Της Μαρίνας Οικονομίδου
Όταν στη συνεδρία του Πολιτικού Γραφείου του Δημοκρατικού Συναγερμού, ο τέως πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης αποφάσιζε να τοποθετηθεί, στηρίζοντας την υποψηφιότητα Κωστάκη Κωνσταντίνου για περιφερειάρχη Πάφου, προτάσσοντας το επιχείρημα της ενότητας, πολλοί ήταν εκείνοι που διερωτήθηκαν για το τι κρύβεται πίσω από αυτή την παρέμβαση. Διερωτήθηκαν, καθώς το τελευταίο πράγμα που αναμένεται από έναν τέως αρχηγό κράτους είναι το να έχει άποψη για τους υποψηφίους των δημοτικών εκλογών και να τους στηρίζει σε συλλογικά σώματα αντί να περιορίζει τις τοποθετήσεις του για τα μεγάλα ζητήματα του τόπου.
Κάποιοι θεώρησαν πως η κίνηση αυτή ήταν ακόμη μία απόδειξη για το γεγονός ότι ο Νίκος Αναστασιάδης εργάζεται όλο αυτό το διάστημα υπογείως για τη συμμετοχή του ΔΗΣΥ στην κυβέρνηση και την επιβράβευση των «αποστατών». Κάποιοι είδαν πίσω από τη δήλωση και στη συνέχεια την έγκριση της εν λόγω υποψηφιότητας ποιος ελέγχει τελικά το παιχνίδι στον ΔΗΣΥ και ποιος στην ουσία ευθύνεται για το χάος που επικρατεί στο κόμμα. Άλλοι αντιλήφθηκαν πως αυτή ακριβώς η κίνηση Αναστασιάδη, σε συνδυασμό με την έγκριση της υποψηφιότητας του Κωστάκη Κωνσταντίνου ήταν η φλόγα σε ένα εύφλεκτο ήδη σκηνικό. Υπήρξε η αφορμή για να βγει στο προσκήνιο η βαθιά κρίση στην οποία βρίσκεται εδώ και καιρό το κόμμα της Δεξιάς. Μία κρίση που όχι μόνο μπορεί να επηρεάσει τα ποσοστά του κόμματος, αλλά μία κρίση που απειλεί ανοικτά με διάσπαση, και κυρίως που εκθέτει ένα κόμμα το οποίο παλαιότερα θεωρείτο ως ο ενήλικας στο δωμάτιο.
Η επαρχία της Πάφου προφανώς και δεν είναι η αιτία της κρίσης, αλλά το σύμπτωμα μιας ιδιαίτερα διαβρωμένης κατάστασης, που δεν δημιουργήθηκε την επομένη της ήττας των προεδρικών εκλογών αλλά κρυβόταν καλά κάτω από το χαλί. Η ήττα και κατ’ επέκταση η απομάκρυνση από την εξουσία έβγαλε απλώς στο προσκήνιο:
• Προσωπικές ατζέντες.
• Τη βαθιά σύγκρουση αναστασιαδικών - αβερωφικών.
• Τη φθορά του κόμματος από τη δεκαετή διακυβέρνηση και ιδιαίτερα από τα σκάνδαλα διαφθοράς, και τη φημολογία για βολιδοσκόπηση λύσης δύο κρατών.
• Την απουσία πολιτικής πείρας από τη νέα ηγεσία του κόμματος. Φάνηκε από την έλλειψη στρατηγικής, την έλλειψη συνέπειας σε αποφάσεις και θέσεις αρχών κατά τη διάρκεια διαμόρφωσης του ψηφοδελτίου.
• Την πλήρη απουσία ιδεολογικού και πολιτικού στίγματος στην Πινδάρου.
