Του Έκτορα Γεωργίου
Διάσκεψη τύπου πραγματοποίησε σήμερα Παρασκευή (18/10) η βουλεύτρια του ΑΚΕΛ Ειρήνη Χαραλαμπίδου, για την πρόταση νόμου «Ο περί του Ιατρικώς Υποβοηθούμενου Τερματισμού της Ζωής», όπου μεταξύ άλλων παρουσίασε αναλυτικά την πρόταση νόμου. Όπως αναφέρει η κα. Χαραλαμπίδου σκοπός της πρότασης νόμου είναι θέσπιση νομοθεσίας για τη ρύθμιση του ιατρικώς υποβοηθούμενου τερματισμού της ζωής ασθενών, οι οποίοι πάσχουν από ασθένεια, βρίσκονται σε μη αναστρέψιμο στάδιο και επιθυμούν να τερματίσουν τη ζωή τους.
Σύμφωνα με την πρόταση νόμου, η απόφαση του ασθενή είναι καθαρά δική του, κανένας άλλος δεν μπορεί να πάρει την απόφαση γι' αυτόν. Πιο συγκεκριμένα ο ασθενής θα πρέπει να περάσει από αξιολογήσεις από ιατροσυμβούλια ούτως ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν είναι ψυχολογικός ο λόγος που τον οδηγεί στην απόφαση για τερματισμό της ζωής του, ενώ επίσης θα επιτρέπεται για άτομα ανώ των 18 ετών.
Όσο αφορά τους γιατρούς, αυτοί που δεν θα επιθυμούν να συμμετάσχουν στην πράξη θα μπορούν να αρνηθούν, ενώ θα δημιουργηθεί μητρώο γιατρών που θα επιθυμούν να συμμετέχουν, σημείωσε η κα. Χαραλαμπίδου.
Τι γίνεται σε άλλες χώρες
Μετά από σχετικό αίτημα της κα. Χαραλαμπίδου από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Κοινοβουλευτικής Έρευνας και Τεκμηρίωσης, από 29 χώρες που απάντησαν στις 12 υπάρχει νομικό πλαίσιο για την ευθανασία, ενώ σε 4 χώρες (Αγγλία, Γαλλία, Ιρλανδία και Σλοβενία) άρχισε σχετική συζήτηση νομοσχεδίων στα κοινοβούλια.
Τι έδειξε έρευνα για το ζήτημα
Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 2022 από την εταιρεία IMR για την Εθνική Επιτροπή Βιοηθική Κύπρου, σε ερώτηση αν συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την εξής δήλωση «Οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα στο να επιλέξουν το θάνατο μέσω της ευθανασίας ή τον υποβοηθούμενο από τον γιατρό θάνατο ή την υποβοηθούμενη από γιατρό αυτοκτονία;» το 39% απάντησε συμφωνεί, το 22% μάλλον συμφωνεί, το 17% ούτε συμφωνεί ούτε διαφωνεί, το 9% μάλλον διαφωνεί και το 13% διαφωνεί.
Οι προϋποθέσεις
Ανιάτως πάσχων έχει δικαίωμα σε παροχή υπηρεσιών ιατρικώς υποβοηθούμενου τερματισμού ζωής από τον θεράποντα ιατρό και/ή τον εντεταλμένο ιατρό, είτε με τη μέθοδο της ενεργητικής ευθανασίας, είτε με τη μέθοδο της ιατρικώς υποβοηθούμενης αυτοκτονίας, εφόσον πληρούνται σωρευτικά οι εξής όροι και προϋποθέσεις:
1) Έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του.
2) Είναι Κύπριος πολίτης ή έχει τη συνήθη διαμονή του στις ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία
3) Δεν είναι ψυχικά ασθενής, κατά την έννοια που αποδίδουν στον όρο αυτό οι διατάξεις του περί Ψυχιατρικής Νοσηλείας Νόμου και/ή δεν έχει κηρυχθεί πρόσωπο ανίκανο, δυνάμει των διατάξεων του περί Διαχείρισης Περιουσίας Ανίκανων Προσώπων Νόμου.
4) Η παθολογική του κατάσταση ως ανιάτως πάσχοντος, κατά την έννοια του Νόμου, έχει επιβεβαιωθεί από τον θεράποντα ιατρό και/ή τον εντεταλμένο ιατρό και επιπλέον το προσδόκιμο ζωής του επιβεβαιώνεται από τον θεράποντα ιατρό και/ή τον εντεταλμένο ιατρό ότι δεν υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες.
