Του Ανδρέα Καραμήτα
Μεγάλος θόρυβος δημιουργήθηκε από την απόφαση της κυβέρνησης για διεύρυνση του καταλόγου , των προϊόντων που προσφέρονται στην αγορά της ελεύθερης Κύπρου από τους Τουρκοκύπριους βάσει του κανονισμού της πράσινης γραμμής. Σύμφωνα με πηγές από το ΚΕΒΕ, η διεύρυνση δεν θα επηρεάσει την οικονομία μιας και τα συγκεκριμένα προϊόντα δεν έχουν την αγοραστική δυναμική που χρειάζεται, για αν επισκιάσουν επιχειρήσεις που προσφέρουν τα ίδια αγαθά στις ελεύθερες περιοχές. Συγκεκριμένα, πρόκειται για 6 μόνο προϊόντα όπως καφέ, πατάτες, ξυδάτα, κατεψυγμένα λαχανικά, λεμονάδα και αποξηραμένη μολοχία. Φυσικά, ο εφησυχασμός δεν προέρχεται μόνο από το ΚΕΒΕ αλλά προκύπτει και από τους αριθμούς αφού το 2022 η αξία των εισαγωγών προϊόντων στην ελεύθερη Κύπρο ανερχόταν στα 11,3 δις ευρώ ενώ η αντίστοιχη αξία των εισαγωγών τουρκοκυπριακών προϊόντων είναι περίπου 13 εκ ευρώ, ποσό που είναι αμελητέο για επηρεασμό της οικονομίας. Φυσικά, o κανονισμός της πράσινης γραμμής δεν προστατεύει το λιανικό εμπόριο από τα παράνομα προϊόντα που εισάγονται παρανόμως από τα κατεχόμενα, όπως τσιγάρα, έπιπλα , είδη σπιτιού, καύσιμα, σουπερμάρκετ και πολλά άλλα. Οι κρατικές υπηρεσίες φαίνεται να ολιγωρούν στην αντιμετώπιση του φαινομένου με το ΚΕΒΕ συνεχώς να επισημαίνει στις διάφορες κυβερνήσεις πως το ζήτημα χρήζει ολιστικής αντιμετώπισης για να μπορέσει η οικονομία να ανακτήσει αυτά τα κεφάλαια πίσω. Είναι για αυτό που το ΚΕΒΕ με ανακοίνωση του στις 29 Ιανουαρίου ,καλεί την κυβέρνηση να εκπονήσει Σχέδιο για αντιστάθμιση των πιο πάνω στρεβλώσεων όσον αφορά τις πωλήσεις προϊόντων από τις περιοχές που βρίσκονται υπό τον αποτελεσματικό έλεγχο της κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας προς τα κατεχόμενα, οι οποίες συνιστούν αθέμιτο ανταγωνισμό εις βάρος των ΕΚ προϊόντων.
Η διεύρυνση δεν θα επηρεάσει την οικονομία
Υγειονομική πτυχή
Ένα άλλο ζήτημα όμως που απασχολεί τόσο τις κρατικές υπηρεσίες όσο και το βιομηχανικό επιμελητήριο είναι κατά πόσον τα προϊόντα τα οποία προέρχονται από τα κατεχόμενα πληρούν τους υγειονομικούς κανονισμούς και τα κριτήρια της Ε.Ε. Είναι ένα ζήτημα το οποίο η ηγεσία του επιμελητηρίου συνεργάζεται και με το τουρκοκυπριακό επιμελητήριο , με τις διάφορες υπηρεσίες αλλά και την κομισιόν, για να ρυθμιστεί. Εκτός της υγειονομικής πτυχής εγείρονται και ζητήματα ασφάλειας κυρίως για αγαθά που εμπίπτουν στο μαύρο εμπόριο και όχι στον κανονισμό της Πράσινης γραμμής. Πάντως το επιμελητήριο εξετάζει καταγγελίες από πολίτες που εντοπίζουν την μη ύπαρξη των κανόνων ασφάλειας και υγείας και άμα οι καταγγελίες έχουν αντίκρισμα αντιμετωπίζονται αναλόγως.
