Kathimerini.gr
Γιώργος Σκαφιδάς
Εάν καταφέρουν να ενώσουν τις δυνάμεις τους, στηρίζοντας τον «κατάλληλο» προεδρικό υποψήφιο ενόψει των εκλογών που είναι κανονικά προγραμματισμένο να διεξαχθούν στην Τουρκία το 2023, τότε μπορεί και να καταφέρουν να νικήσουν τον Ερντογάν.
Ο λόγος για τα έξι κόμματα της τουρκικής αντιπολίτευσης που βρίσκονται από τον περασμένο Φεβρουάριο σε διαπραγματεύσεις, αναζητώντας τις συγκλίσεις εκείνες που θα τους επιτρέψουν να ενώσουν – και να μεγεθύνουν – τις δεξαμενές τους στον δρόμο προς τις επόμενες κάλπες του 2023, ενάντια στο δίδυμο της κυβερνώσας ισλαμοεθνικιστικής Συμμαχίας του Λαού (Cumhur Ittifaki) των Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (AKP) και Ντεβλέτ Μπαχτσελί (MHP).
Κι αυτό, χωρίς να συνυπολογίζεται στην εν λόγω εξάδα ο έτερος αντιπολιτευτικός πόλος του φιλοκουρδικού HDP που εξακολουθεί να συγκεντρώνει – χωρίς συμπράξεις και συνασπισμούς – ένα ποσοστό κοντά στο 10%, παρά τις διώξεις σε βάρος εκατοντάδων δημοκρατικά εκλεγμένων στελεχών του τα προηγούμενα χρόνια.
O Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν οδεύει προς τις επόμενες διπλές – προεδρικές και βουλευτικές – εκλογές του 2023 (που ενδέχεται να διεξαχθούν στις 14 ή στις 21 Μαΐου όπως… κυκλοφορεί) μέσα σε συνθήκες πληθωριστικού «καύσωνα», έχοντας απέναντί του μια ευρεία γκάμα από πολιτικούς αντιπάλους: πρώην υπουργούς του ιδίου του AKP (τον Αλί Μπαμπατζάν της παράταξης DEVA, τον Αχμέτ Νταβούτογλου της παράταξης Gelecek), πρώην υπουργούς του – νυν συγκυβερνώντος – εθνικιστικού MHP (τη Μεράλ Ακσενέρ του İYİ), πολλούς εκ των Κούρδων ψηφοφόρων (που ανέρχονται σε συνολικά εκατομμύρια στην Τουρκία) και ένα κόμμα όπως το κεμαλικό CHP το οποίο πια ελέγχει όλους τους μεγάλους δήμους της χώρας (Κωνσταντινούπολης, Άγκυρας, Σμύρνης κ.ά.).
Υπό άλλες συνθήκες, εάν η τουρκική αντιπολίτευση κατάφερνε κατά κάποιο τρόπο να συσπειρωθεί, ο Ερντογάν θα οδηγείτο στην έξοδο. Υπό τις τρέχουσες συνθήκες ωστόσο, ακριβώς αυτό το «εάν» στοιχειώνει την αντιπολίτευση δίνοντας προεκλογικές ανάσες σε έναν Ερντογάν που αξιοποιεί ως πολιτικό σωσίβιο τα ορατά αντιπολιτευτικά ρήγματα, παρά την φθορά που ο ίδιος έχει υποστεί πια έπειτα από 20 συναπτά έτη στην εξουσία (2002 – 2022).
Οι «έξι» της αντιπολίτευσης, όλοι οι «μεγάλοι» του HDP εξαιρουμένου δηλαδή, ετοιμάζονται για τον δεύτερο γύρο των μεταξύ τους διαπραγματεύσεων που είναι προγραμματισμένο να ξεκινήσει στις 2 Οκτωβρίου. Αυτήν τη φορά ωστόσο, οι αποφάσεις που θα κληθούν εκείνοι να λάβουν θα είναι «πιο δύσκολες» και τα ζητήματα που θα πέσουν στο τραπέζι περισσότερο ακανθώδη, όπως σημειώνει η Ιντίλ Καρσίτ μέσω του Turkey Recap.
Το όνομα του κοινού προεδρικού υποψηφίου της αντιπολίτευσης – ο τρόπος με τον οποίο θα μοιραστούν τα υπουργεία σε μια μελλοντική συγκυβέρνηση – η ενδεχόμενη μετεξέλιξη της αντιπολιτευόμενης «εξάδας» σε επίσημη εκλογική συμμαχία στον δρόμο προς τις κάλπες – η γραμμή έναντι του φιλοκουρδικού HDP και ο οδικός χάρτης της μετάβασης σε μια μετά-ερντογανική εποχή… είναι κάποια από τα ζητήματα πάνω στα οποία δεν μπορούν, προς το παρόν, να συμφωνήσουν οι «έξι» της τουρκικής αντιπολίτευσης.
Ο Αλί Μπαμπατζάν, πρώην υπουργός Οικονομίας και άλλοτε ΥΠΕΞ, υπογράμμισε προ ημερών πως θα πρέπει να επιτευχθούν συγκλίσεις μεταξύ των αντιπολιτευόμενων σε «θεμελιώδη ζητήματα πολιτικής».
