Της Μαρίνας Οικονομίδου
Η πλήρης άρση μέτρων και η άμεση επιστροφή στην κανονικότητα θα πρέπει να ξεχαστεί, αν δεν ανακαλυφθεί πρώτα το εμβόλιο, λένε επιστημονικοί κύκλοι στην «Κ» οι οποίοι θεωρούν πως η χαλάρωση των μέτρων θα πρέπει να γίνει σταδιακά και σίγουρα με συντηρητικό τρόπο. Το γεγονός βεβαίως ότι τα κρούσματα πλέον έχουν φτάσει τον μονοψήφιο αριθμό, ενισχύουν εκείνες τις φωνές που κάνουν λόγο για επίσπευση του σχεδιασμού επιστροφής προς την πραγματικότητα καθώς ανησυχούν για τις οικονομικές επιπτώσεις που μπορεί να προκαλέσει η παράταση του lockdown.
Η πρώτη συνάντηση
Η «Κ» είχε αποκαλύψει από την προηγούμενη βδομάδα, πως την τρέχουσα θα έμπαινε κάτω η συζήτηση για την σταδιακή χαλάρωση των μέτρων και βάσει αυτού συστάθηκε την περασμένη Τετάρτη η διυπουργική που μελετήσει το όλο ζήτημα. Παρά τις αναφορές κυβερνητικών αξιωματούχων, ότι έχει ήδη συσταθεί πλάνο, κάτι τέτοιο δεν ισχύει, καθώς την Τετάρτη, στις 22 Απριλίου θα γίνει στο Προεδρικό η πρώτη συνάντηση της διυπουργικής που συστάθηκε για συζήτηση του σχεδίου εξόδου. Θα είναι υπό την παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας και θα συμμετέχουν οι υπουργοί Υγείας, Οικονομικών, Εργασίας, Ενέργειας Μεταφορών και οι υφυπουργοί Τουρισμού και Καινοτομίας. Καίριο ρόλο σε αυτό τον οδικό χάρτη θα παίξουν και οι εμπειρογνώμονες, Λεόντιος Κωστρίκκης, Ζωή Πανά, Πέτρος Καραγιάννης, Ελιζαμπεθ Κωνσταντίνου και ο Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου.
Το πρωί της Τρίτης, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα έχει συνάντηση με ΚΕΒΕ, ΟΕΒ, ΣΕΚ, ΠΕΟ, ΔΕΟΚ, ΠΑΣΥΞΕ, ΣΤΕΚ, για να συζητήσουν το μέλλον της οικονομίας και την επιστροφή στην κανονικότητα. Ήδη έγκυρες πηγές αναφέρουν πως μία βδομάδα lockdown ισοδυναμεί με 500 εκατομμύρια απώλεια εισοδήματος στην οικονομία. Αυτό είναι κάτι που ανησυχεί ιδιαιτέρως συγκεκριμένους οικονομικούς κύκλους οι οποίοι θεωρούν πως η χαλάρωση μέτρων πρέπει να επισπευτεί.
Τα κριτήρια
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η προοπτική σταδιακής άρσης περιοριστικών μέτρων αναμένεται να αρχίσει στις αρχές Μαϊου, ανεξάρτητα από το ότι ο αριθμός των κρουσμάτων έχει ήδη μειωθεί. Αυτό βεβαίως θα εξαρτηθεί από τα εξής κριτήρια:
1. Τη μείωση της καμπύλης των κρουσμάτων
2. Την επάρκεια του συστήματος υγείας και οι αντοχές του
3. Την αύξηση των ελέγχων –να μπορέσει να ελεγχθεί ένα μεγάλο ποσοστό του κυπριακού πληθυσμού
Όπως σημειώνουν έγκυρες πηγές, η χρονική περίοδος άρσης μέτρων θα εξαρτάται από τον αριθμό των κρουσμάτων. Αν αυτά αυξηθούν κατά την περίοδο χαλάρωσης κάποιων εξ αυτών (για παράδειγμα μετά τις γιορτές του Πάσχα όπου υπήρξαν αρκετές παραβάσεις), τότε η κυβέρνηση θα αυξήσει τα περιοριστικά μέτρα. Όπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές, δεν αποκλείεται, όπως και στην περίπτωση άλλων χωρών τα περιοριστικά μέτρα να εξακολουθήσουν να ισχύουν για κάποιες ομάδες, όπως για παράδειγμα τις ευπαθείς ομάδες, ενώ ρόλο θα παίξει και η γεωγραφία. Αν για παράδειγμα σε συγκεκριμένες επαρχίες παρατηρηθεί μεγαλύτερος αριθμός κρουσμάτων, τότε η χαλάρωση των μέτρων δεν θα ισχύσει εκεί.