5) Έχει εκφράσει προφορικά ενώπιον του θεράποντος ιατρού και/ή του εντεταλμένου ιατρού τουλάχιστον δύο (2) φορές και σε διάστημα όχι μικρότερο των δεκαπέντε (15) ημερών μεταξύ τους, τη βούληση του να λάβει τις υπηρεσίες ιατρικώς υποβοηθούμενου τερματισμού της ζωής, καθορίζοντας ή όχι εκ των προτέρων την προτιμητέα για τον ίδιο και προβλεπόμενη από τις διατάξεις του Νόμου μέθοδο ιατρικώς υποβοηθούμενου τερματισμού της ζωής, την οποία ακολουθεί τρίτη φορά με γραπτή δήλωσή του, η οποία επισυνάπτεται σε έντυπο, το οποίο συμπληρώνεται ως προς όλα τα πεδία αυτού από τον θεράποντα ιατρό και/ή τον εντεταλμένο ιατρό και ακολούθως υπογράφεται από τον ίδιο ενώπιον δύο μαρτύρων, κατά την προβλεπόμενη διαδικασία, εν πλήρη διανοία για τα όσα δηλώνει. Νοείται ότι ο θεράπων ιατρός και/ή ο εντεταλμένος ιατρός οφείλουν να παράσχουν διαβεβαίωση, συμπληρώνοντας στο κατάλληλο πεδίο του εν λόγω εντύπου ότι, κατά την υπογραφή αυτού από τον ανιάτως πάσχοντα, σύμφωνα με τα πιο πάνω, ούτος δεν πάσχει από οποιαδήποτε ψυχική νόσο ή άλλη διανοητική διαταραχή, μη σχετιζόμενη καθ΄ οιονδήποτε τρόπο με την ασθένεια από την οποία ούτος πάσχει, κατά τρόπο που να περιορίζεται αποφασιστικά η κρίση και/ή η βούλησή του.
6) Βεβαιώνεται από τον θεράποντα ιατρό και/ή τον εντεταλμένο ιατρό ότι ο ανιάτως πάσχων έχει ενημερωθεί, δεόντως και αρμοδίως, αναφορικά με τις παρεχόμενες για την περίπτωσή του υπηρεσίες στήριξης και φροντίδας, όπως η ψυχολογική, η κοινωνική, η ανακουφιστική, η κατ' οίκον υποστηρικτική και άλλες συναφείς και ότι, παρά ταύτα, εξακολουθεί να εμμένει στην αρχική δήλωση βουλήσεώς του. Νοείται ότι σε περίπτωση, κατά την οποία ο ανιάτως πάσχων εκφράσει τη βούληση ο ιατρικώς υποβοηθούμενος τερματισμός της ζωής να επέλθει με την προβλεπόμενη μέθοδο της ιατρικώς υποβοηθούμενης αυτοκτονίας, ο θεράπων ιατρός και/ή ο εντεταλμένος ιατρός οφείλουν επιπλέον να βεβαιώσουν, γραπτώς, ότι ο ανιάτως πάσχων είναι σε θέση να προβεί σε αυτοχειριασμό.
7) Βεβαιώνεται από τον θεράποντα ιατρό και/ή τον εντεταλμένο ιατρό ότι έχει ενημερωθεί δεόντως ο/η σύζυγος του ανιάτως πάσχοντος, εφόσον ευρίσκεται εν ζωή και, σε περίπτωση μη ύπαρξης συζύγου, ένα τουλάχιστον πρόσωπο μέχρι α' βαθμού συγγένειας αυτού και εφόσον δεν υφίσταται τέτοιο, ένα τουλάχιστον πρόσωπο μέχρι β΄ βαθμού συγγένειας αυτό, κατ' ευθείαν ή εκ πλαγίου, ως προς την απόφασή του να έχει ιατρικώς υποβοηθούμενο τερματισμό της ζωής, τα στοιχεία ταυτοποίησης του οποίου αναγράφονται στο κατάλληλο πεδίο της προβλεπόμενης δήλωσης. Νοείται ότι, σε περίπτωση, κατά την οποία δεν υφίσταται ούτε σύζυγος, ούτε πρόσωπο α' ή β' βαθμού συγγένειας αυτού, ενημερώνεται το πλησιέστερο προς τον ανιάτως πάσχοντα γνωστό πρόσωπο, το οποίο υποδεικνύεται υπό του ιδίου και, σε περίπτωση κατά την οποία ουδεμία από τις εν λόγω περιπτώσεις καθίσταται δυνατή, η διαδικασία του ιατρικώς υποβοηθούμενου τερματισμού της ζωής συνεχίζεται και ολοκληρώνεται χωρίς οποιοδήποτε κώλυμα, με ανάλογη αναφορά στο κατάλληλο πεδίο του προβλεπόμενου εντύπου.
Διαχρονικά και κάθετα αντίθετη η Εκκλησία
Σε δηλώσεις κατά την διάρκεια της παρουσίασης του νόμου στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το 2022, ο πατήρ Γεώργιος Χριστοδούλου, Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου, δήλωσε ότι η άποψη της Εκκλησίας είναι διαχρονική και μπορεί να ακούγεται σκληρή, επειδή τα φιλάνθρωπα διλήμματα που τίθενται ενδεχομένως γίνονται οριακά και εκλαμβάνονται ως αφιλάνθρωπα.
«Για την Εκκλησία, η ευθανασία, είτε είναι ενεργητική είτε παθητική, θεωρείται αφαίρεση ζωής. Αν είναι θεληματική, θεωρείται ως υποβοηθούμενη αυτοκτονία. Αν δεν είναι θεληματική, δεν διαφέρει από τη δολοφονία», τόνισε, υποδεικνύοντας ότι, όταν τίθεται το θέμα του θανάτου υπό προβληματισμό, ουσιαστικά τίθεται και το θέμα της αρχής της ζωής.
Στην Βουλή προσεχώς
Το επόμενο διάστημα αναμένεται η πρόταση νόμου να συζητηθεί στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, με την ψήφιση το νόμου να οδηγείται στην ολομέλεια εντός 2025.
