Του Γιάννη Ιωάννου
Η τροπή που πήρε το ζήτημα του αγωγού EastMed μετά την αμερικανική, ανεπίσημη διά του non-paper, προσέγγιση ως προς την στήριξή του όλου πρότζεκτ έλαβε αμέσως, τις τελευταίες ώρες, διαστάσεις εσωτερικής πολιτικής αντιπαράθεσης. Τα κόμματα εξέδωσαν σχετικές ανακοινώσεις και στα τηλεοπτικά πάνελ όσο και στα ΜΚΔ η συζήτηση ξανάγινε... γεωπολιτική. Βέβαια αυτά που ξεχώρισαν ως προς την συζήτηση των επιμέρους αφηγημάτων σε σχέση με την διαφαινόμενη απεμπόληση της αμερικανικής στήριξης στο φιλόδοξο έργο είναι τα εξής δύο:
• Η υπεράσπιση της πολιτικής των τελευταίων χρόνων αναφορικά με το έργο –η οποία βρήκε, τα τελευταία 24ωρα, ως κύριο εκφραστή της τον ίδιο τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και
• Η υπενθύμιση κυρίως από την αντιπολίτευση, προεξέχοντος του ΑΚΕΛ, πως το πρότζεκτ ήταν εξυπαρχής δύσκολο ως προς την υλοποίηση και κατ’ επέκταση ένα πολιτικό εργαλείο της κυβέρνησης για να συντηρεί συγκεκριμένη γεωπολιτική ανάλυση των εξελίξεων στην περιοχή
Υπήρξαν φυσικά, πέραν των ανακοινώσεων της ΕΔΕΚ και του ΕΛΑΜ που στηρίζουν το έργο και, εν ολίγοις, είδαν... διεθνείς γεωπολιτικές συνομωσίες σε σχέση με την αμερικανική στάση, και οι μετριοπαθέστερες φωνές, που στο πρόσωπο του ΥΠΕΞ, Ιωάννη Κασουλίδη εξεφράστηκαν πλήρως, τηρώντας σχετική απόσταση από την όλη παραφιλολογία πέριξ του EastMed. Ο κ. Κασουλίδης, την Δευτέρα, ανέφερε στο «Τρίτο» του ΡΙΚ πως αν ο αγωγός περάσει την μελέτη της βιωσιμότητας τότε θα διαφανεί κι ως προς την υλοποίησή του. Αυτονόητη δήλωση που ωστόσο συνδιάστηκε και με ένα reality check ως προς τις φιλοδοξίες που στήθηκαν στο εσωτερικό με το «αιχμηρό» (...) εάν δημιουργήθηκαν μεγάλες προσδοκίες δεν προέρχονται εξ’ υπαιτιότητας της δικής μας πλευράς. Στις δημοκρατίες όταν υπάρχουν επικείμενες εκλογές αυτό είναι αναπόφευκτο. Εμείς δεν είχαμε εκλογές». Μια αποκρυπτογράφηση της δήλωσης Κασουλίδη από τους... παροικούντες στην Ιερουσαλήμ, φωτογραφίζει το πως το Ισραήλ –και δη ο πρώην ΠΘ, Νετανιάχου, (μετά από απανωτές διαδικασίες)- χρησιμοποίησαν το εν λόγω πρότζεκτ ως signalling στην σκακιέρα της ανατολικής Μεσογείου. Σινιάλο που για πολλούς αναλυτές έβαζε στο κάδρο την Τουρκία κι αποσκοπούσε στην πολιτική εμπλοκή με την ΕΕ –ως προς την διάσταση της ένταξης του πρότζεκτ σε καθεστώς χρηματοδότησης ως PCI («Πρότζεκτ Κοινού Ενδιαφέροντος»).
Το πήρε πάνω του
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, ήδη από τις δηλώσεις του στην «Κ» την περασμένη Κυριακή, υπεραμύνθηκε του EastMed παραθέτοντας την ύπαρξη εναλλακτικών επιλογών στα ενεργειακά αν δεν ευδοκιμήσει το θέμα του αγωγού και υποστηρίζοντας την εξωτερική πολιτική των τελευταίων χρόνων –αποσυνδέοντας μάλιστα ερωτηθείς για την διάσταση της Τριμερούς Διπλωματίας την τελευταία από τις εξελίξεις σε σχέση με τον αγωγό. Η δήλωση ωστόσο Κασουλίδη την Δευτέρα όσο και η σκληρή αντιπολιτευτική γραμμή που υιοθέτησε το ΑΚΕΛ σε σχέση με το πρότζεκτ και το ρεαλιστικό της υλοποίησής του, τον οδήγησε και στο να προβεί και σε γραπτή δήλωση, χθες, αναφορικά με το ενεργειακό πρόγραμμα της ΚΔ, τον αγωγό και τις επιλογές της Λευκωσίας. ‘Εμπειροι πολιτικοί κύκλοι σχολίασαν στην «Κ» μάλιστα πως ο Πρόεδρος «το πήρε πάνω του το ζήτημα του EastMed». Απαρατήρητη δεν πέρασε πάντως και η τήρηση αποστάσεων από τον Κασουλίδη. Ο Πρόεδρος, ερωτηθείς αν συμμερίζεται τη θέση του κ. Κασουλίδη ότι «ο EastMed πάντοτε αποτελούσε εργαλείο πρόκλησης προβλημάτων», ο Πρόεδρος ανέφερε ότι «δεν νομίζω να είναι αυτό που εννοούσε ο κ. Κασουλίδης ούτε και είναι θέμα σχολιασμού των ενδεχόμενα προσωπικών απόψεων που κάποια στιγμή εξέφρασε ο κ. Κασουλίδης».
