Της Μαρίνας Οικονομίδου
Η νέα χρονιά δεν σηματοδοτεί μόνο την αλλαγή φρουράς στο Προεδρικό, ενδεχομένως να σηματοδοτήσει και αλλαγές προσώπων στο κομματικό σκηνικό. Το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών θα κρίνει εν πολλοίς το μέλλον των αρχηγών των δύο μεγάλων κομμάτων. Τόσο ο Αβέρωφ Νεοφύτου ως Πρόεδρος του ΔΗΣΥ και υποψήφιος για την Προεδρία, όσο και ο Στέφανος Στεφάνου ως νεοεκλεγείς γ.γ. του ΑΚΕΛ, έχουν πολλά να ρισκάρουν από το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών. Το ποσοστό που θα λάβουν αλλά κυρίως το ποιος θα καταφέρει να λάβει το εισιτήριο για τον β’ γύρο αποτελεί το μεγάλο διακύβευμα. Αυτό θα κρίνει αν θα συνεχίσουν κανονικά την πολιτική τους διαδρομή ή αν θα ξεκινήσει η εκ των έσω αμφισβήτηση. Μία αμφισβήτηση που θέτει εν αμφιβόλω την επικράτησή τους στο σκληρό πλέον κομματικό σκηνικό.
Ένα στοίχημα και ένα μεγάλο ρίσκο
Ο Αβέρωφ Νεοφύτου φάνηκε πολλές φορές να ενεργεί συναισθηματικά σε αυτό τον προεκλογικό, εντείνοντας την εκτίμηση πολιτικών κύκλων πως ένα προσωπικό στοίχημα τον οδήγησε σε αυτόν τον μακρύ προεκλογικό. Ερώτημα είναι αν θα το κερδίσει τελικώς.
Τον Μάρτιο του 2021 ο Αβέρωφ Νεοφύτου εξομολογείτο στην Ελένη Ξένου και στη στήλη της «Κ», «Ψυχογράφημα» ότι η πολιτική για τον ίδιο ξεκίνησε λίγο πολύ ως ένα προσωπικό στοίχημα. «Ήμουν καλός μαθητής. Και όταν είχε να κάνει με τα μαθήματα όλοι με πλησίαζαν αλλά στα διαλείμματα, στο παιχνίδι, άκουγα από πίσω μου να με αποκαλούνε «ο στραβόμματος». Δεν το έλεγαν κατά πρόσωπο, αλλά το εισέπραττα. Και είπα από μέσα μου ’θα σας δείξω ποιος είμαι’. Όταν είχε εκλογές για προέδρους της τάξης, του σχολείου πάντα διεκδικούσα θέση και εκλεγόμουν. Και έτσι από μικρός είπα ότι θα αποδείξω ποιος είμαι όχι με βάση την ομορφιά των βλεφάρων μου, αλλά με βάση τα δυνατά μου στοιχεία» έλεγε χαρακτηριστικά ο Πρόεδρος του ΔΗΣΥ. Όμως το προσωπικό στοίχημα δεν περιορίστηκε στις μαθητικές εκλογές, αλλά συνέχισε και κατά την διάρκεια της πολιτικής του διαδρομής, όταν αποφάσισε να διεκδικήσει εκλογή στην επαρχία Λευκωσίας αντί της Πάφου. «Είμαι 45 χρονών –ήταν το 2006– και βάζω υποψηφιότητα στη Λευκωσία γιατί κάποια στιγμή θα διεκδικήσω την προεδρία του κόμματος. Αν δεν βγω βουλευτής αυτό σημαίνει πως δεν θα μπορέσω ούτε πρόεδρος του κόμματος να γίνω, άρα είναι καλά να το ξέρω από τώρα και να επιστρέψω στην Αργάκα. Αλλά να ξέρεις πως αν βγει το χωρκατούδι βουλευτής στη Λευκωσία, κάποια ώρα θα βγει και πρόεδρος του κόμματος» έλεγε σε έναν συνάδελφό του. Το προσωπικό στοίχημα που διηγήθηκε στην Ελένη Ξένου φαίνεται να του βγήκε καθώς τον οδήγησε μέχρι και την Προεδρία του ΔΗΣΥ. Όμως η συγκεκριμένη διήγηση επιβεβαιώνει αυτό που ο περίγυρός του λέει συχνά: ότι προσδίδει ο ίδιος ένα προσωπικό πείσμα στην διεκδίκηση της Προεδρίας της Δημοκρατίας. Και παρότι όπως υποστηρίζεται δικαιούται περισσότερο από τον καθένα, λόγω της πολιτικής του πείρας να διεκδικήσει με αξιώσεις την προεδρία, αυτό προσωπικό πείσμα που έβγαλε εν μέσω προεκλογικού έναν συναισθηματισμό, ξένο στο μέχρι τώρα ορθολογιστικό ή και κυνικό προφίλ του Αβέρωφ Νεοφύτου. Το πόσο αυτό το στοίχημα θα του βγει στο τέλος, όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα, είναι ακόμα ανοικτό. Το σίγουρο είναι πως το ρίσκο πλέον είναι πολύ μεγαλύτερο καθώς στο ενδεχόμενο ήττας, ο Αβέρωφ Νεοφύτου δεν χάνει μόνο τον προεδρικό θώκο, αλλά πολύ πιθανό να χάσει και την προεδρία του κόμματος.
