Του Γιάννη Ιωάννου
Μέχρι την στιγμή που γράφονταν αυτές εδώ οι γραμμές, το νέο πλοίο-τρυπάνι της Τουρκίας, «Αμπντουλαχαμιντ», δεν είχε εξέλθει από το λιμάνι του κόλπου της Μερσίνης -όπου τις τελευταίες ημέρες επιδίδονταν σε δοκιμαστικές διαδρομές εγγύς του. Ωστόσο, η Άγκυρα σηματοδότησε, κι επισήμως, μέσω του ΥΠΕΞ της Μεβλούτ Τσαβούσογλου πως το τουρκικό τρυπάνι θα ξεκινήσει το ταξίδι του στην ανατολική Μεσόγειο στις 9 Αυγούστου, ημερομηνία που τόσο το τουρκικό υπουργείο Ενέργειας όσο και ο ίδιος ο Ερντογάν είχαν προ-ανακοινώσει εδώ κι εβδομάδες. Με τον Τούρκο υπουργό να αναφέρει, χθες, πως το σημείο ερευνών θα είναι «η τουρκική υφαλοκρηπίδα», μια δήλωση αμφίσημη ως προς το ακριβές σημείο καθόδου/γεώτρησης του τρυπανιού, δεδομένου πως η Τουρκία διαχρονικά αμφισβητεί τόσο την υφαλοκρηπίδα της Ελλάδας όσο και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Και μια δήλωση που μπορεί να παραπέμπει, όντως, σε σημείο επί της τουρκικής υφαλοκρηπίδας -με την Άγκυρα να φαίνεται πως επιδιώκει, αρχικά, τον έλεγχο ως προς το tempo της έντασης με το νέο γύρο γεωτρήσεων που εγκαινιάζει στην περιοχή.
Το γεωτρύπανο της ΤΡΑΟ, “Abdulhamid Khan”, θα συνοδεύει στην Μεσόγειο το βοηθητικό πλοίο “Hakan Ilhan” ενώ στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν εδώ και ημέρες ανεπτυγμένα πλοία του τουρκικού πολεμικού ναυτικού. Πηγή: Μarine Traffic
Τι να αναμένουμε
Η «Κ» ανέλυσε πολλάκις τα βασικά σενάρια καθόδου του τουρκικού γεωτρύπανου στην περιοχή ήδη από τον περασμένο Μάιο αναλύοντας την σημασία της τρέχουσας προβολής ισχύος της Άγκυρας στην ανατολική Μεσόγειο η οποία επαναφέρει στην περιοχή το modus operandi της περιόδου 2018 και 2019-2020 όπου η αναθεωρητική της λογική σχηματοποιήθηκε με την παρεμπόδιση της γεώτρησης στο τεμάχιο «3» της κυπριακής ΑΟΖ αλλά και την διενέργεια (την περίοδο Μαΐου 2019-Ιουλίου 2020) έξι συνολικά γεωτρήσεων -με το γεωτρύπανο “Yavuz” να κινείται εντός των αδειοδοτημένων από την ΚΔ τεμαχίων «6», «7» και «8», πέραν των γεωτρήσεων ανοικτά του κόλπου της Καρπασίας και ΒΔ της Πάφου. Αυτό που έχει έκτοτε διαφοροποιηθεί ποιοτικά, για την ΤΡΑΟ, εδράζεται σε τρεις άξονες:
• Στην τεχνογνωσιακή εμπειρία που έχει αποκτήσει μετά από έξι γεωτρήσεις στην ανατολική Μεσόγειο αλλά και τις επιτυχείς έρευνες στην Μαύρη Θάλασσα τα δύο τελευταία χρόνια -που ακολούθησαν.
• Στην απουσία πολιτικού και οικονομικού κόστους για τις έκνομες ενέργειές της στη Κύπρο, πτυχή που φάνηκε από την προσθήκη στον ονομαστικό κατάλογο κυρώσεων της ΕΕ μόνο δύο εκτελεστικών αξιωματούχων της κρατικής εταιρείας -πτυχή που δεν επηρέασε ή απέτρεψε την Τουρκία την περίοδο 2019-2020 από το να συνεχίσει τις γεωτρήσεις της στην κυπριακή ΑΟΖ.
