Του ΒΑΓΓΕΛΗ ΓΕΤΤΟΥ
Ποτέ δεν ακολουθούσα με όρους τακτικής ενημέρωσης την εξέλιξη της ελληνόφωνης rap, hip hop και γενικά «street» μουσικής. Ωστόσο, ανήκοντας στη μουσική γενιά των μέσων του ’90 που είδε το hip hop/ραπ, σε όλες του τις παραλλαγές, να γεννιέται (π.χ. Active Member, Ζωντανοί Νεκροί, Στέρεο Νόβα, Terror X Crew, Going Through, Ημισκούμπρια κ.ά.), όταν προ ορισμένων ετών, με αφορμή τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα (Killah P), επέστρεψα στο «πεδίο» για να ανακαλύψω την εξέλιξή του, ξαφνιάστηκα.
Ξαφνιάστηκα θετικά, γιατί είδα τα παλαιότερα στεγανά να καταπίπτουν, κοντόφθαλμες και αντιαισθητικές λογικές να ηττώνται αλλά και μια γλωσσική διεύρυνση του ιδιώματος, όπως π.χ. η συμπερίληψη της κυπριακής διαλέκτου (Julio). Ξαφνιάστηκα αρνητικά, γιατί αντιλήφθηκα τη συντριπτική ιδεολογική ηγεμονία που ασκεί η trap σε ιδιαίτερα νεαρές ηλικίες, τα νέα σεξιστικά στερεότυπά της και την αντικοινωνική στάση της να κατακλύζουν τα αφτιά και τα μυαλά μιας νεολαίας και μιας κοινωνίας που βεβαίως έχει και τη hip hop που της αξίζει.
Στη διάρκεια, ωστόσο, της υπερδεκαετούς κοινωνικής κρίσης που διέλυσε τον εναπομείναντα κοινωνικό ιστό της Ελλάδας, οι αντίρροπες δυνάμεις δεν το έβαλαν κάτω. Το αντίθετο. Μέσα από δίκτυα αλληλεγγύης, αλληλοβοήθειας και αμοιβαίου σεβασμού έθεσαν σαν στόχο να ανακαταλάβουν το χαμένο έδαφος και να επαναφέρουν τη «street» μουσική σε ατραπούς που προσφέρουν στην κοινωνική υπόθεση και δεν τη διαβρώνουν περαιτέρω. Μιλάω για «street» μουσική, γιατί στο μεταξύ, στην προσπάθεια αυτή του ριζοσπαστικού hip hop κινήματος να ανακάμψει, δημιουργήθηκαν ομάδες που κατήργησαν μουσικά σύνορα με δημιουργικό τρόπο.
Το παγκόσμιο φαινόμενο των Rage Against The Machine έσπειρε κάπως καθυστερημένα, ωστόσο επιτυχημένα, του επιγόνους του και στην Ελλάδα (π.χ. Social Waste, Ρόδες κ.ά.). Ένας ακόμα κάπως νεότερος επίγονος αυτού του ρεύματος είναι ο Βασίλης Ράλλης που ο ίδιος μου έστειλε ψηφιακά τον τελευταίο του δίσκο «Χωρίς εισιτήριο», χωρίς να ζητάει κάτι. Εδώ οφείλω να ομολογήσω ότι τον Ράλλη δεν τον γνώριζα ως δημιουργό. Αυτή η στάση αυτού του νέου ευγενούς, αξιοπρεπούς μουσικού της κρίσης με συγκινεί, με κινητοποιεί και με εμπνέει. Αυτή η νέα «street» στάση φαίνεται ότι προπαντός σκοπεύει να επαναφέρει στη hip hop την καλοσύνη, την ευγένεια, τη συντροφικότητα με την ευρύτερη έννοιά της. Δεν ξέρω αν ο όρος «street» είναι δόκιμος. Αλλά τι μπορεί να σημαίνει «δόκιμο», όταν ακούς έναν δίσκο που αφ’ εαυτού αποφεύγει να εγκλωβιστεί σε εμμονικά μοτίβα; Street, λοιπόν, δρόμος, με τα μέσα και έξω συναισθήματα που προκαλεί.
Στα κομμάτια-statements του Βασίλη Ράλλη, ο κεντρικός θεματικός άξονας, αν και παραμένει ο ίδιος, μεταμορφώνεται, θυμίζοντας το παρελθόν της μουσικής και της κοινωνίας που την παρήγαγε, αλλά και προβλέποντας την κοινωνία που αν δεν αλλάξει, θα βουλιάξει. Η αστική, ασπρόμαυρη διάθεση αλλά και η υπόκωφη οργή (π.χ. «Ταράτσα», «Αστυνόμος», «Χωρίς Εισιτήριο», «Έχω δει», «Να συστηθώ», «Να πάψω να φοβάμαι») μετατρέπεται σε ένα mantra που αφήνει στην ευχέρεια του συσχετισμού δύναμης των κοινωνικών αντίπαλων δυνάμεων το αν θα εμπραγματωθεί σε ανατροπές ή περαιτέρω υποχωρήσεις. Η προηγούμενη «κατηγορία» κομματιών είναι περίπου δεδομένη για κάθε χιπχοπά. Το καινούργιο που ο Βασίλης Ράλλης εισφέρει στον χώρο, όσο μπορώ να γνωρίζω, ή τουλάχιστον αυτό με το οποίο δείχνει να ενδιαφέρεται να φέρει περισσότερους ακροατές στη street μουσική, είναι το παιχνίδι. Ο Ράλλης είναι ένας μουσικός τύπου «homo ludens», ανθρώπου που «παίζει» με τη μουσική του, χωρίς να την καθιστά κουρδιστό μπιχλιμπίδι. Στα κομμάτια όπως το «Διαστημόπλοιο», η «Χελώνα», «L.N.P.D» (διακριτική αλλά ουσιαστική συμμετοχή του MC Yinka), η αριστοφανική διάθεση πέρα από εμφανής είναι και απόλυτα συμβατή με τα εκλεπτυσμένα για hip hop ακούσματα. Και αυτή η τελευταία διαπίστωση μάς φέρνει στο –νομίζω– πιο σημαντικό απ’ όλα τα στοιχεία του δίσκου.
Ο Βασίλης Ράλλης, εκτός από τη ρίμα, ενδιαφέρεται για τη μουσική. Όχι ως beat, άντε και κάποιο περίτεχνο electro περιβάλλον. Όχι: γυναικεία soul φωνητικά, στίχοι σε πολύ καλά αγγλικά («Τίποτα»), τόσο ως προς την εκφορά τους όσο και ως προς τη συνθετική τοποθέτησή τους, που συνδέουν την αδρανή Αθήνα με το εξεγερμένο Charlottesville, ρυθμοί της Καραϊβικής που συμπλέκονται με κεντροευρωπαϊκές έγχορδες ατμόσφαιρες (π.χ. «κυρ Καστανά»- μακράν το πιο ολοκληρωμένο κομμάτι), τα φλεγόμενα ορυκτά instrumental διάρκειας τόσο-όσο («Disco Brown», «Τέλος», «Υστερόγραφο»).
Αποκτήστε τον δίσκο. Όχι για να «υποστηρίξετε τον καλλιτέχνη» (μισώ την έκφραση). Αλλά γιατί μια τέτοια κατάθεση, απλούστατα, δεν μπορεί, δεν γίνεται, δεν της αξίζει να διακόπτεται από διαφημίσεις για δημητριακά και απορρυπαντικά στο youtube.
Βασίλης Ράλλης
«Χωρίς εισιτήριο»