FINTECH συναλλαγές
Παρόλα αυτά το εμπόριο μεταξύ Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων δεν απαντάτε μόνο στα προαναφερθέντα αλλά έχουμε και την συνεργασία ελληνοκυπριακών και τουρκοκυπριακών υπηρεσιών με το μοντέλο Β2Β. Το συγκεκριμένο μοντέλο ουσιαστικά πρόκειται για μία επιχείρηση που αγοράζει υπηρεσίες από μία άλλη με σκοπό είτε την μεταπώληση είτε την χρήση της υπηρεσίας από την επιχείρηση. Αυτός ο τομέας φαίνεται να είναι πολύ ενεργός μεταξύ των δύο κοινοτήτων . Αφορά κυρίως τα γνωστά κοντέινερ τα οποία προορίζονται για να γίνουν σπίτια , οικοδομικά υλικά, έπιπλα και όσον αφορά διατροφικά προϊόντα κυρίως πρόκειται για ψάρια. Είναι σε αυτήν την κατηγορία επίσης που συναντάται μία σημαντική ανισότητα αφού τα προϊόντα που διατίθενται στα κατεχόμενα είναι πολύ λιγότερα σε σχέση με αυτά που εισάγονται στις ελεύθερες περιοχές. Τα προβλήματα που υπάρχουν σε αυτήν την αγορά κυρίως αφορούν την Κυπριακή κυβέρνηση αφού θα πρέπει να ενσκήψει σε πιο τεχνικά ζητήματα όπως η ρύθμιση του ΦΠΑ. Πηγές στην «Κ» εξηγούν πως και οι εισηγήσεις του ΚΕΒΕ που ετοιμάζονται κατά καιρούς προς τον ΠτΔ αφορούν τέτοιου είδους ζητήματα. Αν για παράδειγμα μία επιχείρηση πουλάει ένα προϊόν σε αυτό προστίθεται και το ΦΠΑ ενώ στην τιμή προστίθεται και ένας δασμός που επιβάλει το ψευδοκράτος. Ως εκ τούτου είναι αντιληπτό πως τα ελληνοκυπριακά προϊόντα είναι ακριβότερα με αποτέλεσμα οι δυνητικοί Τουρκοκύπριοι αγοραστές να προτιμούν τα δικά τους ελέω της αυξημένης τιμής των Ελληνοκυπριακών. Επιπρόσθετα, το άλλο πρόβλημα που υπάρχει και που θα πρέπει να επιλυθεί για ευκολία των επιχειρήσεων και στο πλαίσιο της αγαστής συνεργασίας που προωθείται για τις δύο κοινότητες είναι οι πληρωμές μέσω εμβάσματος. Στα κατεχόμενα οι περισσότερες τράπεζες είναι παραρτήματα Τουρκικών τραπεζών και η Τουρκία έχει εμπάργκο σε οικονομικές δραστηριότητες που προέρχονται από την ΚΔ. Απόρροια αυτού, είναι πως δεν μπορούν να διεκπεραιωθούν οικονομικές συναλλαγές για τις εν λόγω επιχειρηματικές δραστηριότητες με τα δύο μέρη να βρίσκουν άλλες λύσεις πληρωμών όπως η χρήση εφαρμογών FINTECH ή διενεργούνται οι πληρωμές με μετρητά. Αυτό, γεννά, μια άλλη παράμετρο αφού οι επιχειρηματίες ΕΚ και ΤΚ έχουν την δυνατότητα φοροδιαφυγής η απόκρυψης εξόδων . Ακόμη ένας αρνητικός παράγοντας για τους ΕΚ είναι ότι οι Τουρκοκύπριοι πριν προβούν σε αγορά αγαθών από την ελληνική πλευρά υποχρεούνται στην εξασφάλιση «ειδικής άδειας» από την λεγόμενη κυβέρνηση. Είναι αλήθεια όμως πως όσον αφορά τα αγαθά που προέρχονται από αυτές τις συναλλαγές και εισάγονται στην ελεύθερη Κύπρο ελέγχονται μερικώς από τα τελωνεία, έλεγχος που αμφισβητείται ότι διενεργείται στα κατεχόμενα.
Τι είναι ο κανονισμός της πράσινης γραμμής
Υπενθυμίζεται πως ο κανονισμός της πράσινης γραμμής προέκυψε από την διαδικασία ένταξης της Κύπρου στην Ε.Ε και ήταν ο τρόπος που η κομισιόν κατεύνασε τις τότε ανησυχίες της τουρκοκυπριακής κοινότητας για οικονομική απομόνωση. Βάσει του κανονισμού της πράσινης γραμμής οι Τουρκοκύπριοι μπορούν να διαθέτουν στην ελεύθερη Κύπρο κάποια προϊόντα κυπριακής καταγωγής, γεωργικά, κτηνοτροφικά και κάποια αγαθά τα οποία υπόκειντο σε βαριά βιομηχανική επεξεργασία για να μεταποιηθούν σε κυπριακά. Επιπλέον ο κανονισμός δίδει την ευχέρεια στα δύο επιμελητήρια να ελέγχουν τα συνοδευτικά έγγραφα των προϊόντων αλλά και να εξετάζουν από κοινού τυχόν παρατυπίες σε ζητήματα ασφάλειας και υγείας. Ο συγκεκριμένος κανονισμός ενισχύει την αγαστή εμπορική συνεργασία Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Βέβαια να αναφέρουμε πως όταν συντάχθηκε ο κανονισμός από την Ε.Ε όλοι πίστευαν πως δεν θα διαρκέσει 20 και χρόνια αφού θεωρούσαν εφικτή μία ενδεχόμενη λύση του κυπριακού. Κάποιος μπορεί να πει πως ο κανονισμός χρήζει επικαιροποίησης, ενέργεια που η βιομηχανία δεν θέλει να υλοποιηθεί αφού κατά την περίοδο ανακοίνωσης του κανονισμού από την κομισιόν συμφώνησαν και οι δύο πλευρές και η πιθανή προσπάθεια τροποποίησης του ίσως επηρεάσει αρνητικά την Ελληνοκυπριακή πλευρά.
