Kathimerini.gr
Ηλίας Μαγκλίνης
Ο κύριος Γκρι παρακολουθεί τη συζήτηση περί τεχνητής νοημοσύνης και το ChatGPT (δείτε σημερινό ένθετο σελ. 4-5) και μου υπενθυμίζει ότι το 1495 ο Λεονάρντο ντα Βίντσι είχε σχεδιάσει έναν ιππότη ρομπότ, που μπορούσε να ανακάθεται, να κουνά τα χέρια του και να μετακινεί το κεφάλι και το σαγόνι του. Το πρώτο πρωτόγονο αλλά λειτουργικό ρομπότ κατασκευάστηκε το 1738 από τον Ζαν ντε Βοκανσόν, ο οποίος δημιούργησε ένα ανδροειδές που έπαιζε φλάουτο, καθώς και μια μηχανική πάπια.
Ο Ζερμπέρ είχε κατασκευάσει κεφαλή αγάλματος που απαντούσε σε όποια ερώτηση του έθετες.
Ο ίδιος ο όρος «ρομπότ» εισήχθη το 1920 μέσα από ένα φουτουριστικό θεατρικό έργο του Τσέχου Κάρελ Κάπεκ. «Ρομπότ» στα τσεχικά σημαίνει «αγγαρεία».
Ο κύριος Γκρι μου μιλάει και για έναν Γάλλο μοναχό, τον Ζερμπέρ του Οριγιάκ, ο οποίος έζησε από το 946 έως το 1003. Λέγεται πως ο Ζερμπέρ ήταν ανώτερος στην αστρολογία (που τότε εννοούσαν την αστρονομία) και από τον Πτολεμαίο. Ηταν επίσης, κατά τον Ουίλιαμ του Μάλμσμπερι, Αγγλο χρονικογράφο και μοναχό του δωδέκατου αιώνα, δεινός νεκρομάντης. Ο Ουίλιαμ αναφέρει πως ο Ζερμπέρ είχε προχωρήσει στην κατασκευή κεφαλής αγάλματος το οποίο υποτίθεται ότι απαντούσε σε όποια ερώτηση του έθετες («περίπου όπως κάνουμε εμείς σήμερα με το ChatGPT»). Ο Αγγλος Ρόμπερτ Γκροσετέστ (1175-1253), επίσκοπος του Λίνκολν, καθηγητής φιλοσοφίας στην Οξφόρδη και πρώτος σχολιαστής του Αριστοτέλη στα λατινικά, διέπρεψε στη θεολογία, την αστρολογία, τη μουσική και την αλχημεία. Λέγεται πως είχε στην κατοχή του ένα άγαλμα που μπορούσε να κινείται και να λέει «χαίρετε» (salve λατινιστί) αλλά δίχως να απαντά σε τυχόν ερωτήσεις.
Πιο καλά φαίνεται πως τα πήγε ο –πιθανώς μαθητής του Ρόμπερτ– Αγγλος Φραγκισκανός Ρότζερ Μπέικον (1214-1292), ο οποίος προσπάθησε, πριν τον Λεονάρντο, να κατασκευάσει μια μηχανή που πετάει, κυρίως όμως είχε, υποτίθεται, και αυτός ένα μπρούτζινο κεφάλι αγάλματος το οποίο απαντούσε σε όποια ερώτηση του έθετε. Η συνήθεια του να θέτουμε ερωτήματα σε μηχανές (από το απλό κομπιουτεράκι που στην ουσία το ρωτούσαμε πόσο κάνει 1+1 και μας έδινε πάντοτε τη σωστή απάντηση έως τη μηχανή αναζήτησης της Google και τώρα το ChatGPT) είναι όντως παλιά.
Κάποιοι επιστήμονες προτείνουν να ακολουθήσουμε το παράδειγμα της φύσης: να αφήσουμε τη νοημοσύνη να εξελιχθεί, όπως συνέβη με την ανθρώπινη. Ετσι, οι μηχανές θα διδάξουν τους εαυτούς τους. Ο καθηγητής Λάρι Γιέγκερ, σύμβουλος στην ταινία «Εξολοθρευτής 2», δημιούργησε πριν από χρόνια το ηλεκτρονικό πρόγραμμα με τον τίτλο «Πολυκόσμος», γεμάτο ψηφιακά όντα, τα οποία προσπαθεί να δει αν η νοημοσύνη τους εξελιχθεί. Ακόμα περιμένει.
