Του Απόστολου Κουρουπάκη
Παρουσιάστηκε την Τετάρτη 21 Σεπτεμβρίου το έργο που έχει έως σήμερα έχει επιτελεστεί από το υφυπουργείο Πολιτισμού από τον υφυπουργό Γιάννη Τουμαζή, στο Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών, όπου στεγάζεται το υφυπουργείο. Ο κ. Τουμαζής, όπως χαρακτηριστικά είπε παρουσιάζει τις ενέργειες που έχουν δρομολογηθεί αυτές τις 77 ημέρες από το νεοσύστατο υφυπουργείο, ενέργειες που καλύπτουν σχεδόν όλους τους τομείς του πολιτισμού, και οι οποίες έχουν ως επίκεντρο τον άνθρωπο. Ο κ. Τουμαζής μάλιστα έκλεισε την παρουσίαση των 77 ημερών, αναφερόμενος στις αξίες που διέπουν το υφυπουργείο, που είναι η ανθρωποκεντρική προσέγγιση, η εμπλοκή του κοινού στα πολιτιστικά δρώμενα, η αύξηση και ενίσχυσή της, αλλά και η διαφάνεια και η εξωστρέφεια, «ούτως ώστε όλα να γίνονται σε συνεργασία με τους εταίρους μας, με τους φορείς, αλλά κυρίως με τους δημιουργούς».
Σχετικά με τις Πολιτικές και τις Δράσεις που προωθούνται από το υφυπουργείο ο κ. Τουμαζής και αναφερόμενος στις νομοθετικές ρυθμίσεις που έχουν δρομολογηθεί είναι η Νομοθεσία για το Καθεστώς του Καλλιτέχνη, η Τροποποίηση Νομοθεσίας για τα Πνευματικά Δικαιώματα, η Νομοθεσία για Εμπλουτισμό Δημόσιων Κτηρίων με Έργα Τέχνης, η Νομοθεσία για Φορολογικά Κίνητρα στον Τομέα του Πολιτισμού, η Τροποποίηση Νομοθεσίας για Δημόσια Έργα και Αναπτύξεις και η Τροποποίηση Νομοθεσίας για Ανέγερση και Τοποθέτηση Μνημείων.
Διαβούλευσεις εν εξελίξει
Ο υφυπουργός Πολιτισμού κ. Γιάννης Τουμαζής, αναφορικά με τη Νομοθεσία για το καθεστώς του καλλιτέχνη, είπε ότι έχουν ήδη αρχίσει τις διαβουλεύσεις και αυτές θα εντατικοποιηθεί η δημόσια διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους και τους αρμόδιους φορείς, ώστε να έχουμε νομοθεσίες που ανταποκρίνονται στη σημερινή πραγματικότητα.
Σχετικά με την τροποποίηση της Νομοθεσίας για τα Πνευματικά Δικαιώματα το υφυπουργείο προχωρεί άμεσα, σε συνεργασία με το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, στην τροποποίηση του περί του Δικαιώματος Πνευματικής Ιδιοκτησίας και Συγγενικών Δικαιωμάτων Νόμου του 1976, ώστε να παρέχεται περισσότερη προστασία σε έργα τέχνης και τους δημιουργούς τους και όπως ανέφερε, «ήδη έχουμε ξεκινήσει επαφές με την υπουργό Ενέργειας ώστε το νομοθετικό πλαίσιο που αφορά στα πνευματικά δικαιώματα αφενός να εκσυγχρονισθεί και να ανταποκρίνεται στα σημερινά δεδομένα, αλλά και να προνοεί δικλίδες ασφαλείας για τους δημιουργούς, αλλά και τα έργα τους που δικαιούνται πνευματικών ή συγγενικών δικαιωμάτων».
Αναφερόμενος στη Νομοθεσία για Εμπλουτισμό Δημόσιων Κτιρίων με Έργα Τέχνης, ο υφυπουργός είπε ότι σε συνεργασία με την Επίτροπο Νομοθεσίας, το Υφυπουργείο Πολιτισμού προχωρεί παράλληλα στην επεξεργασία και εκσυγχρονισμό του Νόμου περί του Ελάχιστου Υποχρεωτικού Ποσοστού Εμπλουτισμού των Δημόσιων Κτηρίων με Έργα Τέχνης του 2009 ώστε, μεταξύ άλλων, να περιλάβει, εκτός από τα υπό ανέγερση κτήρια και τα κτήρια που αγοράζονται για χρήση από το δημόσιο, ως επίσης και τη διαδικασία ασφάλισης των έργων τέχνης, κάτι που δεν υπάρχει σε ολοκληρωμένη μορφή σήμερα. Όπως χαρακτηριστικά είπε ο κ. Τουμαζής η μεγάλη καινοτομία που προωθείται είναι η παράλληλη προκήρυξη των σχετικών αρχιτεκτονικών και καλλιτεχνικών διαγωνισμών, «ούτως ώστε να διασφαλίζεται η οργανική σύνδεση των έργων με το κτήριο και ν’ αρχίζει αμέσως και η δημιουργία των έργων τέχνης για τα κτήρια που ανεγείρονται από το Δημόσιο».
