Του Απόστολου Τομαρά
Μια εβδομάδα μετά τη συνέντευξη του υπουργού Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης στην «Κ» στην οποία ο Γιώργος Σαββίδης χαρακτήρισε μέγα στοίχημα τις σχεδιαζόμενες αλλαγές στο χώρο της Δικαιοσύνης, εμφανίσθηκαν οι πρώτες δημόσιες τοποθετήσεις ενάντια στο βασικό πυρήνα της μεταρρύθμισης. Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί η συνέντευξη του δικηγόρου Πόλυ Πολυβίου στην έντυπη έκδοση της περασμένης Κυριακής και δεν είναι η μοναδική. Τις απόψεις Πολυβίου φαίνεται να ενστερνίζονται και άλλοι δικηγόροι.
Οι απόψεις Πολυβίου
Σύμφωνα με τα όσα είπε ο κ. Πολυβίου στη συνέντευξή του στην «Κ», η προωθούμενη μεταρρύθμιση δεν αποσκοπεί στην επίλυση προβλημάτων, όπως οι μεγάλες καθυστερήσεις. O κ. Πολυβίου ανοιχτά τάσσεται κατά τους διαχωρισμού των αρμοδιοτήτων του Ανώτατου Δικαστηρίου με τη δημιουργία νέων δικαστηρίων. «Τα προβλήματα της δικαιοσύνης δεν επιλύονται με τη δημιουργία νέων Δικαστηρίων, η οποία σε πολλές περιπτώσεις προκαλεί αναστάτωση, δικαιοδοτικά προβλήματα και σύγχυση, ενώ σκοπός θα πρέπει να είναι η απλοποίηση του όλου συστήματος, όπως ακριβώς έγινε με τον απόλυτα ικανοποιητικό Νόμο του 1964 που έχει εξυπηρετήσει με άρτιο τρόπο το σύστημα δικαιοσύνης στη χώρα μας από τότε, αλλά με στοχευμένα μέτρα».
Στο πνεύμα αυτό ο ίδιος θεωρεί πως η μεταρρύθμιση ουσιαστικά συνιστά επιστροφή στο Σύνταγμα του 1960 «με την επαναφορά των δύο Ανωτάτων Δικαστηρίων που τότε υπήρχαν, του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου αφενός και του Ανωτάτου Δικαστηρίου αφετέρου. Με λίγα λόγια, εγκαταλείπεται ο Νόμος του 1964, ο οποίος είχε δημιουργήσει ένα ενιαίο Ανώτατο Δικαστήριο, και επιστρέφουμε στο Σύνταγμα του 1960 (το οποίο είχε εγκαταλειφθεί για λόγους υπέρτατης ανάγκης). Όχι μόνο διαχωρίζονται οι δικαστικές δικαιοδοσίες του ανωτάτου δικαστικού οργάνου σε «δημόσια» και «αστική», αλλά επαναφέρονται και τα δύο Ανώτατα Δικαστήρια. Είμαι κάθετα εναντίον της προτεινόμενης ενέργειας».
Τριτοβάθμια
Ο κ. Πολυβίου στη συνέντευξή του εμφανίζεται αντίθετος στην δημιουργία τριτοβάθμιας δικαιοδοσίας στο χώρος της Δικαιοσύνης. «Η τριτοβάθμια δικαιοδοσία απλώς θα προκαλέσει περαιτέρω καθυστέρηση, ενώ ο σκοπός τέτοιας τριτοβάθμιας δικαιοδοσίας μπορεί να ικανοποιηθεί με άλλο τρόπο. Βασικός σκοπός της τριτοβάθμιας δικαιοδοσίας είναι σοβαρά νομικά θέματα να εκδικάζονται από το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας, που εξασκεί την τελική και τελεσίδικη δικαιοδοσία. Στην Κύπρο, όμως, πιστεύω ότι ο ίδιος σκοπός μπορεί να επιτευχθεί με διαφορετικό και πιο περιορισμένο τρόπο, δηλαδή με παραπομπή του σοβαρού νομικού θέματος στην Ολομέλεια του ίδιου του Ανωτάτου Δικαστηρίου για τελεσίδικη εκδίκαση».
Καθυστερήσεις – αξιολόγηση
Για το θέμα των καθυστερήσεων ο κ. Παλυβίου παραδέχεται πως υπάρχουν όμως τις αποδίδει σε άλλους παράγοντες που δεν σχετίζονται με το υφιστάμενο σύστημα αλλά λειτουργικά ζητήματα. Ουσιαστικά ο κ. Πολυβίου θεωρεί πως με κάποιες επιμέρους εσωτερικές αλλαγές από τους ίδιους τους δικαστικούς λειτουργούς, τα προβλήματα χρόνου απονομής δικαιοσύνης θα αντιμετωπισθούν. Ο κ. Πολυβίου δεν φαίνεται να συμμερίζεται ούτε τις αξιολογήσεις που έχουν γίνει από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τα δικαστικά συστήματα τα κράτη μέλη. Ο κ. Πολυβίου δεν θεωρεί ότι η Κύπρος είναι ουραγός από πλευράς επιδόσεων. Κάνει λόγο για επιμέρους προβλήματα που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Τα δείχνει η αξιολόγηση της Ε.Ε
Τα στοιχεία της Ε.Ε για τα κράτη μέλη είναι ενδεικτικά για το βαθμό επιδόσεων που καταγράφει το κυπριακό δικαστικό σύστημα.
