Πίσω από μία άτυπη εκεχειρία

Η είδηση της συνάντησης του προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη με την πρόεδρο της Βουλής Αννίτα Δημητρίου και η δήλωση της τελευταίας, αποχωρώντας από το Προεδρικό, ότι οι θεσμοί οφείλουν να συναντιούνται και να ανταλλάζουν απόψεις, άνοιξε έναν νέο κύκλο συζητήσεων. Ήταν άραγε η αρχή μίας νέας συμμαχίας απέναντι στην υποτιθέμενη σύμπραξη Νίκου Αναστασιάδη και Αβέρωφ Νεοφύτου; Ήταν μία καθαρά τυπική συνάντηση για ενημέρωση γύρω από τρέχουσες και σοβαρές εξελίξεις, μία προσπάθεια να διορθωθεί η άσχημη εικόνα ότι δύο θεσμοί δεν μιλιούνται ενόψει 2028 ή ένας συνδυασμός καταστάσεων; Το μόνο σίγουρο είναι πως δεν μιλάμε για μία συμμαχία σε βάθος χρόνου, καθώς οι πολιτικές φιλοδοξίες των δύο είναι πολύ καλά γνωστό πως συγκρούονται. Θέλησαν όμως να διορθώσουν την παιδιάστικη εικόνα που επικράτησε με αφορμή τις απειλές Κουλία τον περασμένο Σεπτέμβριο, ότι οι δύο θεσμοί όχι μόνο δεν συνεννοούνται αλλά συμπεριφέρονται ανταγωνιστικά. Τις επόμενες μέρες αναμένεται μία νέα συνάντηση των δύο μερών και αυτό που επιχειρείται να περάσει είναι πως θα υπάρξει μία άτυπη και σίγουρα παροδική ανακωχή. Ρόλο παίζει το Κυπριακό, αλλά και μία σειρά εσωτερικών τακτικισμών και ισορροπιών που απασχολούν τους δύο για την επιβίωση και τις μετέπειτα πολιτικές τους επιδιώξεις.

Η αφορμή το Κυπριακό

Η πλήρης στήριξη της Αννίτας Δημητρίου στον πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη μετά τη συνάντηση στη Νέα Υόρκη ήταν αναμενόμενη, όπως λέγεται στα συναγερμικά πηγαδάκια, καθώς οτιδήποτε άλλο θα την άφηνε πολιτικά εκτεθειμένη. Ήταν η ίδια άλλωστε που επέμενε σε δηλώσεις της για επανέναρξη των συνομιλιών, στέλνοντας μάλιστα το καλοκαίρι που πέρασε επιστολές για το πώς θα αρθεί το αδιέξοδο. Και όπως λένε με νόημα συναγερμικά στελέχη, ο Νίκος Χριστοδουλίδης έχει υιοθετήσει πλήρως τις θέσεις της. Πέραν τούτου και της γενικής αρχής του ΔΗΣΥ να στηρίζει τη διαδικασία, αυτό που σημειώνεται από κομματικούς κύκλους είναι πως η Πινδάρου έχει συχνή επικοινωνία με το Μαξίμου, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να επιθυμεί θετική εξέλιξη και αυτό ενισχύει την υποστηρικτική αυτή διαδικασία. Η κατάσταση αυτή σίγουρα βολεύει τον Νίκο Χριστοδουλίδη, καθώς τη δεδομένη στιγμή χρειάζεται συμμάχους. Αν θα υπάρξουν εξελίξεις στο Κυπριακό, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν μπορεί να το χειριστεί μόνος του και η όποια στήριξη από τον ΔΗΣΥ, ακόμα και από το ΑΚΕΛ, θεωρείται πολύ χρήσιμη. Θεωρητικά μπορεί να συγκρατήσει με αυτό τον τρόπο κοντά κάποια από τα μέλη της συγκυβέρνησης, τουλάχιστον παρωδικά. Και αυτό είναι κάτι που ο ίδιος σίγουρα δεν υποτιμά σε μία περίοδο που πιέζεται πολιτικά.

Το σπασμένο τηλέφωνο

Τι πυροδότησε, ωστόσο, τη συνάντηση; Ο Νίκος Χριστοδουλίδης ενοχλήθηκε όπως όλα δείχνουν από την κριτική που δέχτηκε ότι οι δύο θεσμοί δεν μιλούν μεταξύ τους. Όχι μόνο γιατί κάτι τέτοιο πλήττει την εικόνα των θεσμών αλλά και γιατί από το Προεδρικό τουλάχιστον απορρίπτουν την απουσία επικοινωνίας με την πρόεδρο της Βουλής. Λένε με έμφαση για παράδειγμα πως η τελευταία, ενημερώθηκε εγκαίρως για τον διορισμό νέου ελεγκτή και πως αντίθετα η ίδια δεν ενημέρωσε –όπως θα όφειλε– τον Πρόεδρο για τη σκέψη της να ακυρώσει το ταξίδι της στη Μάλτα ούτως ώστε να αποφευχθεί το μπέρδεμα. Λένε μάλιστα σκωπτικά πως, ενώ ο πρόεδρος της Δημοκρατίας την ενέπλεξε πολλές φορές σε διαδικασίες, όπως στην περίπτωση της δήλωσης που ετοίμασε για να τύχει στήριξης για το Κυπριακό από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα ή πρόσφατα όταν της τηλεφώνησε για να την ενημερώσει για το Κυπριακό, η ίδια επιχειρεί να οικειοποιηθεί καταστάσεις και πρωτοβουλίες του Προέδρου ως δικές της. Δεν είναι η πρώτη φορά βεβαίως που η κα Δημητρίου δέχεται την επίκριση ότι οικειοποιείται είτε προτάσεις νόμων άλλων βουλευτών, είτε πολιτικές κινήσεις που αποτελούν πρωτοβουλία άλλων. Όπως όλα δείχνουν η ίδια αναμένεται πάντως να είναι υποστηρικτική στο Κυπριακό –όσο ο Πρόεδρος επιδιώκει εξελίξεις– και θα ασκεί κριτική εκεί όπου νιώθει ότι χρειάζεται.

Συνάντηση τιτάνων

Υπάρχει όμως και κάτι άλλο που ενώνει τους δύο πολιτειακούς αξιωματούχους και ξεπερνά τις εξελίξεις στο Κυπριακό. Αφορά στην ανασφάλεια για το ποιοι βρίσκονται κοντά τους και ποιοι απέναντί τους. Η συνάντηση Νίκου Αναστασιάδη και Αβέρωφ Νεοφύτου ερμηνεύθηκε από κύκλους ως μία νέα ανίερη συμμαχία που στόχο είχε να εκδικηθεί τα πουλέν και να καθορίσει γραμμή για το 2028. Η αλήθεια είναι πως όσο κι αν ωφελεί τον τέως πρόεδρο της Δημοκρατίας να παρουσιαστεί ότι έλυσε τα θέματά του με τον Αβέρωφ Νεοφύτου, κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Μπήκε απλώς μία τελεία στον δημόσιο αλληλοσπαραγμό, μετά από πρωτοβουλίες συναγερμικών όπως ο Φρίξος Κουλέρμος και προσφάτως ο Βασίλης Ρολόγης, στο σπίτι του οποίου είχε πραγματοποιηθεί η περιβόητη συνάντηση. Ο τέως πρόεδρος του ΔΗΣΥ όχι μόνο δεν επιθυμεί μία τέτοια συμμαχία λόγω των όσων προηγήθηκαν, αλλά θα πρέπει να αντιλαμβάνεται πως κάτι τέτοιο θα τον καταστήσει πλήρως αναξιόπιστο, αν ληφθούν υπόψη οι τελευταίες παρεμβάσεις του αλλά και οι επικρίσεις του για το Κυπριακό και το τι έγινε στο Κραν Μοντανά.

Αν υπάρχει κάτι που ενώνει τους δύο άνδρες είναι σίγουρα η απογοήτευση για τους πολιτικούς τους επιγόνους. Ο Νίκος Αναστασιάδης έχει εκφράσει δημοσίως τη δυσφορία του για τον τρόπο που του φέρεται ο Νίκος Χριστοδουλίδης, σε ό,τι αφορά την οικειοποίηση του έργου του, αλλά και την όχι συχνή επικοινωνία τους. Είχε εκφράσει δυσφορία για το ότι δεν είχε πρόσκληση στη συνάντηση με την Ούρσουλα, ή σε διάφορα έργα που ξεκίνησαν επί θητείας του. Το Προεδρικό, από την άλλη, σημειώνει πως δεν τίθεται ζήτημα παραγνώρισης του έργου Αναστασιάδη, θέτοντας ως παράδειγμα την πρόσκληση-παρουσία του στο Εθνικό Συμβούλιο. Το τελευταίο διάστημα εκφράζει την ενόχλησή του και για την πρόεδρο του ΔΗΣΥ Αννίτα Δημητρίου, γιατί όπως υποστήριξε και σε πρόσφατο τραπέζι –στο οποίο αντιθέτως με το τι γράφτηκε δεν παρευρισκόταν ο Αβέρωφ Νεοφύτου– ο ΔΗΣΥ δεν στηρίζει καθόλου το έργο της δεκαετίας, αλλά κρατά ασφαλείς αποστάσεις. Ο Αβέρωφ Νεοφύτου, από την άλλη, παρακολουθεί προσεκτικά τον τρόπο που η πρόεδρος του ΔΗΣΥ τον αδειάζει καθημερινά και δημοσίως. Ξεκίνησε με διαρροές γύρω από την κακή οικονομική κατάσταση που άφησε στο κόμμα, συνέχισε με το συνεχές αφήγημα ότι «οι δύο δεινόσαυροι» δεν αφήνουν την ίδια να ενώσει το κόμμα και να το πάρει μπροστά και κορυφώθηκε με την τελευταία της κίνηση ότι η ίδια έχει τον πρώτο λόγο για το 2028 και πως ο Αβέρωφ Νεοφύτου δοκιμάστηκε.

Βεβαίως, η κατάσταση δεν είναι εύκολη για την πρόεδρο του ΔΗΣΥ, καθώς νιώθει ότι ο Αβέρωφ Νεοφύτου λειτουργεί λίγο πολύ ως ένα εσωτερικό παράλληλο κόμμα και πως πολλές φορές την παρακάμπτει. Ότι δηλαδή, δεν βγαίνει δημοσίως να εκφράσει τη θέση του κόμματος και να την ενισχύει, αλλά παρουσιάζει τις δικές του διαπιστώσεις, προβάλλει τις δικές του ενέργειες γύρω από το Κυπριακό, που κάποιες φορές έρχονται σε σύγκρουση με τα όσα λέει το κόμμα και φέρνουν σε δύσκολη θέση την ίδια. Δεν πέρασε απαρατήρητη για την ίδια η κίνηση του Αβέρωφ Νεοφύτου να εξηγήσει σε συνέντευξή του στο SIGMA το καταστατικό του κόμματος, όταν ρωτήθηκε για τη θέση της Αννίτας Δημητρίου για το 2028. Αυτό που είπε, ήταν ότι το κάθε μέλος έχει τη δυνατότητα να διεκδικήσει μέσω εσωκομματικών εκλογών να είναι υποψήφιο για την προεδρία. Έγινε επί Κληρίδη-Μάτση, επαναλήφθηκε το 2012 μεταξύ Αναστασιάδη-Θεοχάρους, ενώ επί Αβέρωφ Νεοφύτου το 2022, όταν δηλαδή ακουγόταν το όνομα του Νίκου Χριστοδουλίδη, τον καλούσε να αναμετρηθούν ακόμα και αν ο ίδιος το επιθυμούσε σε εσωκομματικές εκλογές όπου θα ψήφιζε η βάση του κόμματος.

Κάποια κομματικά στελέχη εκτιμούν πως θα αποτελεί ένα από τα χαρτιά του Αβέρωφ Νεοφύτου για να διεκδικήσει το 2028 και αναπόφευκτα ανησυχεί την Αννίτα Δημητρίου. Σε αυτό το πλαίσιο το ενδιαφέρον στρέφεται στο παιχνίδι δυνάμεων που εκτυλίσσεται στο εσωτερικό του ΔΗΣΥ και η διαμόρφωση συμμαχιών. Θα διαπιστωθεί αν η ίδια θα καταφέρει να ελέγξει το κόμμα, ή αν ο Αβέρωφ Νεοφύτου εξακολουθεί να αποτελεί τον σκιώδη πρόεδρο, που στην κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση για τις προεδρικές εκλογές θα επικρατήσει.

