Της Δωρίτας Γιαννακού
Στο προσκήνιο τέθηκαν κρίσιμα εργατικά ζητήματα με την είσοδο του νέου έτους. Το 2025 διαθέτει πλούσια ατζέντα εργασιακών ζητημάτων για την επίλυση των οποίων απαιτείται συνεργασία, κατανόηση και συντονισμένες ενέργειες μεταξύ των κοινωνικών εταίρων με συντονιστή το υπουργείο Εργασίας και τον αρμόδιο υπουργό.
Συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση, Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (ΑΤΑ), τροποποίηση του διατάγματος που αφορά στον Εθνικό Κατώτατο Μισθό (ΕΚΜ) και υιοθέτηση νέων κριτηρίων και διαδικασίας για την εισαγωγή ξένων εργατών, αποτελούν τα ζητήματα που τίθενται προ των πυλών με τις αποφάσεις που απαιτούνται να είναι προσεκτικά σχεδιασμένες και να βασίζονται σε ρεαλιστικές εκτιμήσεις, ώστε να διασφαλίζεται η σταθερότητα και η ανθεκτικότητα των κυπριακών επιχειρήσεων.
Συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση
Σύμφωνα με τον οδικό χάρτη που έχει τεθεί για τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση, το σημείο αναφοράς για την κατάθεση των νομοσχεδίων στη Βουλή είναι ο Δεκέμβριος του 2025. Επίκειται ωστόσο ο διάλογος με τους κοινωνικούς εταίρους, οι οποίοι θα συμμετάσχουν ενεργά στη διαδικασία προκειμένου να διευκολυνθεί και η μετέπειτα κοινοβουλευτική διεργασία. Αναφορικά με τις αλλαγές που προκρίνει το υπουργείο, αφορούν την ενίσχυση της επάρκειας των συντάξεων των εργαζομένων. Την ίδια ώρα, το υπουργείο προσανατολίζεται στην καλύτερη και πιο σύγχρονη διαχείριση του αποθεματικού του Ταμείου των Κοινωνικών Ασφαλίσεων, μέσω της διαμόρφωσης μιας ορθολογικής επενδυτικής πολιτικής. Επιπλέον, χρειάζεται να αναβαθμιστεί ο δεύτερος ασφαλιστικός πυλώνας, τα ταμεία προνοίας, ώστε οι εργαζόμενοι να έχουν ακόμη έναν τρόπο υποστήριξής τους και οι παροχές οι οποίες σχεδιάστηκαν πριν από 60 χρόνια χρειάζεται να επικαιροποιηθούν και να προσεγγιστούν με βάση τα σύγχρονα δεδομένα της κοινωνίας για να μπορούν να είναι επίκαιρα και μετά από 20 και 25 χρόνια.
Στόχοι του υπουργείου
Συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση και ΑΤΑ αποτελούν τους δύο κυριότερους στόχους του υπουργείου αναφορικά με τα ανοικτά εργασιακά ζητήματα για το 2025. Όπως ανέφερε ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Παναγιώτου μετά τη συνεδρία του Εργατικού Συμβουλευτικού Σώματος στις 7 του Γενάρη, υπάρχουν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα για αυτά τα ζητήματα, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι μέσα από την αξιοποίηση του εμπεριστατωμένου κοινωνικού διαλόγου αυτοί οι στόχοι θα υλοποιηθούν και θα επιτευχθούν σύμφωνα με τον προγραμματισμό και σύμφωνα με τα χρονοδιαγράμματα που έχουν τεθεί.
ΑΤΑ
Τη χρυσή τομή για την ΑΤΑ θα πρέπει να εξεύρουν οι εμπλεκόμενοι μέχρι τον Ιούνιο, με τους συνδικαλιστές να πιέζουν προκειμένου να αρχίσει άμεσα ο διάλογος. Στόχος των συνδικαλιστικών οργανώσεων είναι η ΑΤΑ να είναι πλήρης και να αποδίδεται σε όλους τους εργαζόμενους. Ως εκ τούτου, αναμένεται ότι οι συνδικαλιστές προετοιμάζονται για να δώσουν αγώνα για την ΑΤΑ εντατικοποιώντας ταυτόχρονα και τις πιέσεις προς την κυβέρνηση. Εξάλλου, τον τρέχοντα μήνα θα καταβληθεί ΑΤΑ σε όσους είναι δικαιούχοι, με βάση τη συμφωνία της 12ης Μαΐου 2023, η οποία προβλέπει ποσοστό 66,7% της ετήσιας μεταβολής του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή.
