Τάσος Ντάφλος
Λίγο πριν από την επίσκεψη του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Ουάσιγκτον, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, ανακοίνωσε ότι οι ΗΠΑ θα ενισχύσουν την Ουκρανία με ένα ακόμη πακέτο στρατιωτικής βοήθειας, εκτιμώμενης αξίας 1,85 δισ. δολαρίων, το οποίο περιλαμβάνει την παράδοση προηγμένων πυραυλικών συστημάτων Patriot και έχει ως στόχο την ενίσχυση του αγώνα των Ουκρανών απέναντι στους Ρώσους εισβολείς.
Το Patriot είναι ένα σύνθετο σύστημα υψηλής ακριβείας και κόστους, το οποίο οι ΗΠΑ έχουν περιγράψει ως τον «χρυσό κανόνα» της αεράμυνας.
Ποια είναι λοιπόν τα βασικά χαρακτηριστικά αυτού του νέου πακέτου στήριξης και πώς αναμένεται να επηρεάσει το μέλλον του πολέμου, δεδομένου ότι η Μόσχα εξακολουθεί να εκτοξεύει πυρηνικές απειλές, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι σύντομα θα είναι διαθέσιμος ο βαλλιστικός πύραυλος Sarmat;
Patriot και πυρομαχικά υψηλής ακριβείας
Το πακέτο στήριξης των ΗΠΑ περιλαμβάνει δύο βασικά σκέλη παραδοτέας βοήθειας: Πρώτον: τους πυραύλους Patriot. Σημειώνεται ότι το ΝΑΤΟ τους θεωρεί άκρως σημαντικούς για τον τομέα της Άμυνας και απαιτεί από το προσωπικό που τους χειρίζεται να είναι επαρκώς εκπαιδευμένο.
Το δεύτερο σκέλος της βοήθειας αποτελείται από πυρομαχικά ακριβείας για τα ουκρανικά αεροσκάφη.
Τόσο η Ουκρανία όσο και η Ρωσία, είναι σε μεγάλο βαθμό εξοπλισμένες με χαμηλής ακριβείας πυρομαχικά.
Η Ουκρανία όμως έχει λάβει όλο και περισσότερα άρματα πυροβολικού καθώς και πυραύλους δυτικών προδιαγραφών και υψηλότερης ακριβείας, όπως τα πυροβόλα Howitzer και οι εκτοξευτές ρουκετών HIMARS.
Ο «χρυσός κανόνας» της αεράμυνας
Το Patriot είναι ένα σύνθετο σύστημα υψηλής ακριβείας και κόστους, το οποίο οι ΗΠΑ έχουν περιγράψει ως τον «χρυσό κανόνα» της αεράμυνας.
Το όνομά του σχηματίζεται από τα αρχικά των λέξεων: Phased Array Tracking Radar for Intercept on Target (δηλ.: Ραντάρ Παρακολούθησης Συστοιχίας Φάσεων για Αναχαίτιση Στόχου).
Ειδικότερα, πρόκειται για ένα σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας εδάφους – αέρος που κατασκευάστηκε από την αμερικανική εταιρεία Raytheon Technologies και θεωρείται ένα από τα πιο προηγμένα συστήματα αεράμυνας στο οπλοστάσιο των ΗΠΑ.
Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στον Πόλεμο του Κόλπου το 1991, με συστοιχίες του να θωρακίζουν τη Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ και το Ισραήλ. Το σύστημα αξιοποιήθηκε και κατά τη διάρκεια της εισβολής των ΗΠΑ στο Ιράκ το 2003.
Μια καινούργια συστοιχία Patriot κοστίζει πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια, σύμφωνα με το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών.
Θα χρειαστούν, ωστόσο, αρκετοί μήνες προτού μπορέσει η Ουκρανία να αναπτύξει τους Patriot στο πεδίο της μάχης. Αμερικανοί αξιωματούχοι ανέφεραν στο πρακτορείο Reuters ότι οι Patriot θα φτάσουν πρώτα στη Γερμανία, όπου ουκρανικά στρατεύματα θα εκπαιδευτούν στη χρήση τους.