Με δεδομένα τα παραπάνω, μία αρμονική σχέση, όχι ωστόσο συμμαχία Νίκου Χριστοδουλίδη και Αννίτας Δημητρίου, ίσως να ευνοεί παροδικά και τους δύο. Τον πρόεδρο της Δημοκρατίας για να έχει στηρίγματα στο εσωτερικό –η Πινδάρου απέφυγε να ασκήσει επίσημα κριτική στο Προεδρικό για το περιβόητο ταμείο του Φορέα– και στο ενδεχόμενο εξελίξεων και την Αννίτα Δημητρίου ως αντίβαρο στις επιδιώξεις Αβέρωφ Νεοφύτου. Την ίδια στιγμή, μία εικόνα ότι οι δύο θεσμοί μπορούν να συνεργαστούν βοηθά το προεδρικό προφίλ που θέλει να κτίσει η Αννίτα Δημητρίου. Θα κάνει συνεπώς τις υπερβάσεις της εκεί που θα κρίνει και παράλληλα αλλού θα ασκεί κριτική.

Το χαρτί των συμμάχων

Μπορεί όμως αυτή η περίεργη σχέση με την κυβέρνηση να ευνοήσει τόσο τον ΔΗΣΥ, όσο και την ίδια την Αννίτα Δημητρίου; Η πρόεδρος του ΔΗΣΥ έχει ένα δυνατό χαρτί που ονομάζεται δημοφιλία. Το είχε μέχρι να εκλεγεί ο Νίκος Χριστοδουλίδης και το αποζητούσε πάντα ο Αβέρωφ Νεοφύτου. Αυτό το χαρτί, βεβαίως, δεν περιορίζεται στο τι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις. Στο άρμα της δημοφιλίας της κας Δημητρίου φαίνεται να στηρίζονται πολλά στελέχη, τα οποία θεωρούν πως το ενδεχόμενο εκλογής της βοηθά τις δικές τους επόμενες επιδιώξεις. Ένας από αυτούς, είναι σίγουρα ο Ευθύμιος Δίπλαρος ο οποίος –βάσει περιορισμού των θητειών δεν επαναδιεκδικεί εκλογή– βλέπει τον εαυτό του να διεκδικεί την ηγεσία του κόμματος σε ένα επόμενο διάστημα. Αν και οι σχέσεις των δύο θεωρούνται κακές, τα συμφέροντά τους συγκλίνουν και μπορεί να οδηγήσουν σε μία συμμαχία ενόψει του 2028. Αυτό θεωρητικά ισχύει και για άλλα στελέχη που βλέπουν ότι με την εκλογή της θα ανελιχθούν πολιτικά πιο γρήγορα από όσο αναμενόταν. Συνεπώς, αν και η Αννίτα Δημητρίου δεν έχει αποκτήσει φανατικούς υποστηρικτές για το πολιτικό της έργο, δεν ελέγχει πλήρως το κόμμα, η δημοφιλία της ίσως αποτελεί το κύριο εισιτήριο για τις επόμενες επιδιώξεις. Ιδιαίτερα τη στιγμή που η εικόνα του Νίκου Χριστοδουλίδη καταρρέει και το ΑΚΕΛ φαίνεται να πιέζεται ιδιαίτερα. Η ίδια, ωστόσο, δεν παύει να ανησυχεί από τις κινήσεις Αβέρωφ Νεοφύτου. Δεν είναι λίγα τα στελέχη που είναι υπό συνεχή πίεση. Οι κινήσεις Αβέρωφ Νεοφύτου δεν φαίνεται να περιορίζονται στο αν ελέγχει τον ΔΗΣΥ – έχει ισχυρούς σύμμαχους επί του παρόντος. Ο ίδιος φαίνεται να εκτιμά πως το φαινόμενο της εικόνας θα κάνει τον κύκλο του, φθείροντας όχι μόνο τον Νίκο Χριστοδουλίδη –του οποίου η εικόνα έχει ήδη πρόβλημα– αλλά και την Αννίτα Δημητρίου, καθιστώντας τον ίδιο τελικά ως την επιλογή του ΔΗΣΥ.