Τρεις κινήσεις του κρίθηκαν πως ενέχουν αρκετό ρίσκο στον προεκλογικό του Συναγερμικού Προέδρου:
- Σε μία προσπάθεια να αποτρέψει ή να προλάβει την υποψηφιότητα Χριστοδουλίδη, ξεκίνησε επίσημα τον προεκλογικό από τον περασμένο Γενάρη. Παρότι στενοί του συνεργάτες εκτιμούν πως αν ο προεκλογικός του δεν ήταν μακρύς σε διάρκεια, τότε το ποσοστό που θα κατέγραφε θα ήταν σήμερα πολύ μικρότερο, ένας μακρύς προεκλογικός ενέχει το ρίσκο της κόπωσης, τόσο των στελεχών που εργάζονται για τον προεκλογικό όσο και των ψηφοφόρων. Το είδαμε άλλωστε στην περίπτωση του Νικόλα Παπαδόπουλου.
- Ο προεκλογικός του Αβέρωφ Νεοφύτου είναι σκληρά κομματικός και φαίνεται να περιορίζεται στη συσπείρωση του Συναγερμικού ακροατηρίου. Λαμβάνοντας υπόψη πως οι στενοί δεσμοί των πολιτών με τα κόμματα χαλαρώνουν, πολλοί δεν ταυτίζονται με ορολογίες που έχουν να κάνουν με κομματικό πατριωτισμό, ενώ παράλληλα αποκλείονται ψηφοφόροι από άλλες δεξαμενές.
- Άνοιξε πρόωρα η συζήτηση για την επόμενη μέρα στον ΔΗΣΥ, τόσο από τον ίδιο τον Συναγερμικό Πρόεδρο στο προσκήνιο όσο και από στελέχη στο παρασκήνιο.
Βάσει των δημοσκοπικών ευρημάτων, ούτε ο μακρύς προεκλογικός βοήθησε, αλλά ούτε η σκληρή κομματική ρητορική, καθώς το Συναγερμικό ακροατήριο εξακολουθεί να είναι διχασμένο μεταξύ των δύο υποψηφίων. Το πού οφείλεται η διάσπαση, ποικίλει. Είτε ο Νίκος Χριστοδουλίδης θεωρείται ιδιαίτερα δημοφιλής στο συναγερμικό κοινό σε αντίθεση με τον Αβέρωφ Νεοφύτου, είτε πέρασε το μήνυμα της απενεχοποίησης της συναγερμικής ψήφου στον Νίκο Χριστοδουλίδη εξαιτίας και της μη διαγραφής του. Και ακριβώς επειδή είναι διχασμένο το ακροατήριο του ΔΗΣΥ, δεν είναι λίγα τα στελέχη πλέον που αποφεύγουν την σφοδρή σύγκρουση με την υποψηφιότητα του Νίκου Χριστοδουλίδη καθώς γνωρίζουν πως οι δικοί του ψηφοφόροι ήταν και ενδεχομένως να εξακολουθήσουν να είναι και δικοί τους στις βουλευτικές εκλογές. Υπάρχουν στελέχη που τηρούν ήδη αποστάσεις ασφαλείας μπροστά στο ενδεχόμενο ήττας, ενώ δεν πέρασε απαρατήρητη η διαφωνία Γεωργιάδη-Πέτρου Δημητρίου για το ποιος είναι τελικά ο campaign manager του προεκλογικού.
