Του Γιάννη Ιωάννου
Σε ενδιαφέρουσα περίοδο εισέρχεται το Κυπριακό μετά την ολοκλήρωση των κύκλων επαφών που έκανε η προσωπική απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ, Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ -με συνολικά τρεις επισκέψεις σε Κύπρο αλλά και διπλωματικές επαφές σε Ελλάδα, ΗΒ, Τουρκία, Βερολίνο, Παρίσι, Βρυξέλλες και Μόσχα. Την ίδια στιγμή το Κυπριακό έγινε κι αντικείμενο συζήτησης κατά την επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού,, Κυριακού Μητσοτάκη στην Άγκυρα -με συγκεκριμένες δηλώσεις που απέστειλε ο Τούρκος Πρόεδρος, Ερντογάν σε σχέση και με τη Κύπρο. Το πως θα διαρθρωθούν τα επόμενα, δύσκολα ομολογουμένως, βήματα αποκτούν την σημασία τους με το ορόσημο, αυτή την φορά, της Νέας Υόρκης τον προσεχή Σεπτέμβριο να δείχνει προς την κατεύθυνση της οριστικοποίησης του αδιεξόδου ή της αναμόχλευσης της διαδικασίας των συνομιλιών του Κυπριακού.
Τι να αναμένουμε
Παρά την άρνηση του Τουρκοκύπριου ηγέτη Ερσίν Τατάρ για μια τριμερή συνάντηση μεταξύ της προσωπικής απεσταλμένης των ΗΕ και του Προέδρου Χριστοδουλίδη όσο αυτή βρίσκονταν στη Κύπρο, η κ. Ολγκίν θα συνεχίσει τις προσπάθειες της με δύο απαραίτητα βήματα στη διαδικασία που απορρέει από τους όρους εντολής της:
- Θα ενημερώσει αναλυτικά τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβούλιου Ασφάλειας
- Θα ετοιμάσει και θα υποβάλλει έκθεση πεπραγμένων για το Κυπριακό -με βάση όσα είδε και άκουσε από την αρχή της παρουσίας της στη Κύπρο προ μηνών
Αυτό που διαφαίνεται πλέον, ξεκάθαρα, είναι πως η Κολομβιανή διπλωμάτης θα διαβουλευτεί με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, με τις πρωτοβουλίες για την συνέχεια να επαφίονται αποκλειστικά στον επικεφαλής των Ηνωμένων Εθνών. Επί τούτου το περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, τον προσεχή Σεπτέμβριο, προσφέρεται χρονικά για διπλωματία που θα οδηγούσε στην πραγματοποίηση μιας κοινής συνάντησης είτε στο φορμάτ μιας τριμερούς είτε σε αυτό μιας πενταμερούς διάσκεψης -στα πρότυπα αυτής της Γενεύης το 2021. Το αν κηρυχθεί αδιέξοδο εκεί η θα ξεκλειδώσει κάποιου είδους κινητικότητα της διαδικασίας μένει να διαφανεί και θα καταστεί ορατό τις επόμενες κρίσιμες εβδομάδες.
Σινιάλα Ερντογάν
Κατά την συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν ο Τούρκος Πρόεδρος κινήθηκε μεν παρελκυστικά κάνοντας λόγο για «επίλυση του Κυπριακού που θα συμβάλλει στην σταθερότητα στην ανατολική Μεσόγειο» χωρίς ωστόσο να αναφερθεί, αυτολεξεί, σε δύο κράτη ή στον όρο της κυριαρχικής ισότητας. Ωστόσο με τον Έλληνα πρωθυπουργό συμφώνησαν ότι διαφωνούν στο Κυπριακό -με την ουρά αυτής της δήλωσης να αποκρυσταλλώνει την διαφορετική αφετηριακή θέση των δύο πλευρών (πλαίσιο ΔΔΟ VS κυριαρχικής ισότητας) που αποτυπώνεται στο τρέχον αδιέξοδο των συνομιλιών αλλά και με τον Ταγίπ Ερντογάν να προσθέτει πως «δεν υπάρχουν προβλήματα που να μην λύνονται μέσω διαλόγου». Η τελευταία δήλωση αποτελεί μεν σινιάλο με πολλαπλούς αποδέκτες (ΕΕ, ΗΠΑ, κοκ) ωστόσο εμπεριέχει και το πως θα κινηθούν τα πράγματα, τουλάχιστον τακτικά, ως προς την διάσταση της πραγματοποίησης τελικά μιας τριμερούς συνάντησης των δύο ηγετών ή μιας πενταμερούς διάσκεψης για το Κυπριακό. Προς το πρώτο σενάριο, σύμφωνα με το ΚΥΠΕ, κινήθηκε και ο κ. Μητσοτάκης που παρότρυνε τον Τούρκο Πρόεδρο στο να πραγματοποιηθεί μια τριμερής.
Και τα μηνύματα Ολγκίν
Η κ. Ολγκίν με την συνέντευξη που παραχώρησε στην «Κ» φαίνεται πως έκανε ένα reality check ως προς την εμπειρία της, μέχρι στιγμής, στη Κύπρο στα πλαίσια των εντολών της για εξεύρεση ενός τρόπου για άρση του αδιεξόδου επτά ετών στο Κυπριακό:
- Γνωστοποίησε πως ο Τατάρ δεν έδειξε δημιουργική στάση απορρίπτοντας το ενδεχόμενο μιας τριμερούς και
- Έδειξε πως αντιλαμβάνεται τι χρειάζεται εκ μέρους της Ε/κ πλευράς προκειμένου να βοηθηθεί η διαδικασία
Αμφότερα τα σημαντικά μηνύματα της προσωπικής απεσταλμένου του ΓΓ του ΟΗΕ ερμηνεύονται, από πηγές που παρακολουθούν τις εξελίξεις στο Κυπριακό, ως μηνύματα με αποδέκτες τους δύο ηγέτες και δη ως προς την διάσταση της απορριπτικής στάσης του Τουρκοκύπριου ηγέτη και μιας αντίληψης, του ΟΗΕ, αντίληψης στο επίπεδο «μπορεί να κάνει περισσότερα» για τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη.