Πρωτιά. Το πιο αργό σύστημα
-Αύξηση του χρόνου επίλυσης των υποθέσεων (αστικών, εμπορικών, διοικητικών και λοιπών). Πλέον απαιτούνται πάνω από 1100 ημέρες (περίπου 3 χρόνια) για το πρώτο βαθμό δικαιοδοσίας (στοιχεία 2017) ενώ το 2016 ο αντίστοιχος αριθμός ήταν περίπου 840 ημέρες.
-Το πιο αργό σύστημα απονομής δικαιοσύνης στις διοικητικές υποθέσεις όλων των βαθμών με το χρόνο που απαιτείται να ξεπερνά τις 2000 ημέρες για τον α’ βαθμό και να είναι λίγο μικρότερος από 2000 ημέρες για τον δεύτερο βαθμό.(στοιχεία 2017).
-Αρνητική επίδοση έχει το κυπριακό σύστημα δικαιοσύνης και στον αριθμό των εκκρεμών δικαστικών υποθέσεων (αστικών, εμπορικών, διοικητικών και λοιπών) με 6 εκκρεμείς υποθέσεις ανά 100 κατοίκους. Ελαφρώς χειρότερη επίδοση έχουν μόνο η Ιταλία και η Ουγγαρία.
-Η Κύπρος έχει το πιο υψηλό κόστος για προσφυγή στη δικαιοσύνη, ήτοι πάνω από 60% της αξίας του αντικειμένου της αγωγής σε ότι αφορά υποθέσεις καταναλωτών.
-Μείωση του αριθμού των νέων υποθέσεων (αστικών, εμπορικών, διοικητικών και λοιπών) από το 2010 έως το 2017. Συγκριτικά με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ ο αριθμός των υποθέσεων είναι γενικά μικρός (4η από το τέλος της κατάταξης η Κύπρος).
Ο υπουργός Δικαιοσύνης
Στη συνέντευξή του στην «Κ» ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Σαββίδης ήταν προσεχτικός στο κατά πόσο υπάρχει κρίση στο χώρο της Δικαιοσύνης. Ωστόσο δεν δίστασε να πει δημόσια για σαρωτικές αλλαγές. «Μια εκ θεμελίων μεταρρύθμιση του Δικαστικού συστήματος, που αποσκοπεί στην αλλαγή της δομής και της λειτουργίας των Δικαστηρίων, με στόχο την ενίσχυση της ευελιξίας και της αποτελεσματικότητας του συστήματος, και την ταχεία εκδίκαση των υποθέσεων. Μια μεταρρύθμιση που ξεκίνησε από την πρώτη θητεία του προέδρου Αναστασιάδη και συνεχίζεται μέχρι σήμερα».
Στην ερώτηση ποιες αλλαγές θεωρεί ο ίδιος ως αναγκαίες ο κ. Σαββίδης ουσιαστικά περιέγραψε ένα πλαίσιο με το οποίο διαφωνεί ο κ. Πολυβίου. «Πέρα από τη σύσταση και λειτουργία του Διοικητικού Δικαστηρίου και του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας, δημιουργούνται νέα Δικαστήρια, όπως είναι το Εμπορικό Δικαστήριο και το Ναυτοδικείο, προωθείται η επαναλειτουργία του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου και του Ανωτάτου Δικαστηρίου και η λειτουργία ξεχωριστού Εφετείου. Θεσμοθετείται, μεταξύ άλλων, η εκπαίδευση των Δικαστών επί συνεχούς και τακτικής βάσεως υπό την αιγίδα του Ανωτάτου, ενισχύεται και προωθείται ο θεσμός της Διαμεσολάβησης, και προωθείται η αύξηση των ορίων δικαιοδοσίας των Επαρχιακών και των Ανώτερων Επαρχιακών Δικαστών. Πρόσθετα, έχει ήδη δρομολογηθεί η διαδικασία πρόσληψης 26 νέων Δικαστών για εκδίκαση και εκκαθάριση του όγκου των καθυστερημένων υποθέσεων στην πρωτόδικη δικαιοδοσία και επιπλέον 6 Δικαστών για εκδίκαση των υποθέσεων που αφορούν πιστωτικές διευκολύνσεις και αξιόγραφα, ώστε να μπορεί να προχωρήσει απρόσκοπτα η προσπάθεια κάλυψης των καθυστερημένων υποθέσεων με άμεσα, ορατά αποτελέσματα.Το Ανώτατο Δικαστήριο αναμένει ότι οι προσλήψεις αυτές θα μπορούν να γίνουν περί τα τέλη του τρέχοντος έτους». Στη συνέντευξή του ο κ. Σαββίδης είπε πως η μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης αποτελεί προτεραιότητα του προέδρου της Δημοκρατίας αλλά και το μεγάλο στοίχημα και θα προχωρήσει.