Εθνικός Κατώτατος Μισθός
Τον Ιανουάριο του 2026 αναμένεται, όπως είναι προγραμματισμένο, η επικαιροποίηση του διατάγματος σχετικά με τον Εθνικό Κατώτατο Μισθό, γεγονός που σημαίνει ότι οι διαβουλεύσεις θα πρέπει να ολοκληρωθούν εντός του 2025. Με βάση το ισχύον διάταγμα, η επόμενη αναπροσαρμογή του προγραμματίζεται για τον Ιανουάριο του 2026, που σημαίνει οι διαβουλεύσεις θα πρέπει να ολοκληρωθούν μέσα στο 2025. Η κυβέρνηση αναμένει ότι τους επόμενους 12 μήνες θα γίνει η απαραίτητη προεργασία, έτσι ώστε όπως και κατά την ανανέωση του Ιανουαρίου του 2024, να ληφθούν υπόψη όλες οι σχετικές παράμετροι και να έχει αναπτυχθεί εκτενής κοινωνικός διάλογος με όλους τους κοινωνικούς εταίρους. Ξεκαθαρίζεται, ωστόσο, ότι ενώ στόχος είναι το αποτέλεσμα να είναι αποδεκτό από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, δεν αποτελεί προϋπόθεση η συναίνεση όλων.
Το ζήτημα του ΕΚΜ συζητήθηκε εξάλλου και στο πλαίσιο του Εργατικού Συμβουλευτικού Σώματος, με τα μέλη του Σώματος να θέτουν τους προβληματισμούς και τις εισηγήσεις τους περιορίζοντας μέσα από τον διάλογο κάποιες από τις αρχικές αποκλίσεις, σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά.
Όπως ανέφεραν στην «Κ» συνδικαλιστικές οργανώσεις, προτεραιότητα είναι να συζητηθούν τα κενά που υπάρχουν στον κατώτατο μισθό όπως υποδεικνύει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τις εκθέσεις της. Εισηγούνται μάλιστα όπως τροποποιηθεί το διάταγμα για να υπάρχει ωριαία απόδοση και ταυτόχρονα να αναθεωρείται ο κατώτατος με βάση και την ΑΤΑ, ενώ στη συζήτηση για την αναθεώρηση του ύψους να λαμβάνεται υπόψη και η αγοραστική αξία του κατώτατου μισθού, βάσει του νομοσχεδίου που καταρτίστηκε σύμφωνα και με την ευρωπαϊκή οδηγία για επαρκείς κατώτατους μισθούς.
Οι ξένοι εργάτες
Άμεση προτεραιότητα για τον Ιανουάριο θα πρέπει να είναι η επικαιροποίηση της στρατηγικής για την απασχόληση αλλοδαπών. Το αρμόδιο υπουργείο έχει ήδη ετοιμάσει ένα πλάνο αναφορικά με τη διαφοροποίηση των όρων απασχόλησης αλλοδαπών, το οποίο αναμένεται να αποσταλεί στους κοινωνικούς εταίρους το επόμενο διάστημα για υποβολή σχολίων.
Οι συλλογικές συμβάσεις
Το 2024 σηματοδότησε την ολοκλήρωση σημαντικών διαπραγματεύσεων για την ανανέωση συλλογικών συμβάσεων σε μεγάλους και καίριους κλάδους της κυπριακής οικονομίας, παραμένει ωστόσο ένας μεγάλος αριθμός σημαντικών επιχειρησιακών συμβάσεων που λήγουν προσεχώς και θα πρέπει να ανανεωθούν εντός του 2025.
Κύρια επιδίωξη των συνδικαλιστών είναι η διεύρυνση του αριθμού των εργαζομένων με συλλογικές συμβάσεις μέσω θεσμικών μέτρων, έτσι ώστε εκεί που υπάρχουν κλαδικές συμβάσεις οι όροι να είναι υποχρεωτικοί και δεσμευτικοί για όλους τους εργοδότες ενός κλάδου, προκειμένου να αποφευχθούν τα φαινόμενα που παρατηρήθηκαν με τους εργαζόμενους του κλάδου έτοιμου σκυροδέματος. Ειδικότερα, οι οργανώσεις εισηγούνται όπως συμφωνηθούν πρότυπες συλλογικές συμβάσεις, οι οποίες θα αποτελούν το μέτρο για να παίρνουν έγκριση οι εργαζόμενοι από τρίτες χώρες και ταυτόχρονα να θέτουν τους εργαζόμενους σε μια ορθολογιστική βάση σε ό,τι αφορά τα ωφελήματά τους και τους όρους απασχόλησης. Εξάλλου, η ευρωπαϊκή οδηγία καλεί τα κράτη-μέλη να θεσπίσουν μηχανισμούς που διασφαλίζουν την επάρκεια των μισθών και που δημιουργούν έδαφος για τη συνομολόγηση συλλογικών συμβάσεων, κάτι που ήδη ισχύει στην Κύπρο μέσω του Κώδικα Βιομηχανικών Σχέσεων.