Στον ΔΗΣΥ συζητείται ήδη η επόμενη μέρα, πρώτα και κύρια από τον Πρόεδρο του ΔΗΣΥ που φρόντισε να ξεκαθαρίσει πως αν χάσει στις εκλογές τότε το κόμμα θα βρίσκεται στην αντιπολίτευση. Κίνηση που προκάλεσε την αντίδραση οικονομικών κύκλων που βρίσκονται κοντά στον ΔΗΣΥ αλλά και στελεχών –προεξάρχοντος του Νίκου Αναστασιάδη- που θεωρούν πως το κόμμα θα πρέπει να βρεθεί στη συγκυβέρνηση αν ο Νίκος Χριστοδουλίδης κερδίσει τις εκλογές. Η επόμενη μέρα στον ΔΗΣΥ ωστόσο θα εξαρτηθεί πρώτα και κύρια από το αποτέλεσμα. Αν ο Αβέρωφ Νεοφύτου εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας, τότε θα είναι ο μεγάλος νικητής της μάχης, καθώς εκτός από την νίκη του προεδρικού θώκου θα έχει καταφέρει να ελέγξει πλήρως το κόμμα του, καθορίζοντας εν πολλοίς και τον συνεχιστή του. Και για τον ΔΗΣΥ αυτή η νίκη θα σημαίνει μία μακρά πολιτική κυριαρχία. Αν όμως χάσει, το πολιτικό του μέλλον θα εξαρτηθεί από το μέγεθος της ήττας. Ο αποκλεισμός από τον β’ γύρο δυσκολεύει πολύ το ενδεχόμενο επαναδιεκδίκησης με αξιώσεις της προεδρίας του ΔΗΣΥ και αυξάνει τα πρόσωπα τα οποία θα θέλουν να ηγηθούν της νέας προσπάθειας. Το γεγονός βεβαίως ότι δελφίνοι βγήκαν μπροστά στην αρχή του προεκλογικού υπερθεματίζοντας υπέρ του Αβέρωφ Νεοφύτου και κατά του Νίκου Χριστοδουλίδη, ενδεχομένως να επιμερίζει τις ευθύνες της ήττας. Το σίγουρο είναι πάντως πως πολλοί είναι εκείνοι που θέλουν να έχουν ρόλο την επόμενη μέρα και το αντιλαμβάνεται πλήρως ο Αβέρωφ Νεοφύτου, ο οποίος επιχειρεί από τώρα να ελέγξει τους αντιπάλους του και να αποκτήσει συμμάχους. Καθόλου τυχαία η κίνηση να εξαγγείλει πρώτα τον Κωνσταντίνο Πετρίδη ως υπουργό Οικονομικών, ένα πρόσωπο που έχει ξεκαθαρίσει πως ο ΔΗΣΥ θα πρέπει αν βρεθεί στην αντιπολίτευση, καθόλου τυχαία και η εξαγγελία του Νίκου Νουρή στο υπουργείο Εσωτερικών. Ενός προσώπου που ακούγεται εντόνως ότι διατηρεί καλή σχέση με τον Νίκο Χριστοδουλίδη και ενδιαφέρεται για την επόμενη μέρα στον ΔΗΣΥ. Σε κάθε περίπτωση πάντως, δεδομένη θα θεωρηθεί η διεκδίκηση της προεδρίας του ΔΗΣΥ από τον Χάρη Γεωργιάδη ο οποίος εκ της θέσεως του ως αναπληρωτής πρόεδρος του κόμματος έχει κτίσει σχέσεις με τον Συναγερμικό κόσμο και έχει φέρει μέσα από τις ομάδες παραγωγής νέα πρόσωπα κοντά. Πολύ πιθανή θεωρείται και η διεκδίκηση από τον Δημήτρη Δημητρίου. Και τα δύο πρόσωπα πάντως δεν θεωρείται πως θα διεκδικήσουν επιτιθέμενα στον Αβέρωφ Νεοφύτου καθώς και οι δύο τον στήριξαν πλήρως καθόλη την προεκλογική. Ρόλο βεβαίως σε όλο αυτό θα παίξει και ο ίδιος ο Νίκος Αναστασιάδης, ο οποίος εξακολουθεί να ελέγχει τον ΔΗΣΥ περισσότερο από ότι ο Αβέρωφ Νεοφύτου. Η θέση του ότι το κόμμα θα πρέπει να είναι στην κυβέρνηση είναι γνωστή στην Πινδάρου. Αυτό που ανησυχεί στελέχη του ΔΗΣΥ, είναι αν στο ενδεχόμενο ήττας Αβέρωφ και εκλογής Χριστοδουλίδη, ο Νίκος Αναστασιάδης θα θέλει να εμπλέξει στην επόμενη μέρα του ΔΗΣΥ τον ίδιο τον τέως υπουργό Εξωτερικών ανατρέποντας πλήρως σχεδιασμούς δελφίνων και ιδιαίτερα τις επιδιώξεις του Αβέρωφ Νεοφύτου.
