Του Γιάννη Ιωάννου
Όταν λίγο πριν τις αρχές του χρόνου το όνομα της πρώην υπουργού Εξωτερικών, της Κολομβίας, Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ, από το 2010 έως το 2018, ακουγόταν στους διαδρόμους της Νέας Υόρκης πως πρόκειται να κλειδώσει για τη θέση του προσωπικού απεσταλμένου του Αντόνιο Γκουτέρες για το Κυπριακό, οι παροικούντες στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών γνώριζαν πως πρόκειται για μια διπλωμάτη στη δεξαμενή ατόμων του ΟΗΕ από το «πάνω ράφι». Η κα Ολγκίν δεν θεωρείτο μόνο πετυχημένη, και γνωστή στην Ευρώπη και το παγκόσμιο, για την επιτυχή της ανάμειξη στην ειρηνευτική διαδικασία της Κολομβίας (2012-2016) που οδήγησε σε συμφωνία για τον αφοπλισμό των ανταρτών του FARC, το 2016, αλλά και ως ένα στέλεχος εντός του ΟΗΕ το οποίο γνώριζε πού έρχεται –στην Κύπρο, με ένα Κυπριακό άλυτο επί μισό αιώνα, όσο παλιό και ο εμφύλιος στη Κολομβία (1964-σήμερα) αλλά και γνωστό ως «νεκροταφείο» των ειδικών απεσταλμένων του ΟΗΕ, δεδομένων των διαχρονικών αστοχιών τους αλλά και του αδιεξόδου που εισήλθε το Κυπριακό μετά το 2017. Πέντε μήνες μετά τον διορισμό της, και μετά από τρεις επισκέψεις στην Κύπρο, αν η κα Ολγκίν, που βρέθηκε από τις υγρές ζούγκλες των ανταρτών του FARC της Κολομβίας στη γεμάτη σκόνη, μοιρασμένη από το 1964, Λευκωσία, θα αποτελέσει ακόμη μία διπλωμάτη του ΟΗΕ που σκόνταψε στο Κυπριακό ή αν θα καταστεί η καταλυτική προσωπική απεσταλμένη που θα ξεκλειδώσει το αδιέξοδο των συνομιλιών μένει να διαφανεί τους επόμενους μήνες. Ποια όμως είναι πραγματικά η Μαρία Ανχελα Ολγκίν Κουεγιάρ;
Η κα Ολγκίν προς το παρόν δεν κατόρθωσε να κλειδώσει μια κοινή συνάντηση των δύο ηγετών, ωστόσο, όπως φαίνεται, η ίδια και θέλει και μπορεί να πιέσει περαιτέρω προς αυτή την κατεύθυνση.
Μία λαμπρή καριέρα
Η 60χρονη, παντρεμένη δις, με ένα γιο από τον δεύτερο γάμο της, Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ γεννήθηκε στην Κολομβία, το 1963, λίγο πριν στη χώρα της ξεσπάσει ένας κατακερματισμένος εμφύλιος πόλεμος που ταύτισε τη χώρα με την ταραγμένη, ψυχροπολεμικά, Λατινική Αμερική, τους μαρξιστές αντάρτες και το line των εμπόρων κοκαΐνης που έφτασαν μέχρι τον μύθο του Πάμπλο Εσκομπάρ. Η κα Ολγκίν είναι όσο παλιά με το Κυπριακό, δεδομένου πως το 1963 χαραζόταν η Πράσινη Γραμμή, και προέρχεται από μια μεγαλοαστική οικογένεια Ισπανών καθολικών γαιοκτημόνων (το γένος Mallarino) που, μεταξύ άλλων, έδωσε και δύο προέδρους τής Κολομβίας, τον Κάρλος-Μαρία Ολγκίν (1888-1892) και τον Χόρχε Ολγκίν (το 1909 και το 1921-1922). Κοινό χαρακτηριστικό και των δύο προγόνων της είναι πως διετέλεσαν ενδιάμεσοι πρόεδροι, λόγω πολιτικής αστάθειας, ως κοινής αποδοχής τεχνοκράτες, με τον Χόρχε Ολγκίν να είναι γνωστός για τη συνθήκη Ολγκίν-Άβεμπουρι (το 1905) με την οποία η Κολομβία όχι μόνο διασώθηκε οικονομικά από το Λονδίνο στις αρχές του 20ού αιώνα, αλλά μπήκε και στη σφαίρα επιρροής της Δύσης και δη του Η.Β. μέχρι τη μεταπολεμική πρωτοκαθεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών.
Λόγω καταγωγής η κα Ολγκίν σταδιοδρόμησε στη διπλωματική υπηρεσία του υπουργείου Εξωτερικών της Κολομβίας, περνώντας από κορυφαίες θέσεις (μόνιμη αντιπροσωπεία ΟΗΕ, πρέσβειρα στη Βενεζουέλα) πριν διοριστεί υπουργός Εξωτερικών το 2010, διαχειριζόμενη τόσο την κρίση των Άνδεων (2008) όσο και τη δύσκολη ειρηνευτική διαδικασία για τον αφοπλισμό των ανταρτών του FARC. Η συμφωνία του 2016 όχι μόνο την ενέταξε σε ένα κλειστό κλαμπ, διεθνώς, επιτυχημένων μεσολαβητών/διαπραγματευτών, αλλά χάρισε και στον τότε πρόεδρο της Κολομβίας, Σάντος, το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.
