχία για το γεγονός ότι ενισχύονται εκείνες οι δυνάμεις που υποσκάπτουν την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Πάντως, η μόνη στιγμή που υπήρξε σχετική ένταση ήταν όταν ο Άντρος Κυπριανού εξέφρασε την άποψη ότι τα μέτρα της Ε.Ε. κατά της Τουρκίας είναι πολύ κατώτερα των προσδοκιών. Υπενθυμίζεται πως ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών σε δηλώσεις του εξέφρασε την θέση πως τα μέτρα της Ε.Ε. δεν μπορούν να αγγίξουν την Τουρκία.
Επανέναρξη τώρα
Ο Δημοκρατικός Συναγερμός διά του Προέδρου του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου υπογράμμισε την ανάγκη επανέναρξης των συνομιλιών για συνολική λύση του Κυπριακού. Αίσθηση προκάλεσε και η ανάρτησή του για «επανέναρξη και συνέχιση τώρα των συνομιλιών από εκεί που μείναμε, στο πλαίσιο της ΔΔΟ και στις παραμέτρους Γκουτέρες όπως κατατέθηκαν στο Κραν Μοντανά». Και λέμε αίσθηση για την χρήση του «τώρα» χωρίς υποσημείωση περί τερματισμού πρώτα των τουρκικών προκλήσεων. Το αν αυτό θεωρείται βεβαίως δεδομένο για την Πινδάρου ή μία διαφοροποίηση είναι βεβαίως κάτι που θα ξεκαθαρίσει το επόμενο διάστημα.
Ζήτησε χρήση της ΔΔΟ
Ποιος ήταν ο λόγος της καθυστέρησης της σύσκεψης αρχηγών; Όπως λέγεται τις περισσότερες ενστάσεις γύρω από το κοινό ανακοινωθέν είχε ο γ.γ. του ΑΚΕΛ, ο οποίος επέμενε να μπει υποσημείωση για προσήλωση σε λύση στο πλαίσιο της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Θέση με την οποία διαφωνούσαν πολιτικοί αρχηγοί που τάσσονται εναντίον της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας.
Ανησυχία για στάση της Ρωσίας
Την ίδια ώρα που η πολιτική ηγεσία καθόριζε τη στάση της απέναντι στην πρόταση Ακιντζί, αμηχανία προκάλεσε η στάση που τήρησε η Ρωσία απέναντι στην επιβολή μέτρων κατά της Τουρκίας από την Ε.Ε. Ο Ρώσος υφυπουργός Εξωτερικών, Αλεξάντερ Γκρούσκο, εξέφρασε την άποψη πως τέτοια βήματα θα επιδεινώσουν την μακροχρόνια ανεπίλυτη διαμάχη στην περιοχή.
Ξεκαθάρισε πως δεν σημαίνει πως υποστηρίζει τις δραστηριότητες της Τουρκίας αλλά υπογράμμισε πως το Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΕ πρέπει να ασχοληθεί ουσιαστικά με το Κυπριακό. Η κίνηση φαίνεται να σχετίζεται και με τη στάση που τήρησε η Ε.Ε. εναντίον της Ρωσίας για την Κριμαία ωστόσο, πολιτικοί κύκλοι δεν παρέλειψαν να εκφράσουν ανησυχία για το ποια θα είναι πλέον η στάση της χώρας στο Κυπριακό.