Στέφανος χωρίς περίοδο χάριτος
Ο Στέφανος Στεφάνου αντιλαμβάνεται πως στο ενδεχόμενο ήττας η παραμονή του στο πηδάλιο του κόμματος θα είναι ήδη δύσκολη, αφού προσωπικότητες ήδη ετοιμάζονται να εγκαταλείψουν το καράβι και νέες πλατφόρμες βλέπουν την ήττα του ΑΚΕΛ ως δική τους ευκαιρία.
Όταν την περασμένη Άνοιξη η Κεντρική Επιτροπή του ΑΚΕΛ επέλεγε την υποψηφιότητα του Ανδρέα Μαυρογιάννη, αυτό που συζητείτο στα κομματικά πηγαδάκια, ήταν τι πραγματικά ήθελε ο Στέφανος Στεφάνου. Και αυτό γιατί η αίσθηση που επικρατούσε όλο το προηγούμενο διάστημα ήταν πως ο γ.γ. του ΑΚΕΛ ευνοούσε την προοπτική υποψηφιότητας Αχιλλέα Δημητριάδη. Η μακρά περίοδος συζήτησης με το Κέντρο για μία κοινή υποψηφιότητα είχε ήδη οδηγήσει σε αδιέξοδο και έκανε το κόμμα να χάσει πολύτιμο χρόνο. Θεωρήθηκε συνεπώς πως ο Αχιλλέας Δημητριάδης- που είχε ξεκινήσει από νωρίς τον προεκλογικό και που τύγχανε εκτίμησης στα συλλογικά σώματα του κόμματος- θα μπορούσε να είναι η υποψηφιότητα που θα είχε σοβαρές πιθανότητες να περάσει στον β’ γύρο και κατ’ επέκταση να αποφευχθεί το όποιο ρίσκο.
Τις κρίσιμες ωστόσο εκείνες μέρες, που ο Στέφανος Στεφάνου απέφευγε να τοποθετηθεί καθότι όπως έλεγε δεν ήθελε να επηρεάσει τα συλλογικά σώματα, μία ομάδα εντός του κόμματος υποστήριζε θερμά την υποψηφιότητα Ανδρέα Μαυρογιάννη έναντι αυτής του Αχιλλέα Δημητριάδη, με το επιχείρημα πως ο πρώτος θα μπορούσε να είναι πολυσυλλεκτικός και γιατί όχι, να έχει πιθανότητες να κερδίσει την εκλογική μάχη. Η τάση αυτή ενισχύθηκε εντός του Πολιτικού Γραφείου, με τον Στέφανο Στεφάνου να μην τοποθετείται για «να μιλήσουν όλοι ελεύθερα». Για κάποιους θεωρήθηκε ένδειξη δημοκρατικών αντανακλαστικών από τον νεοεκλεγέντα γ.γ. του ΑΚΕΛ, για άλλους ένδειξη αδυναμίας δεδομένου ότι πρώτη φορά αρχηγός του κόμματος δεν ελέγχει το Πολιτικό Γραφείο.
