Του Χρίστου Μπουρή
Το 2024 ήταν ένα έτος που σχεδόν συμπεριλάμβανε τα πάντα, ανασχηματισμός, διπλές εκλογές, αποφάσεις ορόσημο του δικαστηρίου και συνταγματικές εκτροπές ήταν μερικά από τα γεγονότα που σημάδεψαν την Κύπρο. Παρακάτω παρουσιάζονται 10+1 σημαντικά γεγονότα του έτους.
Ανασχηματισμός
Το 2024 ξεκίνησε με αλλαγές από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ο οποίος προχώρησε σε ανασχηματισμό στη σύνθεση των μελών της κυβέρνησης. O ανασχηματισμός ήρθε λίγο πριν τη συμπλήρωση ενός έτους διακυβέρνησης, αφού η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη παρουσίαζε αρκετές αδυναμίες επιβεβαιώνοντας πως προεκλογικά ο πήχης είχε τεθεί πολύ ψηλά. Ο Πρόεδρος προχώρησε μεταξύ άλλων σε τέσσερις αλλαγές υπουργών. Συγκεκριμένα, ασκώντας τις εξουσίες που του παρέχει το Σύνταγμα, αποφάσισε να αναθέσει το Υπουργείο Άμυνας στον Βασίλη Πάλμα και το Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος στη Μαρία Παναγιώτου. Το 2023 που έκλεισε μέσα σε έξαρση του οργανωμένου εγκλήματος, ο Πρόεδρος απομάκρυνε την Κουκκίδου-Προκοπίου από το κυβερνητικό σχήμα δίνοντας τα κλειδιά του «καυτού» χαρτοφυλακίου του Υπουργείου Δικαιοσύνης στον Μάριο Χαρτσιώτη, ενώ το Υπουργείο Υγείας ανέλαβε ο Μιχάλης Δαμιανός.
Το βραχυκύκλωμα σε μεγάλα έργα
Εικόνα από τα έργα στον δρόμο Πάφου-Πόλης
Το κεφάλαιο κυβερνητικά έργα και η πορεία τους το 2024 είναι ένα κομμάτι που αποτελεί μεγάλο «πονοκέφαλο» για την κυβέρνηση Χριστοδουλίδη. Οι συμβάσεις για μεγάλης σημασίας έργα κατέρρεαν η μία μετά την άλλη, με το μπαλάκι των ευθυνών να πηγαίνει από τις εκάστοτε κυβερνήσεις που υπεγράφησαν τα συμβόλαια, στα αρμόδια τμήματα και στις ανάδοχες εταιρίες. Ένα ήταν το σίγουρο όμως, ότι οι πολίτες έβλεπαν έργα για τα οποία φορολογούνται να παραμένουν στάσιμα. Το έργο για το Λιμάνι και τη Μαρίνα Λάρνακας, το τερματικό στο Βασιλικό, το e-justice που κόστισε εκατομμύρια και δεν λειτούργησε ποτέ, ο δρόμος Πάφου – Πόλης, το Αλιευτικό καταφύγιο και ποταμός Λιοπετρίου έχουν μετατραπεί σε εφιάλτη για την κυβέρνηση Χριστοδουλίδη η οποία ψάχνει τους τρόπους για συνέχιση των έργων, με το 2025 να θεωρείται εξαιρετικής σημασίας έτος στον τομέα αυτό.
Το σκάνδαλο της Μονής Αββακούμ
Οι μοναχοί Νεκτάριος, Πορφύριος και Αββακούμ μετά την επικύρωση της απόφασης από το Εκκλησιαστικό Εφετείο / Φωτογραφία: Φίλιππος Χρίστου
Το 2024 η εκκλησία της Κύπρου είχε να διαχειριστεί ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα που συνέβησαν ποτέ στη χώρα και αφορούσε τις δραστηριότητες των μοναχών στη Μονή Οσίου Αββακούμ στο Φτερικούδι. Οι εικόνες με την κατάσχεση του χρηματοκιβωτίου των 807.000 ευρώ, το βίντεο με τους μοναχούς που παρασκεύαζαν το μύρο, κι άλλα πολλά στοιχεία βρίσκονται στο υλικό που κατέχει η Αστυνομία και εξετάζει όλα τα οικονομικής φύσεως εγκλήματα και όχι μόνο που συνέβησαν στη Μονή. Το Νοέμβριο η Ιερά Σύνοδος επικύρωσε την απόφαση του Συνοδικού Δικαστηρίου για καθαίρεση των μοναχών στέλνοντάς τους σε τρία διαφορετικά μοναστήρια, ενώ στις αρχές του νέου έτους αναμένονται και εξελίξεις από τις έρευνες της Αστυνομίας.