Το κόκκινο πανί
Για ποιο λόγο όμως ο Κωστάκης Κωνσταντίνου αποτελεί το κόκκινο πανί στον ΔΗΣΥ; Προφανώς επειδή ήταν ένα από τα πρόσωπα που βγήκαν ανοικτά υπέρ της υποψηφιότητας Νίκου Χριστοδουλίδη στον προεκλογικό του 2023. Όμως δεν περιορίστηκε εκεί, καθότι εδώ και καιρό φημολογείται πως εξαιτίας της βαθιάς σύγκρουσής του με τον δήμαρχο Πάφου Φαίδωνα Φαίδωνος, στήριζε υπογείως την υποψηφιότητα της Μαίρης Λάμπρου. Ακόμα και σήμερα όπως λέγεται, όταν ο Νίκος Χριστοδουλίδης πραγματοποιεί συναντήσεις στην Πάφο, ο Κωστάκης Κωνσταντίνου είναι το πρόσωπο δίπλα του. Για το παρασκήνιο στην Πάφο, στελέχη προειδοποιούσαν την ηγεσία από το καλοκαίρι, πως η επαρχία είναι ένα καζάνι που βράζει εξαιτίας της φημολογούμενης στήριξής του για περιφερειάρχη τη στιγμή που ο ίδιος πέραν του ότι στήριξε τον Νίκο Χριστοδουλίδη υπονομεύει την υποψηφιότητα του υποψηφίου του ΔΗΣΥ για τη δημαρχία Φαίδωνα Φαίδωνος. Η πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αννίτα Δημητρίου όχι μόνο δεν διαχειρίστηκε εγκαίρως την κατάσταση για να αποτραπεί η σημερινή κατάληξη, αλλά έβαλε και λάδι στη φωτιά, όταν εξάντλησε, όπως διαφάνηκε, όλη της την αυστηρότητα στην περίπτωση του συναγερμικού στελέχους και ενδιαφερόμενου για τη θέση περιφερειάρχη Μάριου Τσέλεπου, κάνοντας παρέμβαση στον Πολίτη για να τον διαψεύσει. Και βεβαίως όταν οι 17 –μεταξύ των οποίων ιστορικά στελέχη– εξέφρασαν τη διαφωνία τους στη στήριξη Κωνσταντίνου, προειδοποίησε με πειθαρχικά μέτρα όσους δεν ακολουθήσουν τη γραμμή του κόμματος.
Η Αννίτα Δημητρίου θα μπορούσε να αποφύγει την κρίση, είτε με το να πάρει την απόφαση πως όσοι στάθηκαν απέναντι από το κόμμα δεν θα είναι υποψήφιοι –και αυτό να ισχύσει σε κάθε επαρχία– είτε με το να ξεκαθαρίσει από νωρίς στον Κωστάκη Κωνσταντίνου ότι αν θέλει να είναι ο υποψήφιος του κόμματος τότε θα πρέπει να στηρίξει ανοικτά τις επιλογές του κόμματος και κυρίως την υποψηφιότητα Φαίδωνος. Η πρόεδρος του ΔΗΣΥ είτε υποβάθμισε την κρίση στην Πάφο είτε συνειδητά επέλεξε τον Κωστάκη Κωνσταντίνου, γιατί θεωρούσε πως με αυτό τον τρόπο θα μπορούσε να επαναφέρει στο κόμμα τις χριστοδουλιδικές ψήφους, οι οποίες αυτή τη στιγμή αιωρούνται. Στον ΔΗΣΥ άλλωστε είναι πολλοί που εκτιμούν πως αν δεν «αγκαλιαστούν» οι ψηφοφόροι του ΔΗΣΥ που στήριξαν Νίκο Χριστοδουλίδη, τότε αυτοί θα βρουν στέγη είτε στο ΕΛΑΜ είτε στον ενδιάμεσο χώρο, με αποτέλεσμα το κόμμα να συρρικνωθεί σημαντικά στις επικείμενες εκλογές. Έδωσε συνεπώς άφεση αμαρτιών, και με την πολιτική της αμνηστίας ενέταξε