Η αίσθηση ότι ο Στέφανος Στεφάνου δεν ήταν θερμός με την υποψηφιότητα Μαυρογιάννη ενισχύθηκε όταν στις πρώτες εμφανίσεις του Ανδρέα Μαυρογιάννη ο γ.γ. του ΑΚΕΛ τηρούσε εμφανείς αποστάσεις. Και αν κάποιοι επιχειρηματολογούσαν ότι ήταν στην προσπάθειά του να μην κομματικοποιήσει την ανεξάρτητη υποψηφιότητα του έμπειρου διπλωμάτη, η κίνησή του να ανοίξει ζήτημα αλλαγών στο ΑΚΕΛ στην κορύφωση του προεκλογικού ενίσχυσε την ψιθυρολογία, ότι ο Στέφανος Στεφάνου ξεκίνησε να κάνει ήδη διαχείριση της ήττας.
Αυτό που επιδιώκει ο Στέφανος Στεφάνου είναι να του δοθεί ο χρόνος ώστε να μπορέσει να προχωρήσει σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις εντός του κόμματος. Το ενδεχόμενο εκλογής του Ανδρέα Μαυρογιάννη αλλάζει άρδην το σκηνικό για την Αριστερά, ενισχύοντάς το κόμμα αρκετά και δίνοντας τον χρόνο στον Στέφανο Στεφάνου να κάνει εκείνες τις αλλαγές που θα πάρουν το ΑΚΕΛ στα ποσοστά των ένδοξων χρόνων της προηγούμενης 20ετίας. Και το εισιτήριο βεβαίως για τον β’ γύρο θα δώσει παράταση χρόνου στον γ.γ. του ΑΚΕΛ. Και για να μεταρρυθμίσει το κόμμα, φέρνοντας κοντά όπως υπολογίζει αριστερές κινήσεις και ομάδες πολιτών, αλλά παράλληλα ανοίγοντας το κόμμα στο ευρύτερο αριστερό κοινό. Στόχος είναι ο εκσυγχρονισμός του μη λειτουργικού θεσμού των Νέων Δυνάμεων και η παρουσία του ΑΚΕΛ σε όλα τα οργανωμένα σύνολα ούτως ώστε να επιστρέψουν πίσω στο κόμμα, οι δεκάδες χιλιάδες αριστεροί ψηφοφόροι που επιλέγουν την αποχή στις τελευταίες εκλογικές μάχες. Κάτι τέτοιο ενδεχομένως να ενισχύσει και το προφίλ του Στέφανου Στεφάνου ως του εκσυγχρονιστή της Αριστεράς και γιατί όχι, να του δώσει τον χώρο να προετοιμάσει την δική του υποψηφιότητα για το 2028.
Ένα ενδεχόμενο αποκλεισμού από τον β’ γύρο, θα ανοίξει τον κύκλο αμφισβήτησης εντός του κόμματος. Ήδη η πρώτη σε σταυρούς προτίμησης Ειρήνη Χαραλαμπίδου θεωρείται πως βρίσκεται με το ένα πόδι εκτός κόμματος. Όχι μόνο για την πολύ καλά μελετημένη αποδόμηση της υποψηφιότητας Παμπορίδη, αλλά και γιατί στην περίπτωση του Ανδρέα Μαυρογιάννη έχει πολύ συνειδητοποιημένα τηρήσει αποστάσεις. Το πως βεβαίως θα κινηθεί η κα Χαραλαμπίδου θα διαφανεί την επομένη των εκλογών και αναλόγως των αποτελεσμάτων. Την διαφωνία του με την υποψηφιότητα Μαυρογιάννη όμως φρόντισε να θέσει και ο ευρωβουλευτής του κόμματος Νιαζί Κιζίλγιουρεκ, ο οποίος σύμφωνα με κομματικά στελέχη λειτουργεί ως ξένο σώμα. Ασχέτως βεβαίως από την περίπτωση της κας Χαραλαμπίδου ήδη γίνονται σκέψεις και κινήσεις στο παρασκήνιο για τη δημιουργία μίας πολιτικής πλατφόρμας. Μία ενδεχόμενη ήττα του ΑΚΕΛ θα επισπεύσει τις όποιες εξαγγελίες προς αυτή την κατεύθυνση. Για τον ίδιο τον Στέφανο Στεφάνου, η παραμονή του στην ηγεσία του κόμματος θα είναι ιδιαίτερα δύσκολη, με την εσωστρέφεια να εντείνεται και την αίσθηση ότι θα αποτελεί μία σύντομη παρένθεση στο κόμμα να ενισχύεται.
