ΚΥΠΕ
Σε συμφωνία ώστε σε περίπτωση που η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Κρήτης δεν καταστεί εφικτό να ολοκληρωθεί, εξαιτίας γεωπολιτικών ρίσκων, οι καταναλωτές Κύπρου-Ελλάδας να επιμεριστούν το κόστος κατά 50-50, κατέληξαν οι δύο πλευρές, σύμφωνα με πληροφορίες του ΚΥΠΕ. Αντίστοιχα, το κόστος κατά την περίοδο λειτουργίας της διασύνδεσης, επιμερίζεται, επίσης, στο 50%, από το 63%-37% για Κύπρο-Ελλάδα που ίσχυε μέχρι σήμερα.
Κατά την κατασκευαστική περίοδο, δηλαδή από 1 Ιανουαρίου 2025 μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2029, ο επιμερισμός του κόστους κατασκευής θα παραμείνει ως έχει, δηλαδή 63% για τους Κύπριους καταναλωτές και 37% για τους Έλληνες καταναλωτές. Σε σημερινή του απόφαση, το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε ότι το κόστος αυτής της περιόδου, που δυνητικά θα επιβαρύνει τους Κύπριους καταναλωτές μέχρι το 2029, θα το καταβάλει η Κυβέρνηση, με €25 εκ. τον χρόνο και με αυστηρό ανώτατο όριο πενταετίας τα €125 εκ. Σημειώνεται ότι έχει ληφθεί επίσημη απάντηση ότι τα €125 εκ. δεν συνιστούν κρατική ενίσχυση.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, αν το κόστος που πρέπει να καταβάλουν οι Κύπριοι καταναλωτές ξεπεράσει τα €125 εκ., αυτό θα κεφαλαιοποιηθεί και θα χρεωθεί στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος, μόνο μετά τη λειτουργία του καλωδίου.
Μετά την ανακοίνωση της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, αναμένεται ότι η ΡΑΕΚ θα αναθεωρήσει την αρνητική μέχρι τώρα απόφασή της για την επιβάρυνση των λογαριασμών του ηλεκτρικού ρεύματος των Κύπριων καταναλωτών.
Ο Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Γιώργος Παπαναστασίου, σε δηλώσεις του το απόγευμα της Τρίτης, όταν κοινοποίησε τη σχετική απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ανέφερε ότι η πρώτη δόση των €25 εκ. θα περιληφθεί σε συμπληρωματικό προϋπολογισμό που θα κατατεθεί στη Βουλή των Αντιπροσώπων για έγκριση.
Όπως πληροφορείται το ΚΥΠΕ, η πρώτη δόση θα καταβληθεί στους κατασκευαστές, αφού παρουσιάσουν σχετικά αποδεικτικά υλοποίησης του έργου για τον πρώτο χρόνο και δεν αναμένεται να γίνει πριν από το 2026. Ωστόσο, κρίθηκε απαραίτητο από την Κυβέρνηση να συμπεριλάβει το ποσό της πρώτης δόσης σε συμπληρωματικό προϋπολογισμό, προκειμένου να εξασφαλίσει ότι θα έχει την έγκριση για το κονδύλι εγκαίρως. Σημειώνεται ότι το ποσό θα καταβάλλεται από το Πάγιο Ταμείο της Κυπριακής Δημοκρατίας, και συγκεκριμένα από το σύστημα δημοπράτησης των δικαιωμάτων ρύπων, όπως ανακοίνωσε ο κ. Παπαναστασίου.
Το συνολικό κόστος του καλωδίου, με βάση τα σημερινά δεδομένα, ανέρχεται σε €1,94 δισ. Από αυτά, το €1,4 δισ. αφορά το συμβόλαιο της Nexans για την κατασκευή και πόντιση του καλωδίου, το οποίο, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, η Κυβέρνηση ζήτησε και εξασφάλισε κατά την περίοδο των διαβουλεύσεων που μεσολάβησε το τελευταίο διάστημα. Άλλα €400 εκ. αναμένεται ότι θα είναι το συμβόλαιο της Siemens για τους μετατροπείς τάσης. Κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει πάρει στοιχεία από την προκαταρκτική συμφωνία με τη Siemens και αναμένεται να εξασφαλίσει και το σχετικό συμβόλαιο το επόμενο διάστημα.
