Τι σημαίνει για εσάς ηγέτιδα σε επαγγελματικό επίπεδο; Ποια είναι τα κλειδιά μιας επιτυχημένης ηγεσίας;
Θα προσπαθήσω να μην ακουστεί ως ορισμός. Είναι το άτομο που εμπνέει και εμπνέεται από την ομάδα του, που προσαρμόζεται και ενεργεί στα δεδομένα που ισχύουν τη συγκεκριμένη στιγμή, που είναι διατεθειμένο να επαναξιολογήσει τη στάση του και να τη διατηρήσει «ανοικτή» σε καινούργιες απόψεις. Αναγνωρίζει ότι η δουλειά δεν είναι του ενός αλλά των περισσότερων και εκείνων που τον συμπληρώνουν. Για να μπορέσει όμως αυτή την ομάδα να ενεργήσει, χρειάζεται πολλή προεργασία, αφοσίωση και εκ των προτέρων γνώση για το που θέλει να στοχεύσει. Είναι το άτομο που πείθει τους συνεργάτες του για τους στόχους, μεγιστοποιεί τις προσπάθειές τους και εν τέλει τους ενδυναμώνει.
«Επιτυχημένη ηγεσία είναι αυτή που εμπνέει και εμπνέεται, που προσαρμόζεται και ενεργεί στα δεδομένα που ισχύουν τη συγκεκριμένη στιγμή».
Σημαντικό είναι να ηγείται δια του παραδείγματος, με αποφασιστικότητα να αποδεικνύει αυτά που λέει και να είναι διατεθειμένο να λάβει τις δύσκολες αποφάσεις. Βέβαια, σημαντικές είναι και οι εμπειρίες και επιρροές που είχε το ίδιο το άτομο στο παρελθόν. Ανήκω στη γενιά της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο. Όλα ήταν διαφορετικά από τα σημερινά δεδομένα. Μεγαλώναμε μόνοι μας, οι γονείς μας απουσίαζαν λόγω βιοποριστικών αναγκών. Σαν η μεγαλύτερη σε ηλικία στη γειτονιά μου, είχα την ευθύνη όλων των άλλων παιδιών τα απογεύματα μετά το σχολείο. Από αυτή την εμπειρία, έμαθα να εκτιμώ και να σέβομαι όσα μου έχει προσφέρει η ζωή και να έχω την έγνοια των συνανθρώπων μου. Στην επαγγελματική μου ζωή είμαι ευγνώμονας για τα άτομα που με δίδαξαν· για το υψηλό επαγγελματικό ήθος, την τιμιότητά τους και τον τρόπο που ενέπνεαν τους γύρω τους.
Ως γυναίκα αντιμετωπίσατε προκατάληψη και στερεότυπα; Επηρέασαν την πορεία σας και αν ναι, πόσο;
Ναι βέβαια και αντιμετώπισα. Συνέχεια συμβαίνει αυτό, και πριν και τώρα. Επηρεάζουν με την έννοια ότι μπαίνουν εμπόδια σε μια πορεία, αλλά αυτό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι σε σταματούν. Αντίθετα, εμένα μου έδωσαν εφόδια για να μπορώ να ανταπεξέρχομαι και να βρίσκω τον δρόμο που θα ακολουθήσω, κάθε φορά που οι συγκυρίες με αναγκάζουν να αλλάξω διαδρομή. Σε όλα αυτά, είναι σημαντικό να προσθέσω ότι πάντα υπάρχουν άνθρωποι για να σε στηρίξουν και αυτό είναι πολύ καθησυχαστικό.
Αποτελεί ακόμα δίλημμα για μια γυναίκα το «καριέρα ή οικογένεια»; Τι σας δυσκολεύει περισσότερο όταν καλείστε να εξισορροπήσετε τις απαιτήσεις της δουλειάς με εκείνες της οικογενειακής ζωής;
Για να υφίσταται δίλημμα μεταξύ «καριέρα ή οικογένεια», σημαίνει ότι υπάρχει επιλογή. Αλλά στις πλείστες των περιπτώσεων δεν υπάρχει η πολυτέλεια της επιλογής. Η γυναίκα καλείται να εργαστεί, κυρίως, για λόγους βιοποριστικούς. Χρειάζεται να εργαστεί για να στηρίξει την οικογένειά της, να φέρει φαγητό στο τραπέζι, να μορφώσει τα παιδιά της κοινωνικά και ακαδημαϊκά, να τα στηρίξει αν χρειάζονται ιδιαίτερη φροντίδα, να τα αναπτύξει πνευματικά και σωματικά σε όλες τις φάσεις της ζωής τους. Από τη μια υπάρχει η έγνοια για την οικογένεια, τα παιδιά, και από την άλλη ο εργασιακός χώρος και οι απαιτήσεις του. Όλα αυτά μαζί είναι εξουθενωτικά.