Για τη Νομοθεσία για Φορολογικά Κίνητρα στον Τομέα του Πολιτισμού τονίστηκε ιδιαίτερα από τον κ. Τουμαζή ότι θα πρέπει να επενδύσουμε στον Πολιτισμό, «στις πολιτιστικές και δημιουργικές βιομηχανίες του τόπου μας, οι οποίες εν δυνάμει μπορούν να αποτελέσουν ακόμη πιο σημαντική πηγή εισοδήματος για την Κύπρο. Θα πρέπει, λοιπόν, να προσελκύσουμε τις επενδύσεις για τον Πολιτισμό». Μάλιστα ανέφερε πως στόχος είναι σε συνεργασία με το υπουργείο Οικονομικών, η θεσμοθέτηση φορολογικών κινήτρων στον ιδιωτικό τομέα σε ό,τι αφορά τις χορηγίες προς τον Πολιτισμό. «Η εισήγησή μας προς το υπουργείο Οικονομικών είναι η τροποποίηση του περί Φορολογίας του Εισοδήματος Νόμου [Ν. 118(Ι)/2002], με σκοπό τη συμπερίληψη προνοιών, οι οποίες θα αυξήσουν τις ιδιωτικές επενδύσεις για έργα πολιτισμού και ταυτόχρονα θα ενισχύσουν την καλλιτεχνική παραγωγή και τους δημιουργούς της χώρας μας».
Θα εργαστούμε για τη θέσπιση νομοθεσίας, με την οποία να διασφαλίζεται και η γνωμάτευση του υφυπουργείου Πολιτισμού ως προς την αισθητική άποψη κατά την ετοιμασία του σχεδιασμού και της κατασκευής δημόσιων έργων και αναπτύξεων, ανέφερε ο υφυπουργός Πολιτισμού Γιάννης Τουμαζής.
Σημαντική είναι και η τροποποίηση της νομοθεσίας για τα δημόσια έργα και τις αναπτύξεις. Σε αυτό το ζήτημα το υφυπουργείο Πολιτισμού, όπως είπε ο κ. Τουμαζής επιδιώκεται η ενεργός εμπλοκή και του υφυπουργείου Πολιτισμού στη λήψη αποφάσεων όσον αφορά στην αισθητική παράμετρο των δημόσιων χώρων. «Θα εργαστούμε για τη θέσπιση νομοθεσίας, με την οποία να διασφαλίζεται και η γνωμάτευση του υφυπουργείου Πολιτισμού ως προς την αισθητική άποψη κατά την ετοιμασία του σχεδιασμού και της κατασκευής δημόσιων έργων και αναπτύξεων. Σε συνεργασία με όλους τους αρμόδιους φορείς, κυβερνητικά τμήματα, τοπικές αρχές, τον ιδιωτικό τομέα καθώς και επαγγελματίες του τομέα, θα ετοιμάσουμε το πλαίσιο για την προώθηση του θέματος».
Μνημεία και δημόσιος χώρος
Επίσης, επιδιώκεται η τροποποίηση της νομοθεσίας για ανέγερση και τοποθέτηση μνημείων με σκοπό την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων της Συμβουλευτικής Επιτροπής Μνημείων, έτσι ώστε οι εισηγήσεις της να θεωρούνται δεσμευτικές. Η τροποποίηση αυτή θα βοηθήσει να μην ανεγείρονται μνημεία χωρίς τις απαραίτητες πολεοδομικές και οικοδομικές άδειες και εγκρίσεις και χωρίς να έχει εξασφαλιστεί η θετική γνωμάτευση της Επιτροπής Μνημείων.
Σε ό,τι αφορά τις κρατικές ενισχύσεις, ο υφυπουργός είπε ότι για το 2023 έχουν υποβάλει τον δικό τους προϋπολογισμό, ο οποίος ευελπιστούν πως θα εγκριθεί και ο οποίος προβλέπει την ενίσχυση όλων των κονδυλίων για χορηγίες και, συγκεκριμένα, σημαντική ενίσχυση της πολιτιστικής δημιουργίας σε όλους ανεξαιρέτως τους τομείς, όπως ο Κινηματογράφος, το Θέατρο, ο Χορός, η Λογοτεχνία, η Μουσική, τα Εικαστικά, ο Λαϊκός Πολιτισμός και η Πολιτιστική Αποκέντρωση, την ένταξη του χορηγικού προγράμματος «ΘΥΜΕΛΗ» στο Υφυπουργείο Πολιτισμού.
