Του Γιάννη Ιωάννου
Ως απόλυτα επιβεβαιωτική της άνθησης των διμερών σχέσεων Κύπρου-Ηνωμένων Πολιτειών και ως δείγμα εμβάθυνσης της στρατηγικής συνεργασίας Ουάσιγκτον-Λευκωσίας ερμηνεύεται η σημερινή, επίσημη, επίσκεψη του προέδρου της Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη, στον Λευκό Οίκο. Ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης συναντώντας τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν γίνεται ο πέμπτος πρόεδρος της ΚΔ που έχει την ευκαιρία να τα πει με Αμερικανό ομόλογό του και ο τρίτος πρόεδρος της ΚΔ, μετά τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο και τον Γλαύκο Κληρίδη, που προσκαλείται –επίσημα– στον Λευκό Οίκο.
H ατζέντα
Λίγο μετά τις 11.30 το πρωί, τοπική ώρα, (5.30μμ ώρα Κύπρου) ο κ. Χριστοδουλίδης θα γίνει δεκτός απόψε στο Οβάλ Γραφείο από τον Αμερικανό πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν. Η συνάντηση θα έχει διάρκεια μιας ώρας και θα συζητηθούν ένα ευρύ θέμα ζητημάτων διμερούς και περιφερειακής συνεργασίας – δεδομένου ότι οι δύο χώρες εγκαινίασαν, πρόσφατα στη Λευκωσία, και τον στρατηγικό διάλογο. Ζητήματα άμυνας, ανθρωπιστικής συνεργασίας, περιφερειακών πτυχών συνεργασίας, επενδύσεων και εξωτερικού εμπορίου, ενέργειας, καθώς και οι σχέσεις μεταξύ πολιτών των δύο χωρών σε πολλαπλά επίπεδα θα τεθούν στο τραπέζι της συνάντησης, με το Κυπριακό να αποκτά ξεχωριστή σημασία δεδομένου ότι η Λευκωσία προσδοκά στήριξη από την Ουάσιγκτον – κατεξοχήν στο κομμάτι της αποστολής σινιάλων προς την Άγκυρα στο πλαίσιο της προσπάθειας για άρση του αδιεξόδου των συνομιλιών.
Οι σχέσεις των δύο χωρών έχουν πλέον απτό αποτύπωμα (πολιτικό, οικονομικό και ασφάλειας) σε διμερές επίπεδο, ανεξαρτήτως των εξελίξεων στην εσωτερική πολιτική σκηνή
Στις δηλώσεις του μετά το πέρας της μαθητικής παρέλασης στη Λευκωσία για την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940, μπροστά από το οίκημα της ελληνικής πρεσβείας, όπου δέχθηκε τον χαιρετισμό της παρέλασης, και, ερωτηθείς σχετικά για τη μετάβασή του στις ΗΠΑ και για τη συνάντησή του με τον Αμερικανό πρόεδρο, ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης ανέφερε: «Η πρόσκληση έρχεται σε συνέχεια κάποιων άλλων σημαντικών εξελίξεων που αποδεικνύουν, αν θέλετε την ενίσχυση του περιφερειακού και διεθνούς αποτυπώματος της χώρας μας, κάτι για το οποίο εργαζόμαστε μεθοδικά, εργαζόμαστε συγκεκριμένα», ανέφερε. «Έχετε δει τις πρωτοβουλίες που ανέπτυξε η Κυπριακή Δημοκρατία το τελευταίο διάστημα, που αναγνωρίζονται, χαιρετίζονται από τη διεθνή κοινότητα», πρόσθεσε. Από εκεί και πέρα, συνέχισε, «υπάρχει και η διμερής διάσταση».
Timing και σημασία
Η επίσκεψη του Χριστοδουλίδη στον Λευκό Οίκο, πέντε μέρες πριν από τις κρίσιμες μάλιστα αμερικανικές προεδρικές εκλογές, κρίνεται ως ξεχωριστής σημασίας αντανακλώντας συγκεκριμένες δυναμικές στον άξονα των διμερών σχέσεων ΗΠΑ-Κύπρου, που ξεκίνησαν ήδη από την προηγούμενη διακυβέρνηση:
• Οι δύο χώρες, αρχής γενομένης από την άρση του εμπάργκο το 2022, προχωρούν με την εμβάθυνση των σχέσεών τους σε όλα τα επίπεδα.
• Η Ουάσιγκτον διαβλέπει στη Λευκωσία έναν αξιόπιστο εταίρο για πολλαπλά ζητήματα στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου – δεδομένης και της κρίσης που προκαλεί ο συνεχιζόμενος πόλεμος στη Μέση Ανατολή.
• Η Λευκωσία προχώρησε δυναμικά στο ζήτημα του σταθερού φιλοδυτικού της προσανατολισμού (σε ευρωατλαντικό επίπεδο) μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022 εφαρμόζοντας πολιτικές απεξάρτησης από την οικονομική και πολιτική επιρροή, δεκαετιών, της Ρωσίας και
• Οι σχέσεις των δύο χωρών έχουν πλέον απτό αποτύπωμα (πολιτικό, οικονομικό και ασφάλειας) σε διμερές επίπεδο, ανεξαρτήτως των εξελίξεων στην εσωτερική πολιτική σκηνή. Συνεπώς, η Κύπρος δείχνει να αποκτά, σε θεσμική διάσταση, ρόλο για την αμερικανική εξωτερική πολιτική.
Το ιστορικό
Οι προέδροι της Κυπριακής Δημοκρατίας έχουν, στον 20ό αιώνα, ένα πλούσιο ιστορικό επισκέψεων και προσωπικών (ιδιωτικών) συναντήσεων με Αμερικανούς προέδρους. Ο Τζον Κένεντι, ένας κατεξοχήν φιλέλληνας Αμερικανός πρόεδρος, προσκάλεσε επίσημα τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο στον Λευκό Οίκο το 1962, ενώ ο Μακάριος είδε και τον Νίξον, το 1970, σε επίσημο γεύμα στον Λευκό Οίκο για τα 25χρονα εορτασμού του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Ο Σπύρος Κυπριανού σε δύο ιδιωτικές επισκέψεις και στο περιθώριο της ΓΣ του ΟΗΕ συναντήθηκε με τους προέδρους Κάρτερ και Ρέιγκαν. Ο Γιώργος Βασιλείου από το 1989 έως το 1992 συναντήθηκε, ιδιωτικά, τρεις φορές με τον πρόεδρο Μπους (σ.σ. πατέρα) ενώ ο Γλαύκος Κληρίδης, 31 χρόνια μετά τον Μακάριο, το 1993, προσκλήθηκε επίσημα στον Λευκό Οίκο από τον πρόεδρο Κλίντον.
Ο Τζον Κένεντι με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο (1962) / (Πηγή φωτογραφίας αρχείο John F. Kennedy)
Ο Γλαύκος Κληρίδης με τον Μπιλ Κλίντον (1993)
Ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης γίνεται, με την πρόσκληση Μπάιντεν, ο τρίτος πρόεδρος στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας που επισκέπτεται επίσημα κατόπιν προσκλήσεως τον Λευκό Οίκο (σ.σ. 62 χρόνια μετά τον Μακάριο και 31 χρόνια μετά τον Κληρίδη) ενδεικτικό πως οι Αμερικανοί προέδροι δεν αποστέλλουν, συχνά, προσκλήσεις προς τους Κύπριους ομολόγους τους.
