Δύο αντίρροπες τάσεις στις Άμεσες Ξένες Επενδύσεις στην Ευρώπη

• Οι Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ) στην Ευρώπη ανέκαμψαν το 2021. Ανακοινώθηκαν 5.877 έργα, καταγράφοντας ετήσια αύξηση 5% αλλά σε διαφορετικούς τομείς σε σύγκριση με την προ-COVID 19 εποχή
• Η εμπιστοσύνη των επενδυτών μειώθηκε το 2022, με το 79% των ερωτηθέντων πριν την 1η Μαρτίου να σχεδιάζουν να εγκατασταθούν/επεκταθούν στην Ευρώπη έναντι 25% όσων ερωτήθηκαν μετά τις 14 Μαρτίου
• Η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι οι κορυφαίες αγορές για ΑΞΕ. Οι οικονομικές τους προοπτικές και οι τομείς ανάπτυξης τους έχουν αλλάξει σημαντικά

Η ελκυστικότητα της Ευρώπης ως προορισμού ΑΞΕ δείχνει σημάδια ανάκαμψης μετά την πανδημία COVID-19 με αύξηση 5% στον αριθμό των έργων που ανακοινώθηκαν το 2021 σε σύγκριση με το 2020, σύμφωνα με την τελευταία ετήσια Έρευνα EY European Attractiveness Survey.

Ταυτόχρονα, το νέο γεωπολιτικό και οικονομικό περιβάλλον, που δημιουργήθηκε κυρίως από τον πόλεμο στην Ουκρανία, οδηγεί σε μια ενδεχόμενη αμφισβήτηση της βραχυπρόθεσμης ελκυστικότητας της Ευρώπης για επενδύσεις. Ωστόσο, η μακροπρόθεσμη ελκυστικότητα της Ευρώπης παραμένει ισχυρή με το 64% των ερωτηθέντων επενδυτών να πιστεύουν ότι η ελκυστικότητα της Ευρώπης θα βελτιωθεί κατά τα επόμενα τρία χρόνια.

Η Έρευνα European Attractiveness Survey της EY βασίζεται σε ποιοτική έρευνα, που διεξήχθη μεταξύ Φεβρουαρίου 2022 και Απριλίου 2022, μεταξύ 501 διεθνών επενδυτών από διαφορετικούς κλάδους, τύπους επιχειρήσεων και γεωγραφικές περιοχές, και σε ποσοτική ανάλυση των έργων ΑΞΕ που ανακοινώθηκαν σε 44 ευρωπαϊκές χώρες το 2021. Σημειώνεται ότι η Κύπρος περιλαμβάνεται φέτος μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών για την ελκυστικότητα των οποίων διεξήχθη έρευνα. Τα αποτελέσματα της έρευνας αναμένεται να παρουσιαστούν τον Οκτώβριο.   

Η έρευνα διαπιστώνει ότι, η ανάκαμψη μετά την πανδημία και οι «μεταρρυθμίσεις Μακρόν» οδήγησαν σε αύξηση των επενδύσεων στη Γαλλία κατά 24%, με 1.222 έργα το 2021. Οι επενδύσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο παρέμειναν σταθερές, με οριακή αύξηση κατά 2% σε 93 έργα. Το Λονδίνο παραμένει η πιο ελκυστική πόλη για ΑΞΕ με το 34% των στελεχών που απάντησαν να το κατατάσσουν στις τρεις πρώτες πόλεις για επενδύσεις. Αντίθετα, ο αριθμός των έργων στη Γερμανία μειώθηκε κατά 10% στα 841. Ωστόσο, προσέλκυσε επίσης μεγάλα, βιομηχανικά έργα, ειδικά στους τομείς της αυτοκινητοβιομηχανίας και των ηλεκτρονικών. Όσον αφορά τη δημιουργία θέσεων εργασίας, η εικόνα διαφοροποιείται, καθώς το μέσο έργο ΑΞΕ δημιουργεί 68 θέσεις εργασίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, 45 στη Γερμανία και μόνο 38 στη Γαλλία.

Διαφοροποιήσεις μεταξύ κλάδων σε όλη την Ευρώπη

Τα έργα μεταποίησης, logistics και Ε&Α ανέκαμψαν κατά 22% το 2021, εν μέρει λόγω των αναδιοργανώσεων της εφοδιαστικής αλυσίδας, οι οποίες αναμένεται να συνεχιστούν. Το 53% των ερωτηθέντων εξετάζουν το ενδεχόμενο «nearshoring» – να μετακινήσουν, δηλαδή, τις δραστηριότητές τους πιο κοντά στους πελάτες, ποσοστό υπερδιπλάσιο σε σύγκριση με πέρυσι. Το 43% των ερωτηθέντων εξετάζουν το ενδεχόμενο «re-shoring» – δηλαδή επαναφορά της δραστηριότητας στην εγχώρια αγορά τους – σε σύγκριση με το 20% το 2021. Αυτή η ανάκαμψη της βιομηχανίας είναι ένας από τους λόγους για τις υψηλές επιδόσεις πολλών χωρών της Νότιας Ευρώπης.

