Ελιζαμπέτα Προβολέντο / The New York Times
Για πολλούς επισκέπτες της Φοντάνα ντι Τρέβι, στη Ρώμη, η διαδικασία είναι γνωστή: γυρίζεις την πλάτη στο σιντριβάνι και με το δεξί σου χέρι ρίχνεις πάνω από τον αριστερό σου ώμο ένα νόμισμα στο νερό. Εδώ και δεκαετίες, αυτή η τελετουργία θρυλείται πως εξασφαλίζει την επιστροφή στην Αιώνια Πόλη κάποια στιγμή στο μέλλον.
Το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων που συγκεντρώνονται από τους τουρίστες αξιοποιείται από την οργάνωση Caritas για φιλανθρωπικές δράσεις.
Είτε από πίστη στη μεταφυσική του ιδιότητα είτε απλώς από έθιμο, οι τουρίστες δεν πτοήθηκαν ούτε από το τρίμηνο κλείσιμο του σιντριβανιού του 18ου αιώνα για λόγους συντήρησης. Συνωστιζόμενοι μπροστά στα διάφανα προστατευτικά συνέχισαν να ρίχνουν περίπου 3.000 ευρώ την ημέρα από έναν βοηθητικό σωλήνα.
«Απλώς θα ρίξουν το κέρμα τους, δεν ενδιαφέρονται για έργα ή μη έργα», δήλωσε ο Φαμπρίτζιο Μαρκιόνι τον Δεκέμβριο, λίγες ημέρες μετά την επαναλειτουργία του αξιοθέατου. Ο Μαρκιόνι εργάζεται εδώ και δεκατρία χρόνια στην εκκλησιαστική φιλανθρωπική οργάνωση Caritas. Δουλειά του είναι να μαζεύει τα κέρματα από τον πάτο της Φοντάνα ντι Τρέβι. «Φροντίζουμε ώστε τα κέρματα των τουριστών να είναι κέρματα αλληλεγγύης. Πάνε όλα σε καλό σκοπό», σχολιάζει.
Εργάτης σκουπίζει τα κέρματα στη Φοντάνα ντι Τρέβι στη Ρώμη, όπου επί δεκαετίες οι επισκέπτες ρίχνουν νομίσματα πάνω από τον ώμο τους για καλή τύχη. Το έθιμο είναι τόσο δημοφιλές, ώστε ούτε η τρίμηνη αποκατάσταση και το κλείσιμο του μνημείου του 18ου αιώνα δεν εμπόδισαν τους τουρίστες να συνεχίσουν την πρακτική που μπορεί να αποφέρει έως και 2 εκατ. ευρώ τον χρόνο.
Το έτος 2023 η Caritas πρόσφερε περισσότερες από 52.800 δωρεάν ζεστές σούπες σε κουζίνες που έχει στήσει σε ολόκληρη τη Ρώμη και αυτό είναι μία μόνον από τις φιλανθρωπικές δράσεις της. Αν και τα κέρματα ανήκουν κανονικά στο ταμείο του δήμου της Ρώμης από το 2005, έχει συμφωνηθεί να δωρίζονται όλα στην οργάνωση. Και το ποσό δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητο. Ενδεικτικά, το 2023 η δωρεά άγγιξε τα 2 εκατ. ευρώ. Αλλες δράσεις της Caritas είναι η στήριξη ανθρώπων με νόσο Αλτσχάιμερ και η χρηματοδότηση δράσεων για τη νεολαία της πόλης.
Με την πάροδο των δεκαετιών, τα κέρματα και οι άνθρωποι που κάθονται στη μαρμάρινη άκρη του σιντριβανιού (μια συνήθεια που κανονικά απαγορεύεται) συνέβαλαν στη φθορά του έργου, ιδίως καθώς ο αριθμός των επισκεπτών αυξήθηκε απότομα τα τελευταία χρόνια, κι έτσι κάποια από τα χρήματα πηγαίνουν κάθε χρόνο στη συντήρησή του.
«Πρόκειται για ένα θαυμάσιο, τεράστιο μνημείο, αλλά είναι και πολύ ευαίσθητο», τόνισε η Αννα Μαρία Τσεριόνι, η οποία έχει επιβλέψει πολλά από τα σιντριβάνια της Ρώμης εδώ και τρεις δεκαετίες ως επικεφαλής της υπηρεσίας αποκατάστασης της επιθεώρησης τέχνης της πόλης.
Τα μέταλλα στα νομίσματα συχνά αφήνουν σημάδια στο υλικό που χρησιμοποιείται για τη στεγανοποίηση της λεκάνης. Το εν λόγω υλικό έχει σχεδιαστεί ειδικά για το συγκεκριμένο σιντριβάνι, είναι γνωστό ως «Trevi White» και είναι απαραίτητη η περιοδική συντήρησή του.
Ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός πως η Φοντάνα ντι Τρέβι εξακολουθεί να τροφοδοτείται από το Aqua Virgo, το οποίο κατασκευάστηκε τον πρώτο αιώνα π.Χ. και είναι το μόνο από τα 11 υδραγωγεία που έχτισαν οι αρχαίοι Ρωμαίοι το οποίο παρέμεινε σχεδόν συνεχώς σε χρήση.
Η δουλειά του Φαμπρίτζιο Μαρκιόνι, εδώ και 13 χρόνια, είναι να συλλέγει και να καταμετράει τα νομίσματα από τη Φοντάνα ντι Τρέβι. [Alessandro Penso/The New York Times]
Καθώς δεν υπάρχουν στην αγορά μηχανήματα στεγνώματος κερμάτων, η Caritas ανέθεσε σε μια εταιρεία που κατασκευάζει μηχανήματα στεγνώματος μαχαιροπίρουνων τη μετατροπή ενός τέτοιου μηχανήματος για τους σκοπούς της.
Τα κέρματα στεγνώνουν και στη συνέχεια περνούν μέσα από ένα μηχάνημα που τα διαχωρίζει από άλλα «γούρια» (θρησκευτικά σύμβολα, κοσμήματα, πένες για κιθάρα κ.ά.). Είναι τόσο εξελιγμένο, που εντόπισε ακόμη και ένα σωρό πλαστά κέρματα των δύο ευρώ που έκαναν τον γύρο του κόσμου τον Μάιο και τον Ιούνιο. Τα ξένα νομίσματα αποστέλλονται σε μια εταιρεία για ανταλλαγή, κάτι που μπορεί να γίνει ενοχλητικό, υπογράμμισε ο Μαρκιόνι. «Ας πούμε ότι το να πετάς ευρώ είναι καλύτερο», πρόσθεσε γελώντας.
