Kathimerini.gr
«Κέρδισα τον ISIS με τους καλύτερους στρατηγούς, και το έκανα σε λίγες εβδομάδες αντί για πέντε χρόνια, όπως μου έλεγαν», ακούμε τον Ντόναλντ Τραμπ να λέει περιαυτολογώντας στο podcast The Joe Rogan Experience στις 26 Οκτωβρίου. Απέναντί του βρίσκεται ένας πολύ γυμνασμένος τύπος με ξυρισμένο κεφάλι. Σε αντίθεση με ό,τι συνηθίζει, ο Τζο Ρόγκαν δεν φοράει κολλητό Τ-shirt, το οποίο αναδεικνύει τους δικεφάλους και τα τατουάζ του, αλλά έχει βάλει μαύρο πουκάμισο για να υποδεχτεί τον επόμενο –όπως αποδείχθηκε– πρόεδρο των ΗΠΑ. Υπάρχει κάτι που ενώνει αυτούς τους δύο άνδρες: πριν από δέκα χρόνια, κανείς δεν θα στοιχημάτιζε ότι ο πρώτος θα ήταν πλανητάρχης και ο δεύτερος το πιο επιδραστικό πρόσωπο των αμερικανικών μίντια. Σύμφωνα με το Newsweek, το εν λόγω επεισόδιο ξεπέρασε τα 40 εκατ. views στο YouTube μέσα σε τρεις ημέρες, την ίδια στιγμή που η παρουσία της Κάμαλα Χάρις στο podcast γυναικείας ενδυνάμωσης Call me Daddy δεν κατάφερε να συγκεντρώσει ούτε ένα εκατομμύριο views στο αντίστοιχο χρονικό διάστημα.
Στο Λος Άντζελες, το 2018.Το άτυπο πολιτικό φλερτ ανάμεσα στον Ρόγκαν και τον Τραμπ ξεκίνησε την περίοδο του κορωνοϊού και εξελίχθηκε σε «γάμο» λίγες μέρες πριν από τις πρόσφατες εκλογές. Μέσω ενός tweet στο Χ, ο Ρόγκαν δήλωσε ότι συμφωνεί μέχρι τελείας με τον «σπουδαίο και πανίσχυρο Ίλον Μασκ» σε όσα λέει για τον υποψήφιο των Ρεπουμπλικανών. «Για την ιστορία, ναι, αυτή είναι επίσημη στήριξη προς τον Ντόναλντ Τραμπ», συμπλήρωσε στο τέλος.
Ο διάσημος podcaster είχε υποστηρίξει άτυπα το 2020 την υποψηφιότητα του Μπέρνι Σάντερς για το χρίσμα των Δημοκρατικών. Από τότε μέχρι σήμερα κάτι φαίνεται να άλλαξε μέσα του. Όπως και στον Μασκ, τον οποίο ακούμε στο ίδιο podcast, στο επεισόδιο της 4ης Νοεμβρίου, να λέει ότι «μέχρι πριν από τρία χρόνια υποστήριζα τους Δημοκρατικούς». Ο παρουσιαστής υπερθεματίζει. Και οι δύο πάντως δείχνουν βαθιά ενοχλημένοι από την ανειλικρινή στάση του Δημοκρατικού Κόμματος, το οποίο, σύμφωνα με τους ίδιους, χρησιμοποιεί τη δύναμή του στα μίντια για να διασπείρει fake news εναντίον των αντιπάλων του. Έτσι, ο μεγιστάνας της Tesla, της SpaceX και του Χ διέθεσε 123 ολόκληρα λεπτά από τον υπερπολύτιμο χρόνο του –υπολογίζεται ότι κάθε λεπτό του Μασκ αξίζει 38 χιλιάδες δολάρια– για να υποστηρίξει τη δική του πολιτική «αλήθεια».