Μέχρι σήμερα, για το έργο έχουν εξασφαλιστεί €657 εκ. από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κάτι που, όπως ανέφερε ο κ. Παπαναστασίου, δείχνει και τη σημασία του έργου για την ΕΕ. Εξάλλου, ευρωπαϊκή οδηγία προβλέπει ότι από το 2030 και μετά όλα τα κράτη-μέλη πρέπει να εξασφαλίζουν τουλάχιστον 15% της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνουν από ηλεκτρικές διασυνδέσεις, καθώς θεωρείται ότι θα μεταφέρεται κυρίως πράσινη ενέργεια.
Άλλα €100 εκ. έχουν εξασφαλιστεί μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία μένει να αποφασίσει αν θα δώσει το ποσό ως χορηγία ή αν θα συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο του Great Sea Interconnector. Ο Υπουργός Ενέργειας έχει πει επανειλημμένα ότι η τελική απόφαση για τη μετοχική συμμετοχή της Δημοκρατίας θα ληφθεί αφού γίνει η δέουσα επιμέλεια και ολοκληρωθεί η αξιολόγηση της μελέτης κόστους-οφέλους από ανεξάρτητο οίκο, ενώ αναμένεται ότι για την απόφαση θα ληφθεί υπόψη και η απόφαση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, η οποία επίσης εξετάζει την ανάλυση κόστους-οφέλους του ΑΔΜΗΕ, χωρίς ωστόσο αυτό να αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη συμμετοχή ή όχι της Κυπριακής Δημοκρατίας στο έργο.
Αρμόδιες πηγές αναφέρουν επίσης, ότι το έργο, το οποίο είναι ρυθμισμένο με απόδοση 8,3% για 17 έτη, θεωρείται αρκετά ελκυστικό για επενδυτές. Εξάλλου, μετά το πρόσφατο ταξίδι του Προέδρου της Δημοκρατίας στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ανακοινώθηκε ότι η TAQA, η Εθνική Εταιρεία Ενέργειας του Άμπου Ντάμπι εκδήλωσε ενδιαφέρον για το έργο, με πληροφορίες να αναφέρουν ότι ήδη βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο οι διαβουλεύσεις και έχει ξεκινήσει ήδη τη δέουσα επιμέλεια για συμμετοχή της στο έργο. Πληροφορίες αναφέρουν, επίσης, ότι έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον από επενδυτικά ταμεία των ΗΠΑ και του Ισραήλ.
Πάντως, κυβερνητικές πηγές ανέφεραν στο ΚΥΠΕ ότι μέσα από τις διαβουλεύσεις που προηγήθηκαν με όλα τα μέρη την προηγούμενη βδομάδα, η κυβέρνηση έλαβε ικανοποιητικές απαντήσεις. Για το επόμενο διάστημα, έχει καταρτιστεί οδικός χάρτης για την υλοποίηση συγκεκριμένων στόχων, όπως ανέφερε στις δηλώσεις του ο Υπουργός Ενέργειας, με πληροφορίες να αναφέρουν ότι για αυτά θα χρειαστεί συνεχής πολιτική διαβούλευση στα ψηλότερα επίπεδα.
Η Κυβέρνηση πάντως, φαίνεται να θεωρεί τη σημερινή απόφαση ορόσημο, καθώς εκτιμάται ότι με βάση τη μελέτη κόστους-οφέλους του ΑΔΜΗΕ η ηλεκτρική διασύνδεση αναμένεται να μειώσει μέχρι και 40% το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ θα συμβάλει και στους πολύ φιλόδοξους στόχους της Κυπριακής Δημοκρατίας για την πράσινη μετάβαση.
Υπενθυμίζεται ότι την Πέμπτη ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα συζητήσει το ζήτημα με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα, χωρίς, ωστόσο, να αναμένεται ότι θα ανακοινωθεί κάποια απόφαση.