Μέσα σε ένα εκ των πραγμάτων – λόγω Ερντογάν – προσωποκεντρικό πολιτικό σύστημα ωστόσο, όπως είναι το τουρκικό στην παρούσα φάση, η συζήτηση αναπόφευκτα γυρνά στα ίδια τα πρόσωπα.
Το επονομαζόμενο Καλό Κόμμα (İYİ) της Ακσενέρ επιστρέτευσε, για παράδειγμα, έναν δικό του τεχνοκράτη, τον προερχόμενο από τις ΗΠΑ και το Wharton School of Business Μπιλγκέ Γιλμάζ, για να παρουσιάσει ένα δικό του οικονομικό όραμα απέναντι σε εκείνο του Μπαμπατζάν, διεκδικώντας έτσι ρόλο στη χάραξη της όποιας μελλοντικής οικονομικής πολιτικής.
Όλα τα βλέμματα στρέφονται ωστόσο στο πρόσωπο το οποίο θα μπορούσε να κατέβει στις εκλογές ως ο κοινός υποψήφιος της τουρκικής αντιπολίτευσης για την προεδρία.
Ο νυν ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου θα ήθελε να είναι αυτός ο υποψήφιος, πλην όμως όλοι γνωρίζουν πως ο Κιλιτσντάρογλου δεν είναι αρκετά δημοφιλής ως πρόσωπο (και ως αλεβίτης σε μια πλειοψηφικά σουνιτική χώρα που δεν σταματά να συντηρητικοποιείται) ώστε να κοντράρει τον Ερντογάν. Αντιθέτως, οι – προερχόμενοι επίσης από το CHP – δήμαρχοι της Άγκυρας, Μανσούρ Γιαβάς, και της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, πιστώνονται αμφότεροι υψηλότερα ποσοστά δημοτικότητας σε σχέση με τον Κιλιτσντάρογλου, τον οποίο ωστόσο αξίζει να σημειωθεί πως εκείνοι στηρίζουν δημοσίως.
Σύμφωνα με τον Οζέρ Σεντζάρ της εταιρείας δημοσκοπήσεων Metropoll, ο 67χρονος Γιαβάς (που έχει περάσει και από τις τάξεις του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης του Μπαχτσελί) θα ήταν ο προεδρικός υποψήφιος της αντιπολίτευσης με τις περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας. Και ο Γιαβάς ωστόσο έχει ένα «μείον», καθώς θεωρείται πολωτικός και αντιδημοφιλής μεταξύ των Κούρδων ψηφοφόρων, χωρίς τις ψήφους των οποίων όμως η τουρκική αντιπολίτευση «δεν έχει ελπίδα» όπως λέγεται. Ενδεικτικά, ο ίδιος ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς του HDP αποκήρυξε προ ημερών, εμμέσως πλην σαφώς, μια ενδεχόμενη προεδρική υποψηφιότητα του Μανσούρ Γιαβάς.
«Οι άνθρωποι που δεν έχουν πει ούτε μια λέξη για τα προβλήματα της Τουρκίας μπορεί να βρίσκονται ψηλότερα στις δημοσκοπήσεις αλλά αυτό δεν πρέπει να λειτουργεί παραπλανητικά. Μόλις αρχίσουν να μιλούν για τα πιεστικά ζητήματα – και θα πρέπει να το κάνουν εάν είναι υποψήφιοι για την προεδρία – δεν είμαι σίγουρος ότι η υποστήριξη θα συνεχιστεί», σημειώνει χαρακτηριστικά ο Ντεμιρτάς σε συνέντευξή του (Medyascope) την οποία επικαλείται η Ιντίλ Καρσίτ του Turkey Recap, φωτογραφίζοντας τον Γιαβάς.
Σύμφωνα με τον Μουράτ Γετκίν του YetkinReport από την άλλη πλευρά, ο πολιτικός που συγκεντρώνει πρακτικά τις πιο πολλές πιθανότητες να αναδειχθεί κοινός υποψήφιος της αντιπολιτευσης είναι ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.
Προεκλογική κινητικότητα παρατηρείται ωστόσο, παράλληλα, και στις τάξεις του φιλοκουρδικού HDP το οποίο παρουσίασε προ ημερών (στις 24 Σεπτεμβρίου) τη δική του εκλογική «Συμμαχία Εργασίας και Ελευθερίας» (Emek ve Özgürlük İttifakı – EÖİ). Ο λόγος για μια εκλογική συμμαχία υπό την ομπρέλα της οποίας εντάσσονται κόμματα προερχόμενα από τους χώρους της αριστεράς και της οικολογίας (EHP, EMEP, SMF, TİP, TÖP).
Σύμφωνα με τον Γετκίν, αυτή η συμμαχία, στη βάση της οποίας βρίσκεται το HDP, θα μπορούσε, εάν πάρει θέση προεκλογικά υπέρ του κοινού προεδρικού υποψηφίου της αντιπολίτευσης, ακόμη και να οδηγήσει εκτός προεδρίας τον Ερντογάν από τον πρώτο γύρο.
Όλα αυτά βέβαια μπορεί να ακούγονται πιθανά στη θεωρία, ωστόσο θα είναι πολύ δύσκολο να περάσουν από τη θεωρία στην πράξη, καθώς παράλληλα επικρέμαται πάνω από το HDP και η προεκλογική «εκκρεμότητα» της επαπειλούμενης απαγόρευσης από το Συνταγματικό Δικαστήριο.
