ΚΥΠΕ
Οι Υπουργοί Πολιτισμού των χωρών του MED9 εξέδωσαν τη Δευτέρα κοινή διακήρυξη, επαναβεβαιώνοντας τη δέσμευσή τους για την προάσπιση των πολιτιστικών δικαιωμάτων σε περιόδους κρίσης, κατά τη διάρκεια διαδικτυακής συνάντησης στο πλαίσιο της Συνόδου MED9 είχε πραγατοποιηθει στην Κύπρο. Η διακήρυξη έγινε κατά τη διάρκεια μιας υβριδικής διάσκεψης με θέμα «Πολιτιστικά Δικαιώματα σε Καιρούς Κρίσης», η οποία τόνισε την ανάγκη προστασίας και προώθησης της πολιτιστικής πολυμορφίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε μια εποχή πολιτικών, οικονομικών, τεχνολογικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων.
Οι χώρες που αποτελούν του MED9 είναι η Κροατία, η Κύπρος, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Μάλτα, η Πορτογαλία, η Σλοβενία και η Ισπανία.
Πολιτιστικά δικαιώματα και εξωτερικές σχέσεις
Η διακήρυξη υπογραμμίζει την πολιτική ανάγκη για την προστασία των πολιτιστικών δικαιωμάτων, ιδίως στην ευρω-μεσογειακή περιοχή, ως σημαντική συνιστώσα των εξωτερικών σχέσεων. Η διακήρυξη του MED9 δεσμεύεται να σεβαστεί, να εκπληρώσει και να προστατεύσει τα πολιτιστικά δικαιώματα όπως αυτά αναγνωρίζονται από το διεθνές δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων - και ειδικότερα το Άρθρο 15 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα - όπως αυτό ερμηνεύεται από τα όργανα των Ηνωμένων Εθνών.
Αναγνωρίζει ότι ο πολιτισμός είναι δυναμικός και περιλαμβάνει τρόπους ζωής που περιέχουν απτά, ζωντανά και φυσικά στοιχεία. Οι υπουργοί τόνισαν τον βασικό ρόλο που παίζουν τα πολιτιστικά δικαιώματα στην επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης και πώς η άσκηση αυτών των δικαιωμάτων μπορεί να μεταμορφώσει άτομα και πολιτιστικές κοινότητες ενισχύοντας την ελευθερία, τη συμμετοχή και τις δυνατότητες συμβολής στην ευρύτερη κοινωνία.
Οι υπουργοί εξέφρασαν ανησυχία για την έλλειψη ορατότητας των πολιτιστικών δικαιωμάτων στις παγκόσμιες συζητήσεις για ζητήματα όπως η βιώσιμη ανάπτυξη, η ειρήνη, η μετανάστευση, η επιστήμη και η τεχνολογία, καθώς και τα δικαιώματα των γυναικών. Επαναβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, όπως ερμηνεύεται από τα όργανα των Ηνωμένων Εθνών, διασφαλίζοντας ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν στην πολιτιστική ζωή της κοινωνίας και της κοινότητάς τους.
Δράση για την πολιτιστική πολυμορφία και την ένταξη
Οι υπουργοί του MED9 δεσμεύτηκαν να προστατεύσουν την πολιτιστική πολυμορφία και να προωθήσουν τον διαπολιτισμικό διάλογο. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στα πολιτιστικά δικαιώματα των περιθωριοποιημένων και ευάλωτων ομάδων, όπως οι γυναίκες, τα LGBTQIA+ άτομα, οι μειονότητες, οι αυτόχθονες πληθυσμοί, οι μετανάστες και οι πρόσφυγες, τα άτομα που ζουν σε συνθήκες φτώχειας, τα άτομα με φυσική, ψυχοκοινωνική και/ή διανοητική αναπηρία, τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι.
Δεσμεύτηκαν επίσης να αντισταθούν σε οποιεσδήποτε προσπάθειες υπονόμευσης πολιτισμών εντός των εδαφών τους από μέσα ενημέρωσης, πολιτικούς και άλλες οντότητες, αναγνωρίζοντας ότι μια τέτοια υπονόμευση μπορεί να οδηγήσει στην απανθρωποποίηση τμημάτων του πληθυσμού και σε παραβιάσεις άλλων δικαιωμάτων καθώς και σε εθνοτικές εντάσεις και συγκρούσεις.