Η παύση Οδυσσέα Μιχαηλίδη
Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης στις πρώτες του δηλώσεις μετά την απόφαση παύσης του στο Ανώτατο Δικαστήριο
Η παύση του Οδυσσέα Μιχαηλίδη για ανάρμοστη συμπεριφορά ήταν ένα από τα γεγονότα που θα μείνει στην ιστορία. Η απόφαση που ήταν ομόφωνη και πάρθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου, έβαλε τέλος σε μια πολυετή κόντρα ανάμεσα σε Νομική και Ελεγκτική Υπηρεσία. Το Ανώτατο έκρινε μέσα σε 209 σελίδες πως ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης ήταν ανίκανος να συνεχίσει να ασκεί τα καθήκοντά του, με το Συμβούλιο να κάνει λόγο για εμπάθεια και έλλειψη σωστής κρίσης. Ήδη από τις πρώτες του δηλώσεις μετά την απόφαση, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης ανοιγόκλεινε το μάτι στην πολιτική, κάτι το οποίο κι ίδιος μετέπειτα εξέφρασε ανοικτά, με την εμπλοκή του στο χώρο να αποτελεί πλέον θέμα χρόνου. Ορίζοντας για τον ίδιο, οι Προεδρικές του 2028. Να σημειωθεί πως ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης έχει καταθέσει προσφυγή στο ΕΔΑΔ για την απόφαση παύσης του από το Ανώτατο.
Η απόλυση του αρχηγού της Αστυνομίας
Ο πρώην Αρχηγός Αστυνομίας, Στέλιος Παπαθεοδώρου
Το 2024 ήταν ένα έτος με σημαντικές αλλαγές για το σώμα της Αστυνομίας. Εγκληματικότητα, βία, αλλά και οι αποδράσεις κρατουμένων συνέθεσαν ένα «μενού» παραλήψεων από πλευράς των Αρχών. Αποτέλεσμα αυτών ήταν η απόλυση του Αρχηγού της Αστυνομίας, Στέλιου Παπαθεοδώρου και του Βοηθού Αρχηγού, Δημήτρη Δημητρίου. Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν η πρωτοφανής απόδραση του «Κομμωτή» από συμπόσιο στο οποίο βρέθηκε και κατ’ τα άλλα φρουρείτο από μέλη της Αστυνομίας. Πέραν όμως από αυτό, κι άλλα περιστατικά που συνέβησαν το 2024 άφησαν εκτεθειμένη την Αστυνομία, όπως η αστυνόμευση αθλητικών αγώνων που κατέληγαν σε επεισόδια λόγω αδυναμίας κατάστρωσης σωστών επιχειρησιακών πλάνων, αλλά και η τραγική γυναικοκτονία στην Πάφο με την αργοπορημένη ανταπόκριση της δύναμης.
Η εκλογή Φειδία
Ο Φειδίας Παναγιώτου πανηγυρίζει την εκλογή του μαζί με υποστηρικτές του στην πλατεία Ελευθερίας / Φωτογραφία: Φίλιππος Χρίστου
Οι εκλογές της 9ης Ιουνίου θα μείνουν στις μνήμες των κυπρίων πολιτών ως η ημέρα που ένας YouTuber κατάφερε να εκλεγεί ευρωβουλευτής. Ο Φειδίας που ίδιος δήλωνε αναλφάβητος και άσχετος από πολιτική, κατάφερε μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα να αποδημήσει τους παραδοσιακούς κομματικούς μηχανισμούς και να μαζέψει 71.330 ψήφους (19,36%), λίγες χιλιάδες πίσω από ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ. Την επομένη των εκλογών, η αμηχανία των κομμάτων εμφανέστατη, προσπάθησαν να εξηγήσουν το φαινόμενο Φειδία ερμηνεύοντας την ψήφος ως αντισυστημική, ως ψήφος διαμαρτυρίας και με το κλασσικό, «πήραμε το μάθημα». Το σίγουρο είναι πως η εκλογή Φειδία άνοιξε την πόρτα και σε άλλα πρόσωπα που ασκούν επιρροή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με το ενδιαφέρον τέτοιων ατόμων για εμπλοκή στην πολιτική ζωή να αυξάνεται. Αυτό που μένει να δούμε είναι εάν τα κόμματα είναι όντως έτοιμα να ανταγωνιστούν και πάλι περσόνες των social media με σωστή και επιδραστική πολιτική πρακτική, βρίσκοντας τον τρόπο να απεγκλωβιστούν από μικροκομματικές πολιτικές.