Παγκύπρια χαρτογράφηση των πολιτιστικών υποδομών, αλλά και του ανθρώπινου καλλιτεχνικού δυναμικού και των εκδηλώσεων, τόσο στα αστικά κέντρα όσο και στην ύπαιθρο, με στόχο τη δημιουργία ενός Πολιτιστικού Οδικού Χάρτη και ενός παγκύπριου Δικτύου Κέντρων Φιλοξενίας Καλλιτεχνών.
Χαρτογράφηση των πολιτιστικών υποδομών
Ο κ. Τουμαζής ανέφερε ότι έχει ξεκινήσει η παγκύπρια χαρτογράφηση των πολιτιστικών υποδομών, αλλά και του ανθρώπινου καλλιτεχνικού δυναμικού και των εκδηλώσεων, τόσο στα αστικά κέντρα όσο και στην ύπαιθρο, με στόχο τη δημιουργία ενός Πολιτιστικού Οδικού Χάρτη και ενός παγκύπριου Δικτύου Κέντρων Φιλοξενίας Καλλιτεχνών. Πρόσθεσε ότι ήδη έχουν ξεκινήσει τη συνεργασία τους με τον Επίτροπο Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων και το Ίδρυμα Πολιτισμού Ορεινών Περιοχών για άμεση υλοποίηση συγκεκριμένων δράσεων σε διάφορες κοινότητες.
Πολιτιστική διπλωματία
Ο κ. Τουμαζής επανέλαβε και στη συνέντευξη Τύπου της Τετάρτης ότι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της αποστολής του είναι και η Πολιτιστική Διπλωματία, αλλά και η ευρωπαϊκή και διεθνής προοπτική της Κύπρου στον τομέα του Πολιτισμού, με την αξιοποίηση και διεύρυνση ευρωπαϊκών και διεθνών συνεργασιών, την ενίσχυση κινητικότητας καλλιτεχνών, τη συμμετοχή και παροχή στήριξης σε διεθνείς διοργανώσεις, τη διεύρυνση του δικτύου της πολιτιστικής εκπροσώπησης της Κύπρου στο εξωτερικό, τη δημιουργία προωθητικού υλικού, σε συνεργασία με το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, και την ανάδειξη της Κύπρου ως πολιτιστικού κόμβου στην Ανατολική Μεσόγειο. Επιπρόσθετα, σημείωσε την ανάπτυξη των πολιτιστικών σχέσεων με τα παροικιακά κέντρα και ιδιαίτερα με τους απόδημους τρίτης και τέταρτης γενιάς, με στόχο την προβολή του σύγχρονου πολιτισμού της Κύπρου.
Βρίσκονται επίσης σε εξέλιξη διαβουλεύσεις για την εγκατάσταση περιφερειακών κέντρων της EUROPA NOSTRA και του Trans Europe Halles, που αφορά τον σύγχρονο πολιτισμό. Παράλληλα, θα ενισχυθούν μακροπεριφερειακές στρατηγικές μέσω προγραμμάτων, τα οποία υποστηρίζουν την πολιτιστική κληρονομιά και τις δημιουργικές βιομηχανίες, τόσο οικονομικά όσο και πολιτικά. Τέλος, μελετώνται τρόποι με τους οποίους οι πρόσφυγες, οι μετανάστες και οι αιτητές ασύλου μπορούν να έχουν και αυτοί πρόσβαση σε πολιτιστικά αγαθά. Ανέφερε δε ότι ήδη, μετά από πρωτοβουλία του ΘΟΚ μελετούν την περιοδεία του Οργανισμού στην Αυστραλία αρχές του 2023 και ότι η υπουργός Πολιτισμού της Ελλάδας κα Λίνα Μενδώνη θα επισκεφθεί την Κύπρο στις 18 και 19 Οκτωβρίου, μετά από επίσημη πρόσκληση που της έχει απευθύνει.
Πολιτιστικός τουρισμός
Αναφερόμενος στον πολιτιστικό τουρισμό, ο υφυπουργός είπε ότι σε συνεργασία με το υφυπουργείο Τουρισμού προωθείται η δημιουργία δικτύων αυθεντικών εμπειριών, με στόχο την ενίσχυση του πολιτιστικού τουρισμού και τον εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος, με σκοπό την προσέλκυση επισκεπτών που έχουν ως βασικό κριτήριο τον πολιτισμό κατά την επιλογή των προορισμών διακοπών τους.