Το ερώτημα βεβαίως που τίθεται είναι ποιος θα είναι εκείνος ο αριθμός κρουσμάτων ο οποίος θα δικαιολογεί την χαλάρωση μέτρων. Σύμφωνα με εμπειρογνώμονες, στόχος είναι στις αρχές του Μάη, να υπάρξουν τα ανάλογα κρούσματα που υπήρχαν στις αρχές Μαρτίου (μικροί εως και μηδενικοί αριθμοί). Οι τελευταίες μέρες, θεωρούνται ιδιαίτερα αισιόδοξες. Αυτό ωστόσο που ανησυχεί επιστημονικούς κύκλους, είναι το ζήτημα του επαναπατρισμού και της εισαγωγής κρουσμάτων, καθώς βάσει των τελευταίων ενδείξεων, ένας σημαντικός αριθμός κρουσμάτων προήλθε από τους επαναπατρισθέντες.
Συντηρητικά
Κυβερνητικοί κύκλοι υπογραμμίζουν πως η χαλάρωση των μέτρων θα πρέπει να γίνει σταδιακά και συντηρητικά. Συντηρητικό-αυστηρό άλλωστε ήταν και το πλάνο των περιοριστικών μέτρων, όπως εκτιμούν οι ίδιες πηγές, το οποίο είχε σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία. Σε αυτό το πλαίσιο σημειώνουν πως η Κύπρος θα είναι καλύτερα να ακολουθήσει το μοντέλο της Γερμανίας στο θέμα άρσης μέτρων, παρά με το μοντέλο της Δανίας και της Αυστρίας. Σύμφωνα με το πλάνο που παρουσίασε η Γερμανία, κάποια καταστήματα και σχολεία θα ανοίξουν στις 4 Μαΐου. Σε αυτά περιλαμβάνονται καταστήματα λιανεμπορίου που έχουν χώρο 800 τετραγωνικών μέτρων, ενώ οι Γερμανοί θα προτρέπονται στο να φορούν μάσκες σε καταστήματα αλλά και στα μέσα μαζικής συγκοινωνίας. Σημειώνεται πως η Γερμανία κατάφερε να ελέγξει την κατάσταση καλύτερα από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, διενεργώντας ελέγχους και επιτρέποντας στις αρχές να εντοπίζουν και να απομονώνουν τα κρούσματα από πολύ αρχικό στάδιο. Αξίζει να σημειωθεί πως έχει την δυνατότητα να διενεργεί 650.000 τεστ εβδομαδιαίως.
Οι έξοδοι και οι επιχειρήσεις
Στην περίπτωση της Κύπρου, στα πρώτα μέτρα θα είναι η αύξηση των εξόδων ανά μία μέρα. Δηλαδή, υπάρχει ήδη σκέψη για άνοιγμα τουλάχιστον των πάρκων και των πεζόδρομων, καθώς αυτό που ανησυχεί επιστήμονες αλλά και μέρος της κυβέρνησης είναι και η κοινωνική πτυχή του ζητήματος. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, υπάρχει ήδη πλάνο για επαναλειτουργία επιχειρήσεων. Πρώτιστος στόχος όπως λέγεται είναι να ανοίξουν πρώτα τομείς με σημαντική συνεισφορά στο ΑΕΠ της Κύπρου, όπως η οικοδομική βιομηχανία, ο κλάδος διαχείρισης γης και επιχειρήσεις που έχουν μειωμένους κινδύνους εξάπλωσης του ιού.