Τι έδειξε στην Κύπρο
Την κα Ολγκίν έμπειροι συνομιλητές της στην Κύπρο την περιγράφουν ως μια προσωπική απεσταλμένη που κινήθηκε σε έναν άξονα ανάμειξης στην προσπάθεια άρσης του αδιεξόδου του Κυπριακού που περιλάμβανε τρία ποιοτικά χαρακτηριστικά: 1) Καλή γνώση του Κυπριακού και άριστη προετοιμασία. Η κα Ολγκίν ταξίδεψε σε Ελλάδα, Τουρκία (δις), Η.Β., Γερμανία, Γαλλία, στην έδρα της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες και στη Μόσχα πριν επιστρέψει για τρίτη φορά στην Κύπρο, και συνάντησε εκτενώς επιχειρηματίες και οργανωμένα σύνολα από την κοινωνία των πολιτών. 2) Διακριτικότητα και σοβαρότητα ως προς τη διάσταση διαρροών από τα μηνύματα που μετέφερε και παράλληλα φειδώ ως προς τις δημόσιες δηλώσεις της –μόνο στη συνέντευξη στην «Κ» μετά το πέρας της τρίτης επίσκεψής της έστειλε σινιάλα σε αμφότερες τις πλευρές, εκφράζοντας ουσιαστικά τις δυσκολίες κάθε πλευράς (την άρνηση του Τ/κ ηγέτη Ερσίν Τατάρ, την ικανότητα να κάνει περισσότερα του προέδρου Νίκου Χριστοδουλίδη) και τέλος 3) πειθώ, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ», κάθε φορά που μετέφερε στους συνομιλητές της την κρίσιμη καμπή στην οποία βρίσκεται το Κυπριακό μετά από μια επταετία απουσίας κάθε διαλόγου.
Η προσωπική απεσταλμένη του γ.γ. των Η.Ε. προς το παρόν δεν κατόρθωσε να κλειδώσει μια κοινή συνάντηση των δύο ηγετών, ωστόσο, όπως φαίνεται, η ίδια και θέλει και μπορεί να πιέσει περαιτέρω προς αυτή την κατεύθυνση, και δείχνει να διατηρεί –όπως και στη διαδικασία της Κολομβίας– εμπειρία για το πώς κάτι τέτοιο μπορεί να ξεπεραστεί –ιδίως ως προς την αρνητική στάση που διατηρεί ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, Ερσίν Τατάρ.
Πώς θα κινηθεί
Μετά από τρεις επισκέψεις στη Λευκωσία και έχοντας ακούσει, δις μάλιστα, τον Τούρκο ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν η κα Ολγκίν έχει σχηματίσει, όπως λέγεται, πλήρη εικόνα για το τρέχον αδιέξοδο στο Κυπριακό και πώς αυτό διαμορφώνεται τόσο επί του εδάφους όσο και σε σχέση με την εσωτερική πολιτική κατάσταση στην κάθε κοινότητα. Αυτό εξάλλου αποκρυσταλλώθηκε και στις δηλώσεις της την περασμένη Δευτέρα μετά τη δεύτερη συνάντησή της με τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη όσο και με τα μηνύματα που πέρασε μέσω της αποκλειστικής συνέντευξης που έδωσε στην «Κ». Ακολούθως, θα επεξηγήσει αυτό το πλέγμα τόσο στα μόνιμα μέλη του Συμβούλιου Ασφάλειας (P5) όσο και στον ίδιο τον γενικό γραμματέα των Η.Ε. Αντόνιο Γκουτέρες, ενώ αναμένεται να αποκρυσταλλωθούν και στη σχετική αναλυτική έκθεση που θα ετοιμάσει προς τον Οργανισμό.
Συνομιλητές της «Κ» αναφέρουν πως, εκτός απροόπτου, η πίεση της Ολγκίν θα επικεντρωθεί προς το πρόσωπο του ίδιου του γενικού γραμματέα, τον οποίο θα καλέσει να αναλάβει κάποιου είδους πρωτοβουλία εντός του φθινοπώρου –κατά τη διάρκεια ή λίγο μετά τις εργασίες της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, πτυχή που ανοίγει τον δρόμο για την επιστροφή της στην Κύπρο πριν από το τέλος του χρόνου αλλά και για μία σύσκεψη τύπου τριμερούς ή πενταμερούς για το Κυπριακό. Τέλος, όπως διαγράφονται τα πράγματα στο Κυπριακό, η κα Ολγκίν φαίνεται πως είναι κομβικό άτομο, δεδομένου ότι σε περίπτωση αδιεξόδου δυνητικά μπορεί να είναι από τα τελευταία που θα εμπλακεί με την ιδιότητα του προσωπικού απεσταλμένου/ειδικού διαμεσολαβητή.