Η Δυτική Ευρώπη υπέφερε σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη, λόγω της εξάρτησής της από επενδύσεις σε υπηρεσίες, η ανάγκη για τις οποίες έχει μειωθεί λόγω της αύξησης της υβριδικής και εξ αποστάσεως εργασίας. Για παράδειγμα, οι επιχειρήσεις ανακοίνωσαν 25% λιγότερα γραφεία πωλήσεων και μάρκετινγκ το 2021.

Πέντε προτεραιότητες θα καθορίσουν την μακροπρόθεσμη ελκυστικότητα της Ευρώπης

Οι επενδυτές παραμένουν αισιόδοξοι για την ελκυστικότητα της Ευρώπης παρά τον πόλεμο στην Ουκρανία. Εάν οι αλυσίδες εφοδιασμού διαταραχθούν σε σημείο που οι επιχειρήσεις αρχίσουν είτε να επαναφέρουν δραστηριότητες στην Ευρώπη ή κοντά σε αυτή, τότε οι επενδύσεις στη μεταποίηση ενδέχεται να αυξηθούν. Ως έχουν τα πράγματα, το πιθανότερο είναι ότι οι κυρώσεις και οι διαταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες θα συνεχιστούν και θα υπάρξει κλιμάκωση των τιμών των εμπορευμάτων, των γεωπολιτικών εντάσεων και του κινδύνου κυβερνοεπιθέσεων σε μεγάλες επιχειρήσεις και υποδομές ζωτικής σημασίας.

Πέρα από το τρέχον οικονομικό και γεωπολιτικό πλαίσιο, η έρευνα υπογραμμίζει πολλούς διαρθρωτικούς παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη μακροπρόθεσμη ελκυστικότητα της ηπείρου για ΑΞΕ. Τα ευρήματα της έρευνας αναδεικνύουν πέντε κορυφαίες προτεραιότητες:

1. Επενδύσεις στην ψηφιακή τεχνολογία: ο πιο σημαντικός παράγοντας που καθορίζει πού επενδύουν οι επιχειρήσεις είναι το επίπεδο υιοθέτησης τεχνολογίας από τους καταναλωτές, τους πολίτες και τις διοικήσεις
2. Η βιωσιμότητα ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα: οι επιχειρήσεις κατέταξαν τις πολιτικές για την κλιματική αλλαγή και τη βιωσιμότητα ως τον δεύτερο πιο σημαντικό παράγοντα που καθορίζει τον προορισμό των επενδύσεών τους
3. Η ανάγκη για νέα ταλέντα: οι νέες δεξιότητες του εργατικού δυναμικού αναδεικνύεται σε μία από τις δύο κορυφαίες προτεραιότητες για την αξιολόγηση των ΑΞΕ μεταξύ των ερωτηθέντων, ιδιαίτερα σε σχέση με την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση στην Ευρώπη
4. Φορολογική ευελιξία και πραγματισμός: ο βαθμός ψηφιοποίησης των συστημάτων φορολογικών αρχών είναι ο σημαντικότερος φορολογικός παράγοντας που καθορίζει πού επενδύουν οι επιχειρήσεις
5. Υποστήριξη προς τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής: οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (έσοδα μικρότερα από 1,5 δισ. ευρώ) επλήγησαν περισσότερο από την πανδημία και είναι λιγότερο πιθανό να εξετάζουν σήμερα σχέδια για ΑΞΕ (83% των μεγάλων επιχειρήσεων έναντι 44% των ΜΜΕ)

Σχολιάζοντας τα ευρήματα της έρευνας, ο Στέλιος Δημητρίου, Συνέταιρος και Επικεφαλής Εταιρικής Στρατηγικής και Συναλλαγών της ΕΥ Κύπρου, δήλωσε: «Αν και ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει επηρεάσει την αισιοδοξία των επενδυτών, η Ευρώπη διατηρεί την ελκυστικότητά της ως επενδυτικός προορισμός και τα επενδυτικά σχέδια δεν έχουν επηρεαστεί σημαντικά. Ωστόσο, σε αυτό το αβέβαιο και ταχέως εξελισσόμενο περιβάλλον, ορισμένοι τομείς και χώρες έχουν καλύτερες επιδόσεις από άλλους. Ταυτόχρονα, οι διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας μπορεί να οδηγήσουν τους επενδυτές να μετεγκατασταθούν πιο κοντά στην έδρα τους, μια τάση από την οποία επωφελούνται αρκετές χώρες της Νότιας Ευρώπης. Αναμένουμε με ενδιαφέρον τα ευρήματα της Έρευνας για την Κύπρο, η οποία θα δώσει στην κυβέρνηση και τις Κυπριακές επιχειρήσεις ουσιαστικές πληροφορίες».