Η εκπαίδευση είναι πιθανό να διαρκέσει μήνες, καθώς το κάθε ένα από τα συστήματα απαιτεί δεκάδες στρατιώτες για να λειτουργήσει.
Στη συνέχεια, η Ουκρανία θα πρέπει να εξετάσει το πώς και το πότε θα αναπτύξει τους Patriot ώστε να μην καταστραφούν από τις ρωσικές δυνάμεις, δεδομένου ότι η Μόσχα έχει δηλώσει πως το εν λόγω σύστημα θα θεωρείται νόμιμος στρατιωτικός στόχος.
Μπορεί η νέα βοήθεια να αλλάξει τα δεδομένα;
Στο πλαίσιο αυτό, προκύπτουν ερωτήματα σχετικά με τον τρόπο που θα μπορούσε το νέο πακέτο βοήθειας των ΗΠΑ να επηρεάσει την εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία.
Πλέον, η πιο σοβαρή απειλή από την πλευρά της Ρωσίας είναι οι συνεχείς επιθέσεις σε ενεργειακές υποδομές, καθώς βυθίζουν πόλεις στο σκοτάδι για πολλές ώρες την ημέρα, ενώ θέτουν εκτός λειτουργίας τα συστήματα θέρμανσης εν μέσω πολύ χαμηλών θερμοκρασιών.
Με αυτές τις επιθέσεις, η Μόσχα επιχειρεί να «τσακίσει» το ηθικό των Ουκρανών. Κατά συνέπεια, τα όπλα υψηλής ακριβείας είναι ζωτικής σημασίας, καθώς διασφαλίζουν ότι η Ουκρανία θα μπορεί να αναχαιτίζει σε μεγαλύτερο βαθμό αυτές τις επιθέσεις, ενώ θα είναι πλέον σε θέση να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά τους ρωσικούς βομβαρδισμούς σε περιοχές που η Μόσχα επιθυμεί να θέσει υπό την κατοχή της.
Εκτιμάται, ωστόσο, ότι η χρήση πυρομαχικών θα αποτελέσει ένα υπαρξιακό ζήτημα και για τις δύο πλευρές, καθώς ο πόλεμος οδεύει στο να συνεχιστεί και για δεύτερη χρονιά.
Παρ’ όλο που οι Patriot είναι σχεδιασμένοι για να αναχαιτίζουν απειλές που προέρχονται από αεροσκάφη και βαλλιστικούς πυραύλους, έχουν επίσης τη δυνατότητα να καταρρίπτουν τα drones – «καμικάζι» που η Ρωσία έχει χρησιμοποιήσει πολλές φορές για να πλήξει σημαντικές υποδομές. Κάτι τέτοιο ωστόσο θα ήταν ιδιαίτερα κοστοβόρο για τους Ουκρανούς, δεδομένου τα εν λόγω drones κοστίζουν μόλις μερικές χιλιάδες δολάρια.
Αξιωματούχοι και ειδικοί αναφέρουν ότι, ενώ οι Patriot αναμένονται να σώσουν ζωές από πυραυλικές επιθέσεις, δεν είναι πιθανό να αλλάξουν σε σημαντικό βαθμό τα δεδομένα στον πόλεμο, καθώς είναι ένα σύστημα άμυνας.
Οι προειδοποιήσεις του Κρεμλίνου
Τη στιγμή όμως που το Κίεβο αναμένει τη σημαντική αυτή ενίσχυση από τις ΗΠΑ, το Κρεμλίνο απευθύνει νέες προειδοποιήσεις προς την Ουάσιγκτον, αναφέροντας ότι το νέο πακέτο βοήθειας θα «επιδεινώσει» την κατάσταση στην Ουκρανία.