κάποια αποστατούντα στελέχη πίσω στην πρώτη γραμμή. Το παράδοξο είναι πως στην περίπτωση των δημοτικών εκλογών φάνηκε να υπάρχει έλλειψη συγκροτημένης στρατηγικής και κυρίως συνέπειας στις αποφάσεις. Ενώ στηρίχθηκε αναφανδόν η υποψηφιότητα Κωνσταντίνου, στην περίπτωση του Ανδρέα Παπαχαραλάμπους, ο οποίος υποστήριξε την υποψηφιότητα Χριστοδουλίδη πιο διακριτικά, ακολουθήθηκε η γραμμή ότι το κόμμα δεν θα στηρίξει τον «αποστάτη». Ενώ στη Λευκωσία ξεκίνησαν με τη θέση ότι ο υποψήφιος του ΔΗΣΥ θα προκύψει μέσω δημοσκοπήσεων, προέκυψε από το πουθενά και εκτός οποιασδήποτε λίστας ο Νίκος Τορναρίτης, ο οποίος θεωρείται πως έχει ανοικτή πόρτα επικοινωνίας με το Προεδρικό. Στην Λάρνακα ακολουθήθηκε και εκεί η πολιτική των δημοσκοπήσεων με υποψήφιους τους Ευαγγελίδη, Μανώλη, Μίλλα. Και ενώ πρώτος σε δημοτικότητα ήταν ο νυν δήμαρχος Αραδίππου Ευάγγελος Ευαγγελίδης, η ηγεσία του κόμματος καθυστερούσε να δώσει τελική απάντηση με αποτέλεσμα να αποσυρθούν από μόνοι τους οι Μανώλη και Μίλλας. Στο Παραλίμνι από την άλλη, οι υποψήφιοι άρχισαν να εξαγγέλλουν μόνοι τους υποψηφιότητα, καθώς δεν θέλουν να περιμένουν τις αργές διαδικασίες της Πινδάρου. Πέραν όμως των δημοτικών εκλογών, σύγχυση υπάρχει και στα ζητήματα που αφορούν τους ημικρατικούς οργανισμούς. Πέραν του προέδρου του ΚΟΑ Γιάννη Ιωάννου και του προέδρου της Αρχής Λιμένων που εξακολουθούν να είναι μέλη του κόμματος, δεν πέρασε απαρατήρητο το γεγονός ότι πρόεδρος του ΚΟΑΓ, είναι η νομικός Έλενα Κούσιου, θυγατέρα του Κυριάκου Κούσιου και μέλος του Πολιτικού Γραφείου του ΔΗΣΥ.
Η πολιτική της αμνηστίας
Είναι λοιπόν μία εικόνα χάους, που στέλνει το μήνυμα και της προχειρότητας και της απουσίας οποιουδήποτε σαφούς πλάνου πρώτα για τις εκλογές και στη συνέχεια για την επόμενη μέρα του κόμματος. Στη σύγχυση βοήθησε βεβαίως και η στάση που τήρησε η προηγούμενη ηγεσία, της οποίας μέρος ήταν τόσο η Αννίτα Δημητρίου όσο και ο Ευθύμιος Δίπλαρος, όταν αποφάσισε πως ο ΔΗΣΥ δεν είναι κόμμα διαγραφών. Όπως αναφέρουν κομματικές πηγές, ο Αβέρωφ Νεοφύτου είχε επικοινωνήσει την επομένη της εκλογής Χριστοδουλίδη με στελέχη όπως οι Κωνσταντίνου και Λετυμπιώτης για να τους πει πως όλα αυτά ανήκουν στο παρελθόν. Θα μπορούσε λοιπόν να λεχθεί πως είναι άδικο να δέχεται τα πυρά η νέα κατάσταση πραγμάτων στον ΔΗΣΥ για τις αποφάσεις που λήφθηκαν στο παρελθόν. Και σίγουρα, πως είναι άδικο να υποστεί όλη τη φθορά η νέα ηγεσία εξαιτίας λαθών που έγιναν είτε επί διακυβέρνησης Αναστασιάδη είτε επί ηγεσίας Αβέρωφ Νεοφύτου.
