Του Απόστολου Τομαρά
Πανηγυρικό χαρακτήρα αναμένεται να λάβει η υπερπήδηση των εμποδίων που υπήρχαν στην ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Κρήτης κατά την επίσκεψη του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη και τη συνάντηση που θα έχει με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη την ερχόμενη Πέμπτη στην Αθήνα. Οι δυο ηγέτες αναμένεται να διαλύσουν και τα τελευταία σύννεφα που είχαν συσσωρευθεί το τελευταίο διάστημα πάνω από ένα σημαντικό έργο. Η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου την Τρίτη το μεσημέρι να κλείσει ένα σημαντικό εμπόδιο, αυτό της ανάκτησης εξόδων του έργου είναι μόνο η αρχή για να επιλυθούν και τα υπόλοιπα ζητήματα που εκκρεμούν και που μέχρι χθες δημιουργούσαν μια αβεβαιότητα πέριξ της ενεργειακής ασφάλειας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Για να γίνει πραγματικότητα η αναμενόμενη υπουργική απόφαση, Αθήνα και Λευκωσία πραγματοποίησαν τα τελευταία εικοσιτετράωρα αγώνα δρόμου προκειμένου οι δυο πλευρές να συμφωνήσουν επί της συμφωνίας η οποία θα υπογραφεί από τα δυο μέρη. Ωστόσο, από τις επίσημες ανακοινώσεις που έγιναν από τον υπουργό Ενέργειας Γιώργο Παπαναστασίου απουσίασαν δυο θέματα που είχαν εγερθεί από κυπριακής πλευράς. Ο ισομερής καταμερισμός του γεωπολιτικού ρίσκου σε Κύπρο και Ελλάδα σε περίπτωση που το έργο δεν ολοκληρωθεί και η συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας στο μετοχικό κεφάλαιο του ηλεκτρικού καλωδίου με ένα ποσό της τάξης των €100 εκατ. Το επόμενο βήμα για να κλείσει και τυπικά η διαφορά είναι οι αποφάσεις που αναμένεται να λάβει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) προκειμένου να λήξει και τυπικά ο συναγερμός με τις προειδοποιήσεις της NEXANS, εταιρείας που θα κατασκευάσει το ηλεκτρικό καλώδιο, για αναστολή των εργασιών.
Η απόφαση
Το θρίλερ σε επεισόδια των τελευταίων μηνών έλαβε τέλος διά στόματος του υπουργού Ενέργειας. Με βάση τα όσα ανακοίνωσε ο κ. Παπαναστασίου, το Υπουργικό Συμβούλιο επικύρωσε το ένα μέρος των όσων συμφωνήθηκαν σε υπουργικό επίπεδο για τη μέθοδο ανάκτησης των εξόδων του έργου. Συγκεκριμένα, η Κύπρος για περίοδο πέντε ετών θα καταβάλλει στον Φορέα Υλοποίησης του Έργου (ΑΔΜΗΕ), σε ετήσια βάση, €25 εκατ. ποσό που αναλογεί στην κυπριακή πλευρά. Το ποσό θα εκταμιευθεί από το πάγιο ταμείο της Δημοκρατίας και το σύστημα δημοπράτησης δικαιωμάτων ρύπων και όπως ανακοίνωσε ο κ. Παπαναστασίου η πρώτη δόση θα συμπεριληφθεί σε συμπληρωματικό προϋπολογισμό. Με τον τρόπο αυτό, όπως είπε ο υπουργός Ενέργειας, δεν θα επιβληθεί τέλος στα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος. Η ανάκτηση εξόδων του έργου θα ξεκινήσει από την 1η Ιανουαρίου 2025 και θα ολοκληρωθεί στις 31 Δεκεμβρίου 2029.