Ωριμάζοντας, όμως, αντιλήφθηκα ότι ούτως ή άλλως τίποτα δεν είναι εύκολο αλλά και ότι τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο. Οι δυσκολίες είναι δεδομένες. Αυτό που κάνει τη διαφορά είναι ο τρόπος διαχείρισής τους και οπωσδήποτε τα διδάγματα που παίρνουμε κάθε φορά, αν είμαστε σε θέση να τα αντιλαμβανόμαστε.
Υπάρχουν «ανθεκτικά» στερεότυπα για τις γυναίκες σε θέσεις ευθύνης που σας θυμώνουν;
Υπάρχουν, βέβαια υπάρχουν. Μια γυναίκα σε θέση ευθύνης χρειάζεται περισσότερη προσπάθεια για να ακουστεί. Η αμφισβήτηση μιας γυναίκας έρχεται πιο εύκολα σε σχέση με έναν άνδρα που βρίσκεται στην ίδια θέση. Αυτό συμβαίνει όχι μόνο από τους άνδρες, αλλά και από τις ίδιες τις γυναίκες. Για να είμαι δίκαιη, ωστόσο, η εκτίμηση και ο σεβασμός κερδίζονται με τον ίδιο τρόπο για μια γυναίκα όπως και για έναν άνδρα. Τα δεδομένα αυτά έχω μάθει να τα δέχομαι και να τα διαχειρίζομαι, όπως άλλωστε πράττουν πολλές άλλες γυναίκες. Δεν σημαίνει ότι τα αποδέχομαι ή ότι με αφήνουν αδιάφορη ή ότι δεν αντιδρώ.
Ποιες είναι οι ιδιαίτερες προκλήσεις που συναντούν οι νεαρές γυναίκες στην αγορά εργασίας;
Σημαντική πρόκληση είναι οι εντυπώσεις που υπάρχουν για τις νεαρές γυναίκες. Αυτό που ρωτήσατε και προηγουμένως δηλαδή. Γνωρίζω πάμπολλες γυναίκες που εξισορροπούν και αντιμετωπίζουν τις υποχρεώσεις τους στην οικογένεια και την εργασία το ίδιο αποτελεσματικά. Κοιτάξτε γύρω σας, στο δικό σας εργασιακό και οικογενειακό περιβάλλον για τις γυναίκες αυτές που σας προκαλούν θαυμασμό και εκτίμηση όπως και των γύρω τους.
Μπορούμε να σταματήσουμε τη σεξουαλική παρενόχληση και πώς; Ή μήπως είναι μια χίμαιρα αυτή η ελπίδα;
Δεν είναι εύκολο, όμως είναι εφικτός ο περιορισμός της παρενόχλησης. Η ενημέρωση, η ευαισθητοποίηση και η αλληλεγγύη μεταξύ των ίδιων των γυναικών είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες. Η γνώση είναι προστασία για όλα τα θέματα, όπως και οι επιπτώσεις σε τέτοιες συμπεριφορές.
Ποιες δεξιότητες θα παρακινούσατε μια νέα γυναίκα να αποκτήσει ώστε να μη μείνει ποτέ χωρίς δουλειά;
Η προσαρμογή σε νέα δεδομένα αποτελεί για μένα τον πιο σημαντικό παράγοντα για επιβίωση και πρόοδο. Πριν πολλά χρόνια, όταν ήμουν φοιτήτρια, είχα διαβάσει τον Δαρβίνο και μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση το ότι «δεν είναι οι πιο δυνατοί που επιβιώνουν αλλά αυτοί που προσαρμόζονται στις αλλαγές». Έκτοτε προσπαθώ να το εφαρμόζω. Θεωρώ ότι δεν υπάρχει λόγος να σπαταλά κανείς ενέργεια σε κάτι που δεν μπορεί να αλλάξει. Είναι πιο παραγωγικό και χρήσιμο να κατευθύνεις την ενέργειά σου εκεί όπου μπορείς να κάνεις τη διαφορά. Πρόσθετα, η απόκτηση διαρκούς γνώσης, η εκπαίδευση, η επιμονή και η προσπάθεια, είναι απαραίτητα στοιχεία σε έναν κόσμο που κινείται με απίστευτα γρήγορους ρυθμούς.
Αν είχατε την ευκαιρία να μιλήσετε σήμερα με τον 18χρονο εαυτό σας τι θα του λέγατε;
Αν και δεν το συνηθίζω, θα του έλεγα «καλά τα πήγες εκεί», «δεν τα πήγες τόσο καλά εκεί», «εδώ χρειάζεται περισσότερος κόπος και συγκέντρωση», «έκανες λάθος και χρειάζεται να το διορθώσεις», «να λες ευχαριστώ και απολογούμαι» και εν τέλει «μην ξεχνάς να φροντίζεις τον εαυτό σου όπως φροντίζεις όλους τους άλλους επειδή στο μέλλον θα τον χρειαστείς».
*Η κα Αλίκη Στυλιανού είναι Διευθύντρια του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών.