Υπηρεσία Κυπριακής Χειροτεχνίας
Το υφυπουργείο Πολιτισμού, όπως είπε ο κ Τουμαζής αποδίδει πολύ μεγάλη σημασία στον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Υπηρεσία Κυπριακής Χειροτεχνίας και για τούτο προωθούν, μεταξύ άλλων, την αξιοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων και κονδυλίων για περαιτέρω ανάπτυξη της Υπηρεσίας, με στόχο την ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς με σύγχρονο τρόπο, την εκπαίδευση των νέων στα παραδοσιακά επαγγέλματα και τέχνες σε συνεργασία με την ΑΝΑΔ, την ανάπτυξη πεδίου έρευνας και πειραματισμού.
Διεθνές Φεστιβάλ Κύπρια - Μπιενάλε Βενετίας
Όσον αφορά στο Διεθνές Φεστιβάλ Κύπρια ο κ. Τουμαζής ειπε ότι μελετώνται τρόποι αναβάθμισης και ανανέωσης του, έτσι ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί με ακόμη μεγαλύτερη εξωστρέφεια και επιτυχία στις προκλήσεις των καιρών στον δημιουργικό τομέα και να αποτελέσει πόλο έλξης στην περιοχή της ν.α. Μεσογείου και γι' αυτό επεξεργάζονται τρόποι στενότερης συνεργασίας με τις χώρες της περιοχής και ευρύτερη, ώστε «Τα Κύπρια να αποτελέσουν και για το μέλλον ένα εύφορο πεδίο καλλιτεχνικής δράσης και δημιουργίας».
Ειδικότερα για την Μπιενάλε Βενετίας προωθείται η μεταρρύθμιση των διαδικασιών επιλογής της κυπριακής συμμετοχής που περιλαμβάνει τη διεύρυνση της Επιτροπής Επιλογής με προσωπικότητες εγνωσμένου κύρους και από τον διεθνή χώρο, την πρόσκληση για εκδήλωση ενδιαφέροντος προς καλλιτέχνες, επιμελητές, ιστορικούς και θεωρητικούς της τέχνης ή και σε ομάδες που περιλαμβάνουν τους πιο πάνω και την άμεση προκήρυξη αμέσως μετά το τέλος της φετινής Μπιενάλε, ούτως ώστε να υπάρχει ο αναγκαίος χρόνος προετοιμασίας της συμμετοχής.
Κρατική Πινακοθήκη
Για την Κρατική Πινακοθήκη το υφυπουργείο Πολιτισμού θα προωθήσει άμεσα την υλοποίηση της μουσειολογικής μελέτης που έγινε για τον σκοπό αυτό από το Εργαστήριο Οπτικής Κοινωνιολογίας και Μουσειολογίας του Τμήματος Πολυμέσων και Γραφικών Τεχνών του ΤΕΠΑΚ. Οι υφιστάμενες μουσειακές υποδομές, –οι κτήριο Majestic και ΣΠΕΛ, στη Λευκωσία και το Μουσείο Κώστα Αργυρού στον Μαζωτό– αναμένεται να ενταχθούν και να λειτουργήσουν υπό το νέο νομικό καθεστώς του ΜΟΣΤ Κύπρου (Νομικό Πρόσωπο).
Ο υφυπουργός ανέφερε πώς με΄χρι να λειτουργήσει το νέο Μουσείο υπό το νέο καθεστώς , η νέα Κρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης – ΣΠΕΛ θα παρουσιάσει στο κοινό τις αγορές που έγιναν από τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες, με στόχο τον εμπλουτισμό των συλλογών του Μουσείου. Μετά την παρουσίαση ενός τετραετούς εκθεσιακού προγράμματος στο ανακαινισμένο κτήριο της Κρατικής Πινακοθήκης Σύγχρονης Τέχνης – ΣΠΕΛ, το οποίο περιλάμβανε εκθέσεις μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης, αρχιτεκτονικής και design, o χώρος θα αξιοποιηθεί πλέον για την παρουσίαση της Κρατικής Συλλογής Σύγχρονης Τέχνης, μέσα από θεματικές εκθέσεις που θα αναδεικνύουν τον πλούτο, το εύρος και την ιστορικότητά της.
Κυπριακή Βιβλιοθήκη
Σχετικά με το ζήτημα της Κυπριακής Βιβλιοθήκης ο κ. Τουμαζής ανέφερε ότι εντός του 2023 θα γίνει η προκήρυξη του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την ανέγερση σύγχρονου κτιρίου της Κυπριακής Βιβλιοθήκης, στην περιοχή της Αρχιγραμματείας σε χώρο που έχει εγκριθεί και χωροθετηθεί στο τοπικό σχέδιο Λευκωσίας. Στο νέο κτήριο θα συγκεντρωθεί το υλικό από τα τέσσερα διαφορετικά κτήρια όπου βρίσκεται τώρα: Κεντρικό Κτήριο, Αναγνωστήριο Φανερωμένης, Τμήμα Ερευνητικών Συλλογών, Αποθήκη Βιβλιοστάσιο.