Η δικαίωση της οικογένειας του Θανάση
Η μητέρα του Θανάση, Ανδριάνα Νικολάου μαζί με την Παγκύπρια Επιτροπή Μητέρων Συγγενών Εθνοφρουρών σε διαμαρτυρία έξω από τη Νομική Υπηρεσία / Φωτογραφία: Φίλιππος Χρίστου
Το 2024 αποτελεί ορόσημο για την υπόθεση του θανάτου του εθνοφρουρού Θανάση Νικολάου, καθώς το πόρισμα της θανατικής ανακρίτριας Ντόριας Βαρωσιώτου έλεγε ότι ο θάνατός του οφειλόταν σε εγκληματική ενέργεια και δη σε στραγγαλισμό. Δεκαεννέα χρόνια μετά τον θάνατο του Θανάση η οικογένεια του άτυχου εθνοφρουρού ανταμείφθηκε με το ελάχιστο της δικαιοσύνης για τον αγώνα που δίνει όλα αυτά τα χρόνια. Πέραν από τη σημαντικότητα της απόφασης, το σκεπτικό της θανατικής ανακρίτριας αφήνει και εκτεθειμένη τη Νομική Υπηρεσία. Σημειώνεται πως στα μέσα Δεκεμβρίου το αίτημα του Σταυριανού για ακύρωση της απόφασης της θανατικής ανακρίτριας απορρίφθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο.
Η επίσκεψη στο Λευκό Οίκο
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης και ο Πρόεδρος των ΗΠΑ κ. Τζο Μπάιντεν, στη συνάντησή τους στο Λευκό Οίκο
Εκτός λίστας δεν μπορούσε να μείνει η ιστορική επίσκεψη του Νίκου Χριστοδουλίδη στο Οβάλ Γραφείο της Ουάσιγκτον και τον Τζο Μπάιντεν. Ο Χριστοδουλίδης έγινε ο τρίτος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας που πέρασε το κατώφλι του Προεδρικού Μεγάρου των ΗΠΑ και η επίσκεψη ερμηνεύθηκε ως το αποτέλεσμα της εμβάθυνσης των διμερών σχέσεων με τις ΗΠΑ, μετά και τον στρατηγικό διάλογο που θεσμοθετήθηκε ανάμεσα στις δύο χώρες. Ανάμεσα σε άλλα που συζητήθηκαν, αυτό που έκανε αίσθηση από την επίσκεψη και αποκαλύφθηκε αργότερα μέσω της «Κ», ήταν το πλάνο που παρουσίασε ο Νίκος Χριστοδουλίδης για ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ. Ζήτημα που έφερε αρκετές αντιδράσεις και αναγνώσεις στον πολιτικό χώρο της Κύπρου.
Το φιάσκο με τα βραβεία της ΕΑΚ
Ενα ακόμη σημαντικό γεγονός που σημάδεψε τη χρονιά του 2024 ήταν η απόφαση της Ένωσης Αθλητικογράφων Κύπρου να αναστείλει την βράβευση των Φάνη Μακρίδη και Μιχάλη Παπαγεωργίου, με την Ένωση να αρνείται την παρέμβαση της ΚΟΠ στην απόφαση να ανασταλούν τα βραβεία. Άλλωστε, για το θέμα έχει γίνει και μια αρχική συζήτηση στην Επιτροπή Θεσμών αφού όπως είχε πει και ο πρόεδρος της Επιτροπής, από το ζήτημα προκύπτουν προβλήματα έλλειψης ελευθεροτυπίας, ελευθεροφωνίας και παρέμβασης από αθλητικούς παράγοντες προς την ΕΑΚ. Η απόφαση της ΕΑΚ ήρθε σε μια συγκυρία όπου η ΚΟΠ βρίσκεται ήδη στο επίκεντρο για τις υποθέσεις Κούμα, αλλά και τις πρόσφατες καταγγελίες του ιδιοκτήτη της Ομόνοιας, Σταύρου Παπασταύρου.