Λίγο μετά τη νίκη του επί του Τζάστιν Γκέτσε για το πρωτάθλημα πολεμικών τεχνών UFC, ο Βραζιλιάνος Τσαρλς Ολιβέιρα κάνει δηλώσεις στον Τζο Ρόγκαν. Ξαφνικά, ο Ντόναλντ Τραμπ εμφανίζεται ως θύμα των πρακτικών για τις οποίες τον κατηγορούν οι πολιτικοί του αντίπαλοι εδώ και κοντά δέκα χρόνια. Είναι, βέβαια, γεγονός ότι δεν μπορούν ταυτόχρονα να ισχύουν δύο αντικρουόμενες αλήθειες. Όπως αποδείχθηκε όμως πρόσφατα, η «αλήθεια» της άτυπης τριανδρίας Τραμπ-Μασκ-Ρόγκαν είχε πολύ μεγαλύτερη διείσδυση στην αμερικανική κοινωνία, ιδιαίτερα μάλιστα αν μιλάμε για τη λευκή Αμερική και το ανδρικό φύλο. Αν, όμως, γνωρίζουμε πολύ καλά τα δύο πρώτα πρόσωπα της τριανδρίας, τι συμβαίνει με το τρίτο; Ποιος είναι ο Τζο Ρόγκαν και πώς έφτασε μέχρι εδώ στηριζόμενος σε ένα φανατικό κοινό, αποτελούμενο στη συντριπτική του πλειονότητα (81%) από άντρες;
Από τα sex toys στην καταξίωση
«I’m you boogie man», τραγουδούν οι KC and the Sunshine Band σε ένα από τα τραγούδια που επιλέγει ο Ρόγκαν για να προετοιμαστεί ψυχολογικά για την εκπομπή του. Ο ίδιος σίγουρα παίζει τον ρόλο του «μπαμπούλα» για τα παραδοσιακά μίντια, αφού όσο εκείνα διενεργούν πανάκριβες έρευνες μάρκετινγκ, εκείνος μοιάζει να τα κάνει «όλα λάθος» και να του βγαίνουν σωστά: Οι εκπομπές-συνεντεύξεις διαρκούν συχνά πάνω από τρεις ώρες, μοιάζουν να μην έχουν καθόλου μοντάζ, ενίοτε «κρεμάνε» αφηγηματικά, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που χρειάζεται να αντέξεις ψιλή κουβέντα εκατόν είκοσι λεπτών για να αποζημιωθείς μόνο προς το τέλος. Ένας οδηγός, με άλλα λόγια, του «τι να μην κάνεις» σε ένα μιντιακό τοπίο γεμάτο σύντομα explainers και υπερβολικά μονταρισμένες συνεντεύξεις. Ή μήπως όχι;
Πολλές φορές το χιούμορ της εκπομπής ακροβατεί στα όρια της προσβολής (και όχι της πρόκλησης), οι αναφορές στη μαριχουάνα, την οποία λατρεύει ο Ρόγκαν, σε κάνουν να αναρωτιέσαι αν έχει διαύγεια την ώρα των συνεντεύξεων και, αν δεν ασχολείσαι σοβαρά με το γυμναστήριο, οι διατροφικές συμβουλές που δίνει δεν έχουν καμία αξία. Είναι σίγουρο ότι κανένα μεγάλο αμερικανικό δίκτυο δεν θα επένδυε σε μια σειρά πολύωρων podcasts χωρίς πολύ συγκεκριμένη θεματολογία, με οικοδεσπότη έναν πρώην κωμικό stand up που έγινε διάσημος μεταδίδοντας αγώνες MMA (μαχητικό άθλημα που χρησιμοποιεί «κλουβί» αντί για ρινγκ) και παρουσιάζοντας το αμφιλεγόμενο ριάλιτι Fear Factor.