Σε αυτό το πλαίσιο υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις εντός της κυβέρνησης. Υπάρχουν μέλη του υπουργικού που θεωρούν ότι στην πρώτη φάση θα πρέπει να ανοίξουν καφεστιατόρια, με μειωμένο προσωπικό και πελατεία, ούτως ώστε να ισχύουν τα μέτρα προστασίας από την εξάπλωση του ιού, υπάρχουν και εκείνοι που εκτιμούν πως τα καφεστιατόρια αλλά και μεγάλα εμπορικά κέντρα, θα πρέπει να ανοίξουν σε πολύ μεταγενέστερο στάδιο. Οι απόψεις διίστανται και για τα κομμωτήρια, με κάποιους να επιμένουν πως θα πρέπει να είναι μέσα στις τελευταίες επιχειρήσεις που θα ανοίξουν και άλλοι από τις πρώτες, με την χρήση μασκών και γαντιών.
Στόχος του υπουργείο Οικονομικών, είναι από τις αρχές Μαϊου, η κυπριακή οικονομία να μπει σε μία διαδικασία σταθεροποίησης και να αποφευχθούν οι τραγικές οικονομικές συνέπειες σε κλάδους, ούτως ώστε το 2021, να αρχίσει η επανεκκίνηση της οικονομίας από το 2021. Το κατά πόσο βέβαια αυτό είναι εφικτό, είναι ένα ζήτημα που επιδέχεται πολλών συζητήσεων.
Ανοικτό κεφάλαιο τα σχολεία
Οι απόψεις ποικίλουν και για το κατά πόσο θα πρέπει να ανοίξουν τα σχολεία ή όχι. Ήδη αυξάνονται οι αντιδράσεις για το γεγονός ότι η εξ αποστάσεως διδασκαλία δεν λειτουργεί αποτελεσματικά, ενώ αντιδράσεις υπάρχουν και για το γεγονός ότι δεν έχει ξεκαθαρίσει ούτε αν θα γίνουν παγκύπριες εξετάσεις ούτε βέβαια και η ακριβής ύλη των τελειόφοιτων μαθητών. Στο υπουργείο παιδείας υπάρχει το σενάριο για άνοιγμα των σχολείων με βάρδιες, δίδοντας προτεραιότητα στους μαθητές της τρίτης λυκείου τα πρωινά και τα απογεύματα στις υπόλοιπες τάξεις. Υπάρχουν και οι ανησυχίες, οτι με δεδομένο ότι θα ανοίξουν κάποιες επιχειρήσεις και τα σχολεία θα μείνουν κλειστά, τότε η φύλαξη των παιδιών θα είναι ακόμη πιο δύσκολη για τους γονείς, καθώς οι παππούδες δεν θα μπορούν να τα προσέχουν λόγω των περιοριστικών μέτρων. Αυτό που ανησυχεί βεβαίως κύκλους της κυβέρνησης είναι ότι ο έλεγχος της εξάπλωσης στο ενδεχόμενο που ανοίξουν τα σχολεία θα είναι πολύ πιο δύσκολος, όπως επίσης και το να μειωθούν δραστικά οι μαθητές ανά τάξη. Όπως σημειώνεται υπάρχουν οι επιστημονικοί και πολιτικοί κύκλοι που θεωρούν πως τα σχολεία θα πρέπει να παραμείνουν κλειστά και να υπάρξει άλλη διευθέτηση γύρω από το πώς θα εισαχθούν στα πανεπιστήμια οι τελειόφοιτοι φοιτητές. Όπως έχει άλλωστε αναφέρει η «Κ» και στο παρελθόν, για το μέλλον των τελειόφοιτων μαθητών, επεξεργάζονται τρία σενάρια. Την παράταση στη διεξαγωγή των παγκύπριων εξετάσεων τέλη Ιουνίου αρχές Ιουλίου, την εισδοχή σε πανεπιστήμια βάσει του γενικού βαθμού της τρέχουσας χρονιάς, τη λήψη απόφασης από το εκάστοτε πανεπιστήμιο.