Το πολιτικό κενό
Η Αννίτα Δημητρίου βρέθηκε στα υψηλότερα δώματα, με τη βοήθεια των Αναστασιάδη και Νεοφύτου, μέσω συγκυριών. Η ίδια ωστόσο κατάφερε να κτίσει μία πολύ θετική εικόνα στη βάση του κόμματος. Ακριβώς όμως εξαιτίας του ότι η Αννίτα Δημητρίου αποτελούσε τη νέα σελίδα του ΔΗΣΥ και με δεδομένη την υψηλή δημοτικότητά της, θα μπορούσε να χαράξει τη δική της πολιτική γραμμή, να θέσει το πολιτικό της όραμα και να επαναπροσδιορίσει τις αρχές του κόμματος χωρίς να άγεται ή να φέρεται από τις καταστάσεις του παρελθόντος.
Γι’ αυτό που ελέγχεται η Αννίτα Δημητρίου είναι πως διεκδικώντας την προεδρία του κόμματος με το σύνθημα της ενότητας, επιχείρησε όχι να θέσει τις βάσεις για να καμφθεί η εσωστρέφεια στο κόμμα, αλλά να επιβάλει την ενότητα διά της σιωπής. Η επιβολή μιας γενικής ενότητας χωρίς προηγουμένως να συζητηθούν τα μεγάλα ζητήματα που αφορούσαν το κόμμα και που δεν περιορίζονταν στις προσωπικές ατζέντες που ανέκαθεν επηρέαζαν το κόμμα, αλλά σε θέματα πολιτικής και φιλοσοφίας, σε συνδυασμό με την πολιτική της πλήρους αμνηστίας στα στελέχη που στήριξαν Χριστοδουλίδη, προκάλεσαν όλη αυτή την ένταση. Η Αννίτα Δημητρίου έστειλε το μήνυμα με την εκλογή της πως δεν θέλει να αναλάβει οποιαδήποτε πολιτική ευθύνη και κυρίως την όποια πολιτική απόφαση, και ίσως επειδή διέβλεπε πού έφτασε η πολιτική τής εικόνας τον Νίκο Χριστοδουλίδη, επέλεξε και η ίδια να ακολουθήσει το ίδιο μονοπάτι. Απέφευγε τις σκληρές πολιτικές τοποθετήσεις και έδινε ιδιαίτερη έμφαση στις δημόσιες σχέσεις διά της προσωπικής επαφής με τη βάση. Το κατά πόσο κάνει πλέον δεύτερες σκέψεις για την κίνησή της να διεκδικήσει την προεδρία του ΔΗΣΥ είναι ανοικτό, δεδομένου ότι συχνά αναφέρει πως εν πολλοίς θυσίασε την ασυλία που της προσέφερε η θέση της προέδρου της Βουλής για την προεδρία του κόμματος. Όμως δεν είναι μόνο η Αννίτα Δημητρίου, αλλά και ο Ευθύμιος Δίπλαρος –σε μεγαλύτερη ένταση– ο οποίος ακολουθεί την ίδια μέθοδο των δημοσίων σχέσεων και της προσωπικής επαφής, έχοντας ανοικτή επαφή με τον Νίκο Αναστασιάδη και το Προεδρικό για να επωφελούνται ψηφοφόροι του. Τα στελέχη του ΔΗΣΥ στο παρελθόν θεωρούνταν επαρκή στις τηλεοπτικές τους παρουσίες –ιδιαίτερα όταν τοποθετούνταν για το Κυπριακό– σήμερα, αντιμετωπίζουν σοβαρό θέμα και εκτίθενται. Ενδεικτική πρόσφατη παρουσία του Ευθύμιου Δίπλαρου, όπου δεν γνώριζε ότι ο Δημήτρης Χριστόφιας διαπραγματευόταν με τον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ και όχι με τον Μουσταφά Ακιντζί.