Ο Τζο Ρόγκαν όμως κατάφερε, κόντρα σε όλες τις προβλέψεις, να χτίσει μια ιντερνετική αυτοκρατορία για τον εαυτό του. Την ίδια στιγμή που προοδευτικοί καλλιτέχνες όπως ο Νιλ Γιανγκ απειλούσαν το Spotify με αποχώρηση λόγω των αμφιλεγόμενων και ενίοτε ακραίων τοποθετήσεων που φιλοξενεί, η πλατφόρμα τού προσέφερε συμβόλαιο αποκλειστικότητας αξίας 200 εκατ. δολαρίων (το οποίο ανανεώθηκε πρόσφατα για 250 εκατ. δολάρια και χωρίς, μάλιστα, την υποχρέωση να είναι πια αποκλειστικό). Πέρα όμως από το χρήμα, υπάρχει και η δόξα ή, πιο σωστά, η εξουσία: το The Joe Rogan Experience είναι τόσο επιδραστικό, ώστε να επισκιάζει ακόμα και ολόκληρους μιντιακούς ομίλους, ενώ αναλυτές του Δημοκρατικού Κόμματος αναρωτιούνται αν μια πιθανή παρουσία της Κάμαλα Χάρις σε αυτό θα μπορούσε να είχε βοηθήσει την καμπάνια της. Δεν είναι και λίγα όλα αυτά για ένα podcast που ξεκίνησε το 2009 με μοναδικό χορηγό ένα sex toy.
Διάσημοι καλεσμένοι και θεωρίες συνωμοσίας
Ο Τζο Ρόγκαν έχει φιλοξενήσει περισσότερους από δύο χιλιάδες καλεσμένους για τους πάνω από 14 εκατ. ακολούθους του στο Spotify και τους 18,5 εκατ. subscribers που διαθέτει στο YouTube: από τον Έντουαρντ Σνόουντεν και τον διάσημο ποδηλάτη Λανς Άρμστρονγκ μέχρι τον Μπέρνι Σάντερς και τον αστροφυσικό Νιλ ντε Γκρας Τάισον. Μάλιστα, η συζήτησή του με τον τελευταίο αποδομεί με μοναδικό τρόπο τη μανία για τα ζώδια: «Είναι σαν ένας γεωλόγος να πάει στο Κολοράντο και να προσπαθήσει να ερμηνεύσει τον κόσμο από το σχήμα των πετρωμάτων. Είναι απλώς ένα τετράγωνο σε μια ίσια επιφάνεια. Τίποτε άλλο». Ο Ρόγκαν γελά και συμφωνεί με αυτή τη διαπίστωση, ξεχνώντας μάλλον ότι μέχρι το 2017 ήταν θιασώτης της γνωστής θεωρίας συνωμοσίας που θέλει την πρώτη προσσελήνωση στην ιστορία να αποτελεί παραγωγή κάποιου αμερικανικού κινηματογραφικού στούντιο.
Αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει ότι δεν είναι καλός σε αυτό που κάνει. Το αντίθετο, αφού καταφέρνει να βγάζει μια πρωτόγνωρη οικειότητα από τους καλεσμένους του· οι συνεντεύξεις μοιάζουν περισσότερο με κουβέντες φίλων, παρά με ερωταποκρίσεις ανάμεσα σε δημοσιογράφο και συνεντευξιαζόμενο. Είναι, δηλαδή, κάπως σαν να (κρυφ)ακούς μια συζήτηση σε κάποιο αμερικανικό dive μπαρ, νιώθεις μέλος μιας παρέας, ακόμα και αν διαφωνείς ριζικά με όσα ακούγονται. Βέβαια, δεν είναι καθόλου εύκολο να βάλεις τον Ρόγκαν σε κάποια κατηγορία: από τη μία είναι υπέρ των γκέι δικαιωμάτων και από την άλλη έχει δώσει δείγματα τρανσφοβίας, πιστεύει στη νομιμοποίηση της κάνναβης, αλλά είναι υπέρμαχος της οπλοκατοχής, κατακρίνει τον θρησκευτικό φανατισμό, αλλά έχει αγκαλιάσει περισσότερες από μία θεωρίες συνωμοσίας, λατρεύει την άγρια ζωή, αλλά και το να κυνηγάει μεγάλα θηράματα, διαβάζει μετά μανίας την ιστορία των ιθαγενών Αμερικανών, αλλά το Spotify έχει λογοκρίνει εκπομπές του εξαιτίας της λέξης «νέγρος», υποστήριζε τον Σάντερς, αλλά τώρα δηλώνει πρόμαχος του Τραμπ, κάνοντας μια πολιτική στροφή 180 μοιρών. Όπως, όμως, είχαν γράψει και οι New York Times σε τίτλο τους, «Ο Τζο Ρόγκαν είναι πολύ “μεγάλος” για να γίνει cancel».
