Του Απόστολου Κουρουπάκη
Για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου, που εορτάζεται κάθε χρόνο στις 27 Μαρτίου η «Κ» μίλησε με δύο ανθρώπους του κυπριακού θεάτρου, τη σκηνοθέτρια Μαγδαλένα Ζήρα και τον σκηνοθέτη Παναγιώτη Λάρκου. Ρώτησα να υπάρχει η μαγεία της θεατρικής πράξης και αν το θέατρο είναι υπενθύμιση και προειδοποίηση για τις ανθρώπινες καταστάσεις. Η Μαγδαλένα λέει πως το θέατρο είναι το μέρος όπου οι άνθρωποι εκπαιδεύονται για να μπορούν να διαφοροποιήσουν το εικονικό από το πραγματικό. Κι αυτό το κάνει ιδιαίτερα πολύτιμο για τις νέες γενιές. Ο Παναγιώτης αναφέρει πως το θέατρο πεθαίνει την ώρα που συμβαίνει. Αποδέχεται και αγκαλιάζει τη θνητή του φύση. Και είναι εκεί για να μας θυμίζει να αγκαλιάζουμε τη ζωή ως πολύτιμη στιγμή.
–Πού κρύβεται η μαγεία της θεατρικής πράξης;
Μαγδαλένα Ζήρα: Στο ότι είμαστε όλοι παρόντες: το στοιχείο της ζωντανής αναπαράστασης μπροστά σε ένα ζωντανό κοινό είναι κάτι μοναδικό, μια αρχέγονη ανθρώπινη ανάγκη, η συνωμοσία ανάμεσα σε ηθοποιούς και θεατές που διαρκεί όσο διαρκεί η παράσταση, όσο πιστεύουν πως αυτό που συμβαίνει πάνω στη σκηνή συμβαίνει στ’ αλήθεια (γιατί, ως ένα βαθμό, όντως συμβαίνει στ’ αλήθεια, μπροστά μας, ζωντανά), η σιωπηλή συμφωνία πως για δύο ώρες θα ξεχάσουμε ό,τι συμβαίνει έξω από τις πόρτες του θεάτρου και θα ταυτιστούμε συλλογικά και απόλυτα με τις ζωές, τις πράξεις και τις περιπέτειες των προσώπων του δράματος. Κάθε νέα εποχή φέρνει τεχνολογικά άλματα που μεταμορφώνουν τον τρόπο που οι άνθρωποι μοιράζονται ιστορίες (σινεμά, τηλεόραση, διαδίκτυο, τεχνητή νοημοσύνη), αλλά η βασική συνθήκη του θεάτρου παραμένει αναλλοίωτη, απαραίτητη, αναντικατάστατη. Παράλληλα, το θέατρο είναι το μέρος όπου οι άνθρωποι εκπαιδεύονται για να μπορούν να διαφοροποιήσουν το εικονικό από το πραγματικό. Κι αυτό το κάνει ιδιαίτερα πολύτιμο για τις νέες γενιές.
Η Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου καθιερώθηκε το 1962 και εορτάζεται κάθε χρόνο στις 27 Μαρτίου σε όλο τον κόσμο.
Παναγιώτης Λάρκου: Δεν υπάρχει μαγεία στη σκηνή. Υπάρχει κάματος πνευματικός και σωματικός κόπος. Υπάρχει μελέτη, χρόνια συνεχούς εκπαίδευσης, αγωνία και μεγάλη προσπάθεια. Στη σκηνή κατοικεί το αποτέλεσμα της πρόβας και η επιθυμία της επικοινωνίας με το κοινό. Η μαγεία βρίσκεται στα μάτια του θεατή. Μόνο ο θεατής μπορεί να μετατρέψει την εμπειρία σε κάτι μαγικό. Να τη μετουσιώσει μέσα του σε συναίσθημα. Χωρίς την ενεργή συμμετοχή του θεατή, η πράξη δεν έχει κανένα απολύτως νόημα. Το ομορφότερο ηλιοβασίλεμα του κόσμου, χωρίς δυο μάτια να το παρακολουθούν, είναι απλώς μια φλεγόμενη πέτρα που κουτρουβαλάει στο κενό.
–Είναι το θέατρο υπενθύμιση και προειδοποίηση για τις ανθρώπινες καταστάσεις;
Μαγδαλένα Ζήρα: Το θέατρο καλλιεργεί την ενσυναίσθηση και τη βαθύτερη κατανόηση της ανθρώπινης φύσης. Μας βοηθά να εκτιμήσουμε αυτά που μας ενώνουν αλλά και αυτά που μας διαφοροποιούν και μας ζητάει να τα αφήσουμε να μας συγκινήσουν. Επειδή το θέατρο γεννήθηκε ως μέσο ίασης της κοινότητας, έχει εν δυνάμει αυτό τον ρόλο μέχρι σήμερα. Οι ιστορίες που λέμε στο θέατρο, μέσα από τη μίμηση, μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο.
Παναγιώτης Λάρκου: Το θέατρο είναι εδώ για να μας υπενθυμίζει πως από τον χιμπατζή δεν μας διαχωρίζει η ικανότητά μας να χειριζόμαστε με τους αντίχειρές μας τα κινητά μας τηλέφωνα, αλλά η δυνατότητά μας να σκεφτόμαστε. Να μετατρέπουμε τις λέξεις σε σύμβολα και συναισθήματα. Το θέατρο πεθαίνει την ώρα που συμβαίνει. Αποδέχεται και αγκαλιάζει τη θνητή του φύση. Και είναι εκεί για να μας θυμίζει να αγκαλιάζουμε τη ζωή ως πολύτιμη στιγμή. Γιατί αυτό είναι η ζωή. Μια στιγμή. Θα τελειώσει. Μην την χαραμίζετε. Δεν έχει άλλο.