• Στην αυτάρκεια που απέκτησε τα τελευταία χρόνια η εταιρεία χωρίς να βασίζεται, πλέον, σε προσωπικό στελέχωσης ξένων εταιρειών που δυνητικά θα μπορούσε να μπλοκάρει με προληπτικές διπλωματικές ενέργειες η Λευκωσία.
Η πρόσφατη πάντως ένδειξη πως η γεώτρηση στο τεμάχιο «6» (σ.σ. στόχος «Κρόνος 1») μπορεί να αποδειχθεί «πολύ υποσχόμενη», φέρνει ξανά την κοινοπραξία της Total-ENI για 2η γεώτρηση στην περιοχή, μετά τις 18 του τρέχοντος. Ένδειξη που μπορεί, να ενδυναμώνει την άποψη πως πριν την κάθοδο «Αμπντουλχαμίντ» στο τεμάχιο «6» (σ.σ. βορείως του, που η Άγκυρα διεκδικεί πάγια ως μέρος της τουρκικής υφαλοκρηπίδας), η Τουρκία θα μπορούσε να κινηθεί σε θαλάσσια περιοχή μεταξύ της βορείου, κατεχόμενης, Κύπρου και των παραλίων της. Ή και αντίθετα: Να κινηθεί, εξυπαρχής, προς το «6» προκειμένου να «ακυρώσει στην πράξη» το ερευνητικό πρόγραμμα της ΚΔ στην περιοχή και να αποτρέψει την ευρωπαϊκή κοινοπραξία από το να προχωρήσει με την δεύτερη γεώτρηση. Μια επανάληψη του σκηνικού με το τεμάχιο «3» τον Φεβρουάριο του 2018.
Σημασία ο χρόνος
Πέραν της σεναριολογίας για το που θα κινηθεί το τουρκικό γεωτρύπανο, σημασία αποκτά και ο χρόνος διάρκειας της παραμονής του πέριξ της Κύπρου. Συγκλίνουσες εκτιμήσεις που προκύπτουν, μεταξύ άλλων, από τον προϋπολογισμό που ψήφισε η τουρκική εθνοσυνέλευση για την ΤΡΑΟ για την περίοδο 2021-2022 δεικνύουν πως το «Αμπντουλχαμίντ» θα μπορούσε να παραμείνει για παραπάνω από μία γεωτρήσεις στις θαλάσσιες περιοχές εντός κι εκτός αδειοδοτημένων τεμαχίων της κυπριακής ΑΟΖ, ως τα τέλη του χρόνου, εξέλιξη που:
• Επηρεάζει καταλυτικά την προεκλογική περίοδο σε Κύπρο και Τουρκία.
• Επαναφέρει την ευρωτουρκική διάσταση των προβολών ισχύος/διεκδικήσεων στην ανατολική Μεσόγειο δεδομένου ότι η Λευκωσία έχει προετοιμαστεί, ήδη, σε διπλωματικό επίπεδο για να ανακινήσει θέμα εντός της ΕΕ -ζήτημα που θα κινηθεί μεταξύ της επαναφοράς μιας πολιτικής κυρώσεων στην Τουρκία για πιθανά νέα τετελεσμένα/παραβιάσεις και της στάσης των Βρυξελλών, όπως συνοψίστηκε μετά το 2020 με την υιοθέτηση της «θετικής ατζέντας». Μια διπλωματική διελκυστίνδα που ως προς το αποτύπωμά της στο Κυπριακό, αναπόφευκτα θα επιταχύνει κάποιες δυναμικές. Και θα επαναφέρει το ζήτημα των υδρογονανθράκων ως πτυχή του Κυπριακού που συνδέεται με την πολιτική ισότητα, ανακατεύοντας έτσι και την τράπουλα των ΜΟΕ.