Η ΡΑΕΚ
Η απόφαση της κυβέρνησης στην ουσία θα επιτρέψει στην ΡΑΕΚ να διαφοροποιήσει τη ρυθμιστική απόφασή της ημερομηνίας 02/07/24, η οποία προνοεί πως η ανάκτηση εξόδων του έργου δεν θα ξεκινούσε την 1η Ιανουαρίου 2025, αλλά με την εμπορική λειτουργία του καλωδίου. Απόφαση που είχε φέρει την ελληνική και κυπριακή πλευρά στα όρια της ρήξης με τελεσιγραφικές προειδοποιήσεις από τον ΑΔΜΗΕ και την έντονη ενόχληση της κυπριακής πλευράς. Λογικά το επόμενο διάστημα η ΡΑΕΚ αναμένεται να αναθεωρήσει την απόφασή της προκειμένου να συνάδει με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου.
Δεν αποφασίστηκαν
Για την αναδιαμόρφωση του ποσοστού γεωπολιτικού ρίσκου που θα επιβαρύνει Ελλάδα και Κύπρο, ο υπουργός Ενέργειας δεν έκανε καμία αναφορά. Το ίδιο συνέβη και για την απόδοση κεφαλαίου - κέρδους (premium WACC) για περίοδο 17 ετών αντί για 12 που προβλέπει η παρούσα συμφωνία. Ενδεχομένως τα θέματα αυτά να μην απαιτούν υπουργική απόφαση και να συμπεριλαμβάνονται στη συμφωνία που αναμένεται να υπογράψουν τα δυο μέρη. Για το γεωπολιτικό ρίσκο η ελληνική πλευρά υποχώρησε από την αναλογία 37% Ελλάδα - 63% Κύπρος που προβλέπει η διασυνοριακή συμφωνία για το έργο, στο 50% - 50%. Η συγκεκριμένη συμφωνία προέκυψε μετά τη σύσκεψη της προπερασμένης Δευτέρας. Η συγκεκριμένη πρόνοια φαίνεται πως μείωσε κατά πολύ τις κυπριακές ανησυχίες και κυρίως του Υπουργείου Οικονομικών. Για το επόμενο διάστημα αφέθηκε και η απόφαση για συμμετοχή της Κύπρου στο μετοχικό σχήμα του ηλεκτρικού καλωδίου. Όπως έγραψε η κυριακάτικη «Κ», το θέμα αυτό αναμένεται να το δει η κυβέρνηση στο μέλλον και εφόσον έχει ενώπιόν της την αξιολόγηση της μελέτης βιωσιμότητας του ΑΔΜΗΕ. Χρονικά η απόφαση τοποθετείται για τον ερχόμενο Νοέμβριο, ενώ αρμόδιες πηγές υποστηρίζουν πως δεν χρειάζεται απόφαση της Βουλής για τη συμμετοχή της Κύπρου στο μετοχικό σχήμα του καλωδίου μιας και πρόκειται για πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Ο ΑΔΜΗΕ
Η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου προκάλεσε ανακούφιση στην Αθήνα. Αν και η ελληνική πλευρά θα επιθυμούσε να έκλεινε και το θέμα συμμετοχής της Κύπρου στο μετοχικό σχήμα του καλωδίου, εκτιμάται πως η απόφαση της κυβέρνησης σε συνδυασμό με την αναμενόμενη αναθεώρηση της ρυθμιστικής απόφασης της ΡΑΕΚ τερματίζει την αβεβαιότητα, αλλά και τον κίνδυνο το καλώδιο να ναυαγήσει με τις όποιες οικονομικές επιπτώσεις για τον ΑΔΜΗΕ. Επίσημα δεν υπήρξε αντίδραση μετά την απόφαση, ωστόσο στην Αθήνα επικρατούσε κλίμα ικανοποίησης την Τρίτη το απόγευμα μιας και πιστεύεται πως υπάρχουν οι προϋποθέσεις ώστε οι εκκρεμότητες να κλείσουν μέχρι το τέλος της εβδομάδας.