Ο Μάριος Πελεκάνος εκφράζεται πολιτικά με σκληρή γραμμή αποκλειστικά στο μεταναστευτικό, αλιεύοντας ψήφους από το ΕΛΑΜ, αλλά αποφεύγοντας να τοποθετηθεί για άλλα μεγάλα ζητήματα, ο Γιώργος Κάρουλλας δεν έχει τοποθετηθεί πολιτικά ακόμη, ενώ η Σάβια Ορφανίδου η οποία έχει άποψη κυρίως στην οικονομία, στην επιτροπή Οικονομικών έχει δεύτερο ρόλο με τους Χάρη Γεωργιάδη και Ονούφριο Κουλλά να αποτελούν το πρώτο βιολί στην παραγωγή πολιτικής και αποφάσεων. Την ίδια στιγμή, ενώ η ηγεσία ανανεώθηκε πλήρως, απέφυγε να προωθήσει το νέο στις επικείμενες εκλογές. Η περίπτωση Τορναρίτη, ο οποίος συμπληρώνει εικοσαετία στο πολιτικό σκηνικό και η περίπτωση Κωνσταντίνου δεν συνάδουν με το νέο που επικαλείται η ηγεσία.
Το παράθυρο των τέως
Σε αυτό το πολιτικό κενό και μπροστά στην εμφανή έλλειψη στρατηγικής από τη νέα ηγεσία, η σύγκρουση των τέως είναι πολύ πιο έντονη. Ο Αβέρωφ Νεοφύτου μετά την εμφανή στήριξη της υποψηφιότητας της Αννίτας Δημητρίου αποχώρησε και κάνει μετρημένες τοποθετήσεις. Στους κύκλους ωστόσο της Αννίτας Δημητρίου είχε δημιουργηθεί από την αρχή η εντύπωση πως ο προκάτοχός της ροκανίζει την καρέκλα της για να επανέλθει μετά βαΐων και κλάδων, διεκδικώντας την προεδρία της Δημοκρατίας. Δεν είναι καθόλου τυχαίες και οι τοποθετήσεις της περί ηθικών αυτουργών πίσω από την κρίση στον ΔΗΣΥ. Μία τοποθέτηση που φωτογραφίζει τον Αβέρωφ Νεοφύτου αλλά και που ετοιμάζει το έδαφος για το ποιον θα θεωρήσει υπεύθυνο σε μία ενδεχόμενη ήττα. Αντιθέτως, η ίδια φαίνεται να επηρεάζεται πλήρως από τον Νίκο Αναστασιάδη με τον οποίο έχουν περισσότερη επαφή. Την παρέμβαση του Νίκου Αναστασιάδη εντός κόμματος και την επιβολή θέσεών του ευνοεί το γεγονός ότι πρόσωπα στην ηγεσία πέραν της κας Δημητρίου –Δίπλαρος και Πελεκάνος– είναι πολύ κοντά του. Ο ίδιος επιχείρησε στην τελευταία του παρέμβαση να κάνει έκκληση στην ενότητα, ρίχνοντας όμως παράλληλα πυρά στον Αβέρωφ Νεοφύτου για την ήττα. Οι λόγοι των κινήσεών του ποικίλουν, όμως επικεντρώνονται κυρίως στην απέλπιδα προσπάθειά του να διασώσει την υστεροφημία του. Η εικόνα του έχει φθαρεί εντός του κόμματος καθώς ένα μεγάλο μέρος στελεχών που βρίσκονται και κοντά στον Αβέρωφ Νεοφύτου του επιρρίπτουν την ευθύνη για τη μεγάλη φθορά του κόμματος εξαιτίας της δεκαετούς διακυβέρνησής του που έφερε σκάνδαλα διαφθοράς και βολιδοσκόπηση για λύση δύο κρατών. Κυρίως, όμως, του προσάπτουν πως διά της ανοχής του –αν όχι με τη συμβολή του– εξελέγη ο Νίκος Χριστοδουλίδης και οδηγήθηκε το κόμμα σε αυτήν την κατάσταση της πλήρους αναρχίας και της απειλής για διάσπαση. Το ερώτημα είναι αν με αυτή την εμφανή φθορά του Νίκου Αναστασιάδη, η πλήρης σύμπλευση μαζί του από τη νέα ηγεσία και η κηδεμονία που επιβάλλει, μπορούν να βοηθήσουν το κόμμα να επουλώσει τις πληγές, να προχωρήσει μπροστά και να αφήσει η νέα ηγεσία το δικό της πολιτικό αποτύπωμα.