Συνταγματικές εκτροπές στη Βουλή
Στις 5 Δεκεμβρίου οι πολίτες έβλεπαν σε ζωντανή μετάδοση την Πρόεδρο της Βουλής να ξεσπά στην Ολομέλεια και να κάνει λόγο για απαξίωση του Θεσμού. Πέρα από το τραγικό πως έψαχναν εκείνη την ώρα βουλευτές για να βρεθούν να ψηφίσουν (υποχρεωτική παρουσία των 2/3 για τροποποίηση Συντάγματος), την ίδια ώρα η Αννίτα Δημητρίου με τη συμπεριφορά της διόγκωνε το πρόβλημα. Ενώ υπήρχαν οι φωνές που έλεγαν για αναβολή του εν λόγω ψηφίσματος, πήγαμε με τη μέθοδο του «έγινε και στο παρελθόν» συντελώντας σε μια συνταγματική εκτροπή. Πάντως, η Αννίτα Δημητρίου την επομένη του διασυρμού της Βουλής ανέλαβε προσωπικά την ευθύνη για τα όσα εκτυλίχθηκαν σημειώνοντας μάλιστα και στην εκπομπή «ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΕΙΔΗΣΕΩΝ» του ΣΠΟΡ FM 95.00 πως η Βουλή είχε περάσει κάτω από τον πήχη. Αν μη τι άλλο, το ελάχιστο που ζητούν οι πολίτες από τα πρόσωπα που επιλέγουν να τους εκπροσωπούν στη Βουλή είναι η συνέπεια στις υποχρεώσεις, αλλά και η σωστή ψήφιση και εφαρμογή των νόμων.
Το Κυπριακό ξανά στο προσκήνιο
Στιγμιότυπο από την άτυπη τριμερής συνάντηση τον Οκτώβριο στη Νέα Υόρκη
Τέλος, δεν θα μπορούσε να μείνει εκτός το Κυπριακό. Είναι γεγονός πως η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη καταβάλλει προσπάθειες ώστε να βγάλει από το λήθαργο το εθνικό πρόβλημα και να το επαναφέρει στο προσκήνιο της διεθνούς κοινότητας. Σε μια περίοδο που ο ΟΗΕ έχει στραμμένο το βλέμμα στην κρίση της Μέση Ανατολής και τον πόλεμο στην Ουκρανία, η επιμονή του Πρόεδρου απέδωσε καρπούς σε κάποιο βαθμό. Σημαντική στιγμή ήταν η άτυπη τριμερής που πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη μεταξύ των δύο ηγετών και του ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες. Μέσα από τη συνάντηση της Νέας Υόρκης λήφθηκε και η κοινή γνώμη απ’ όλα τα μέρη για μια διευρυμένη συνάντηση που δρομολογείται τέλη Φεβρουαρίου με Μάρτιο. Το νέο έτος θα είναι καθοριστικό για την πορεία του Κυπριακού.
Το 2024 υπήρξαν κι άλλα σημεία που έχουν και αυτά τη σημασία τους για την εσωτερική διακυβέρνηση της χώρας. Η συμφωνία για το καλώδιο, η σύσταση του Υφυπουργείου Μετανάστευσης, η πρωτοβουλία της ανθρωπιστικής βοήθειας «Αμάλθεια», η ανάπτυξη της κυπριακής αεράμυνας, η λειτουργία των Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης, αλλά και οι αναβαθμίσεις της κυπριακής οικονομίας, αποτέλεσαν επίσης σημαντικά γεγονότα το 2024. Ιδανικός στόχος για το 2025, η ανάπτυξη της ευημερίας των πολιτών και η επιμονή για άρση του αδιεξόδου στο Κυπριακό.