Επιπλέον, ο Ντμίτρι Πεσκόφ ανέφερε την Πέμπτη ότι η παράδοση των συστημάτων Patriot δεν θα βοηθήσει στην εξεύρεση λύσης για τερματισμό των συγκρούσεων, καθώς και ότι «δεν θα εμποδίσουν τη Ρωσία» από τα να επιτύχει τους στόχους της.
Ο ίδιος δήλωσε μάλιστα σε δημοσιογράφους ότι δεν υπήρξαν σημάδια προθυμίας για ειρηνευτικές συνομιλίες, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης Ζελένσκι στην Ουάσιγκτον.
Ο βαλλιστικός πύραυλος Sarmat
Σημειώνεται επίσης ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε την Πέμπτη ότι επιθυμεί τον τερματισμό του πολέμου και ότι όλες οι ένοπλες συγκρούσεις τελειώνουν με διπλωματικές διαπραγματεύσεις, τονίζοντας παράλληλα ότι το σύστημα Patriot είναι «αρκετά απαρχαιωμένο» και δεν λειτουργεί όπως οι ρωσικοί S-300.
Επιπλέον, ανέφερε ότι η Ρωσία «θα το λάβει αυτό υπόψιν της» και θα βρίσκει πάντα «κάποιο αντίδοτο».
Υπενθυμίζεται ότι, κατά τη διάρκεια συνάντησης που είχε με κορυφαίους στρατιωτικούς αξιωματούχους την Τετάρτη, ο Πούτιν είπε ότι η Μόσχα θα αξιοποιήσει τα μαθήματα που αποκόμισε στην Ουκρανία για να «αναπτύξει τις ένοπλες δυνάμεις της και να ενισχύσει τα στρατεύματά της».
Ο Ρώσος πρόεδρος τόνισε ότι θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη των πυρηνικών δυνάμεων της χώρας του, τις οποίες περιέγραψε ως «τη βασικότερη εγγύηση [για την ακεραιότητα] της ρωσικής εθνικής κυριαρχίας».
Παράλληλα, ανέφερε ότι οι νέος διηπειρωτικός βαλλιστικός πύραυλος Sarmat του ρωσικού στρατού (γνωστός και ως “Satan”, δηλ: «Σατανάς») θα είναι σύντομα διαθέσιμος.
O Sarmat έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει δέκα ή περισσότερες πυρηνικές κεφαλές και να χτυπά στόχους που βρίσκονται χιλιάδες μίλια μακριά, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και της Ευρώπης.
Ο Sarmat θα αντικαταστήσει τους παλιούς βαλλιστικούς πυραύλους σοβιετικής κατασκευής και θα γίνει το σημαντικότερο στοιχείο των πυρηνικών δυνάμεων της Ρωσίας.
Υπό εξέταση τα σενάρια για ειρήνευση
Πέρα από τη δέσμη βοήθειας που ανακοινώθηκε χθες Τετάρτη, οι ΗΠΑ πρόκειται να εγκρίνουν ακόμα 45 εκατομμύρια δολάρια για στρατιωτική και ανθρωπιστική στήριξη της Ουκρανίας.
Η εν λόγω χρηματοδότηση εντάσσεται στο πλαίσιο ενός νομοσχεδίου για τη στήριξη της Ουκρανίας, όχι μόνο το 2023, αλλά σε μερικές περιπτώσεις, μέχρι και το 2025. Παράλληλα, η αμερικανική κυβέρνηση έχει τρία διαφορετικά μοντέλα για το πώς θα μπορούσε να ολοκληρωθεί ο πόλεμος.
Με τις συγκρούσεις όμως να συνεχίζονται εδώ και 10 μήνες, δημιουργείται για ακόμη μία φορά προβληματισμός σχετικά με τις λεπτές ισορροπίες που διαμορφώνονται με την αυξανόμενη παροχή βοήθειας στην Ουκρανία από τη Δύση, τη στιγμή μάλιστα που η Ρωσία εξακολουθεί να παίζει το «χαρτί» των πυρηνικών απειλών.