Ίσως, τελικά, όλες αυτές οι αντιφάσεις να μην ήταν τόσο επιζήμιες, αν δεν επηρέαζαν ένα μεγάλο μέρος του κοινού με επικίνδυνο τρόπο: ο Ρόγκαν είναι τόσο δημοφιλής ώστε ο δρ Άντονι Φάουτσι, διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Αλλεργίας και Λοιμωδών Νοσημάτων, είχε αναγκαστεί να ασκήσει δημόσια κριτική στο πρόσωπό του την περίοδο της καραντίνας για τις αντιεμβολιαστικές του τοποθετήσεις. Όπως είναι γνωστό, μαζί με τη μεγάλη δύναμη, έρχονται και μεγάλες ευθύνες. Όσο, λοιπόν, διασκεδαστικές και ενίοτε ενδιαφέρουσες μπορούν να γίνουν οι συζητήσεις ανάμεσα στον Ρόγκαν και στους διάσημους καλεσμένους του, υπάρχει πάντα ένα ερώτημα: ναι, ο δημόσιος λόγος χωρίς κανόνες και δίχως ταμπού έχει μεγάλο ενδιαφέρον, ποιο όμως είναι το τίμημα;
Ο Ρόγκαν αποτελεί αναμφισβήτητα μια προσωπική ιστορία επιτυχίας, αφού κατάφερε να φτάσει στην κορυφή πηγαίνοντας κόντρα σχεδόν σε όλους τους άγραφους κανόνες, εκτός βέβαια από έναν: εκείνον που λέει ότι στην εποχή των σόσιαλ μίντια και της μετα-αλήθειας, το προβοκάρισμα είναι ο πιο σίγουρος και σύντομος δρόμος για την επιτυχία. Ίσχυε και παλιότερα, απλώς παλιότερα υπήρχαν κάποια στεγανά και σταθερές στη δυτική κοινωνία. Τώρα δείχνουν να έχουν σπάσει. Έτσι, ο διάσημος podcaster μπορεί να κάνει πράξη μια φράση που φαίνεται να αγαπά ιδιαίτερα, το «γίνε ο κεντρικός χαρακτήρας στη δικιά σου ιστορία», οι τόσες πολλές αντιφάσεις όμως δίνουν το δικαίωμα στους επικριτές του να αναρωτιούνται: κρατάει ειλικρινή στάση ή μήπως καβαλάει το κύμα του (ανδρικού) θυμού και της αντι-woke αντίδρασης για να βρεθεί στον αφρό;
Γκρεμίζοντας το ίντερνετ
Μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά επεισόδια της εκπομπής που ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο ακροαματικότητας:
#1.169, Ίλον Μασκ
68 εκατ. views
Η πρώτη εμφάνιση του μεγιστάνα της νέας τεχνολογίας στην εκπομπή, όπου ανέλυσε θέματα τεχνητής νοημοσύνης και εποικισμού του Άρη καπνίζοντας μαριχουάνα.
#1.368, Έντουαρντ Σνόουντεν
38 εκατ. views
Ιστορίες κατασκοπείας και απόρρητων εγγράφων σε ένα επεισόδιο που μέχρι σήμερα προκαλεί ενδιαφέρον με τις αποκαλύψεις του.
#1.555, Άλεξ Τζόουνς
28 εκατ. views
Τρεις ώρες προβοκατόρικων απόψεων μαζί με τον διάσημο ακροδεξιό ραδιοφωνικό παραγωγό, γνωστό για την αγάπη του για θεωρίες συνωμοσίας.
#1.330, Μπέρνι Σάντερς
19 εκατ. views
Εξήντα επτά λεπτά με τον ριζοσπαστικό υποψήφιο του χρίσματος των Δημοκρατικών, σε μια αναπάντεχη συνύπαρξη που είχε προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις.
#1.532, Μάικ Τάισον
16 εκατ. views
Ο πιο αμφιλεγόμενος μποξέρ όλων των εποχών στο πιο αμφιλεγόμενο podcast όλων των εποχών, για την καριέρα, τη ζωή και τους αμέτρητους προσωπικούς του δαίμονες.