Η διακήρυξη επισημαίνει επίσης τη σημασία της ενεργού συμμετοχής του κοινού στις πολιτιστικές πολιτικές και πρωτοβουλίες, συμπεριλαμβανομένης της σύλληψης, δημιουργίας, υλοποίησης και αξιολόγησης προγραμμάτων που σχετίζονται με τα πολιτιστικά δικαιώματα. Επιπλέον, οι υπουργοί αναγνώρισαν ότι τα πολιτιστικά δικαιώματα δεν είναι απόλυτα και δεν μπορούν να επικαλεστούν για να θίξουν άλλα δικαιώματα και συμφέροντα μέσω των εργαλείων του διεθνούς δικαίου ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Καλλιτεχνική ελευθερία και προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς
Η καλλιτεχνική ελευθερία επιβεβαιώθηκε ως πολιτιστικό δικαίωμα, με τις χώρες του MED9 να δεσμεύονται να εγγυηθούν αυτό το δικαίωμα για όλους. Οι υπουργοί δεσμεύτηκαν επίσης να προστατεύσουν την πολιτιστική κληρονομιά τόσο σε καιρούς ειρήνης όσο και σε περιόδους συγκρούσεων, διασφαλίζοντας ότι η κληρονομιά καθορίζεται από τις κοινότητες που τη διατηρούν. Ζήτησαν να ερμηνεύονται τα πλαίσια της UNESCO και του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πολιτιστική κληρονομιά με τρόπο που να σέβεται και να προωθεί τα πολιτιστικά δικαιώματα όλων.
Δεσμεύτηκαν να σεβαστούν τις κοινές ευρωπαϊκές αξίες, όπως αυτές κατοχυρώνονται στα Άρθρα 2 και 3.3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Επίσης, δεσμεύτηκαν να εργαστούν για την εκπαίδευση των κοινωνιών τους σχετικά με την έκταση των πολιτιστικών δικαιωμάτων, ιδιαίτερα στους φορείς λήψης αποφάσεων, τις δημόσιες αρχές και τις αρχές επιβολής του νόμου. Επιπλέον, δήλωσαν ότι θα επιδιώξουν τη δικαστική αναγνώριση των πολιτιστικών δικαιωμάτων σε εθνικό επίπεδο και θα εξετάσουν το ενδεχόμενο ευθυγράμμισης των προσπαθειών τους με το Προαιρετικό Πρωτόκολλο στο Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα.
Δεσμεύτηκαν επίσης να διασφαλίσουν ότι άτομα και ομάδες έχουν το δικαίωμα στην πολιτιστική τους κληρονομιά.
Πολιτιστικά δικαιώματα και βιώσιμη ανάπτυξη
Η διακήρυξη του MED9 τόνισε τον ουσιαστικό ρόλο του πολιτισμού στη βιώσιμη ανάπτυξη και ζήτησε την ένταξή του ως ανεξάρτητο στόχο στην Ατζέντα μετά το 2030. Οι υπουργοί τόνισαν την ανάγκη για συνεχή συνεργασία σε περιφερειακό επίπεδο στον τομέα του πολιτισμού, την καλλιτεχνική ελευθερία και τη διατήρηση της μεσογειακής πολιτιστικής κληρονομιάς, όλα εντός του πλαισίου της πολιτιστικής πολυμορφίας, του διαλόγου και της ισότητας.
Τέλος, οι χώρες του MED9 δεσμεύτηκαν να συνεργαστούν μεταξύ τους, καθώς και με άλλα κράτη και διεθνείς οργανισμούς, για να τοποθετήσουν τα πολιτιστικά δικαιώματα στο επίκεντρο των παγκόσμιων συζητήσεων για τις τέχνες, την πολιτιστική κληρονομιά, τη βιώσιμη ανάπτυξη, τη μετανάστευση, τον αθλητισμό και τα δικαιώματα των γυναικών.