Στιχομυθίες με... υποβρύχια
Το ΑΚΕΛ εξαρχής είχε τηρήσει επιφυλακτική στάση σε σχέση με το πρότζεκτ του EastMed εκφράζοντας τις αμφιβολίες του για τον αν μπορεί, οικονομοτεχνικά και γεωπολιτικά, να προχωρήσει. Η εξέλιξη των πραγμάτων έκανε το ΑΚΕΛ να ανεβάσει αντιπολιτευτικούς τόνους και να μιλήσει σε σχέση με τον EastMed και το πως προωθήθηκε από την κυβέρνηση ως εργαλείο εσωτερικής πολιτικής κατανάλωσης. Το χαρακτήρισε μάλιστα ως «λόγια του αέρα» ενώ συνέδεσε το όλο ζήτημα με την τρέχουσα κατάσταση στα της εξωτερικής πολιτικής με έμφαση στις εξελίξεις στο Βαρώσι. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης κατηγόρησε σήμερα το ΑΚΕΛ για μηδενισμό κι απουσία εποικοδομητικής κριτικής, συντηρώντας την «γραμμή υπεράσπισης» σε σχέση με το πρότζεκτ του EastMed και την συνέχεια των πραγμάτων. Σε παρατήρηση δημοσιογράφου ότι το ΑΚΕΛ χαρακτήρισε τον EastMed «λόγια του αέρα» και επέκρινε την κυβέρνηση ότι δεν κατάφερε να θωρακίσει την κυπριακή ΑΟΖ και να υπερασπίσει την Κυπριακή Δημοκρατία απέναντι στις συνεχείς προκλήσεις της Τουρκίας, ο Πρόεδρος είπε ότι «αυτό που δεν άκουσα από το ΑΚΕΛ είναι μια πρόταση είτε στο Εθνικό Συμβούλιο είτε μέσα από τις συζητήσεις που γίνονται στη Βουλή να μας εισηγείται να αγοράσουμε υποβρύχια για να θωρακίσουμε την ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, ή πολεμικά σκάφη, ή αεροσκάφη. Επιτέλους είναι καιρός, αντί λόγια του αέρα χάρη αντιπολίτευσης, να υπάρχουν προτάσεις για συγκεκριμένες δράσεις. Και εάν εννοούν ότι πρέπει να αναλάβουμε πρωτοβουλία – που το ακούω συχνά – για να επαναρχίσει ο διάλογος, θέλω να μου απαντήσουν ευθαρσώς. Μπορεί να αναλάβω πρωτοβουλία προσερχόμενος στο τραπέζι, αποδεχόμενος όμως με βάση τους τουρκικούς όρους, ότι η συζήτηση θα γίνει στη βάση των δύο κρατών. Αυτό μου εισηγούνται να πράξω;».
Καλά ενημερωμένες πηγές ανέφεραν στην «Κ» πως το... τρίτο ημίχρονο σε σχέση με τα του EastMed θα συνεχιστεί σε επίπεδο εσωτερικής πολιτικής αντιπαράθεσης το επόμενο διάστημα καθώς ο πρόωρος προεκλογικός βρίσκεται ήδη, λόγω και της προεδρολογίας στον ΔΗΣΥ και των παρασκηνιακών κινήσεων της αντιπολίτευσης, σε πλήρη εξέλιξη. Υπό αυτό το βάρος η στάση που τηρεί ο Πρόεδρος ερμηνεύεται από πολλούς ως α. προσπάθεια διασφάλισης της πολιτικής του υστεροφημίας και β. ως διασυνδεδεμένη και με το Κυπριακό, το οποίο βρέθηκε και στην ουρά της σημερινής του δήλωσης-απάντησης στην κριτική ΑΚΕΛ.
Η μεγάλη εικόνα
Η εσωτερική διάσταση ως προς την συζήτηση για τον EastMed στην κυπριακή δημόσια σφαίρα (πολιτική, ΜΜΕ, ΜΚΔ) δείχνει μια σειρά ενδιαφέροντων επιμέρους πολιτικών χαρακτηριστικών:
• Δεν γίνεται επί της ουσίας ως προς τις γεωπολιτικές και οικονομικές προεκτάσεις του πρότζεκτ
• Εμπεριέχει αρκετά στοιχεία ad hominem θεώρησης προς την πλευρά όσων υποστήριζαν, εξαρχής, πως το πρότζεκτ είναι αρκετά φιλόδοξο ως προς την υλοποίηση του
• Περιλαμβάνει την κλασική αντίληψη ετεροπροσδιορισμού σε σχέση με την Τουρκία ως προς την ερμηνεία του αμερικανικού non-paper, την εμπλοκή Αμερικανών αξιωματούχων (πχ ο Άμος Χόκσταιν) και την μεγάλη εικόνα της γεωπολιτικής της ενέργειας στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου
