Η Τουρκία θα συναντηθεί σήμερα στην Ντόχα με τη Ρωσία και το Ιράν για να επιχειρήσει να βρει μια πολιτική και ειρηνική διέξοδο στη Συρία και να αποφύγει το χάος στην πόρτα της.
Οι τρεις χώρες, οι οποίες στέλνουν στην Ντόχα τους υπουργούς Εξωτερικών τους, είναι από το 2017 εταίροι στο πλαίσιο της διαδικασίας της Αστάνα, η οποία άρχισε για να κάνει να σωπάσουν τα όπλα στη Συρία, χωρίς ωστόσο να έχουν συνταχθεί με την ίδια πλευρά στο πεδίο της μάχης.
Η Μόσχα και η Τεχεράνη έσπευσαν στο πλευρό του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ-Ασαντ και τον βοήθησαν στρατιωτικά να συντρίψει την αντιπολίτευση, ενώ η Aγκυρα, χωρίς να εμπλέκεται άμεσα στο πεδίο, παρατηρεί ευμενώς τις προόδους που σημειώνουν τα κινήματα των ανταρτών.
«Ευκαιρία και κίνδυνος» για την Αγκυρα
«Για την Αγκυρα, η αλλαγή της ισορροπίας των δυνάμεων στη Συρία αντιπροσωπεύει ταυτόχρονα μια ευκαιρία και ένα κίνδυνο», συνοψίζει ο Χάμις Κινίρ, αναλυτής του γραφείου συμβούλων Verisk Maplecroft.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ενρτογάν, ο οποίος κάλεσε αυτή την εβδομάδα τον Ασαντ «να συμφιλιωθεί με το λαό του», εξέφρασε χθες, Παρασκευή, την «επιθυμία» του «η προέλαση των ανταρτών να συνεχιστεί χωρίς προβλήματα», χωρίς να παραλείψει να αναφέρει ξεκάθαρα πως «στόχος (των ανταρτών) είναι η Δαμασκός», μετά το Χαλέπι και τη Χάμα.
Στο κέντρο της εξίσωσης, τα περισσότερα από 900 χιλιόμετρα των συνόρων μεταξύ των δύο χωρών και τα σχεδόν τρία εκατομμύρια των Σύρων προσφύγων στην Τουρκία.
«Ερωτηματικό» ο ρόλος της Τουρκίας
Προς το παρόν, «ο ακριβής ρόλος της Τουρκίας στη (σημερινή) κατάσταση παραμένει αντικείμενο εικασιών», γράφει ο Ομέρ Οζκιζιλτσίκ, ερευνητής στο Atlantic Council στην Αγκυρα. «Ομως το σίγουρο είναι πως, χωρίς να έχει εμπλακεί άμεσα, η Τουρκία έδωσε το πράσινο φως της για την επίθεση», προσθέτει.
Εξάλλου, εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο, η τουρκική κυβέρνηση γνώριζε για τις προετοιμασίες, παρόλο που οι σχέσεις της είναι παραδοσιακά «περίπλοκες» με την ισλαμιστική οργάνωση Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS) που διεξάγει την επίθεση στη Συρία.
Το ουσιώδες για την Τουρκία «είναι η σταθερότητα στη Συρία και μια ζώνη ασφαλείας στην οποία θα μπορούσαν να επιστρέψουν οι Σύροι πρόσφυγες», λέει η Γκιονούλ Τολ, διευθύντρια αρμόδια για την Τουρκία στο Middle East Institute στην Ουάσιγκτον.
Με αυτό το στόχο, εκτιμά, η Ρωσία και ο Ερντογάν θα μπορούσαν να επιδιώξουν «να προωθήσουν μια μεταβατική κυβέρνηση χωρίς τον Ασαντ, αλλά με ορισμένα στοιχεία του καθεστώτος του και της αντιπολίτευσης».
Τους τελευταίους μήνες, το χέρι που έτεινε ο Ερντογάν στον γείτονά του και ακόμη και η πρόσκλησή του να τον συναντήσει παρέμειναν νεκρό γράμμα, καθώς ο πρόεδρος Ασαντ απαίτησε να υπάρξει προηγουμένως αποχώρηση από τη βορειοδυτική Συρία των τουρκικών δυνάμεων, οι οποίες έχουν αναπτυχθεί εκεί για να πολεμήσουν εναντίον των κούρδων μαχητών.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν, εκτιμά η Γκιονούλ Τολ, εκνευρίσθηκε απ’ αυτή την απουσία απάντησης εκ μέρους του Σύρου προέδρου.
Όμως «ο Ερντογάν δεν προωθεί πλέον την ανατροπή του καθεστώτος του Ασαντ, που θα δημιουργούσε ένα κενό από το οποίο θα μπορούσαν να επωφεληθούν η οργάνωση Ισλαμικό Κράτος και οι κουρδικές οργανώσεις», σύμφωνα πάντα με την Τολ.
«Ο Ασαντ κατάφερε να «εκνευρίσει» τους πάντες, περιλαμβανομένων των Ιρανών, των Ρώσων και των Τούρκων, επειδή σέρνει τα πόδια του στις προσπάθειες να επιτευχθούν συμφωνίες με την Τουρκία και τους άλλους», υπογραμμίζει.
Το Ιράν, από την πλευρά του, έχει επισημάνει την έλλειψη υποστήριξης του Μπασάρ αλ-Ασαντ μετά το θάνατο του ηγέτη της λιβανικής Χεζμπολάχ, του Χασάν Νασράλα, ο οποίος είχε σπεύσει να τον βοηθήσει. Η Τεχεράνη θα ήταν επίσης αναμφίβολα έτοιμη να διαπραγματευθεί με μια νέα ομάδα, εκτιμά η Γκιονούλ Τολ.
Ο Σινάν Ουλγκέν, ερευνητής στο Carnegie Europe στην Άγκυρα, αναρωτιέται: «αν η Ρωσία και το Ιράν εξακολουθούν να επιθυμούν να υποστηρίξουν τη Συρία, εξακολουθούν άραγε να έχουν την ικανότητα να το κάνουν;».
Ο παράγοντας Φιντάν
Η σύνοδος της Ντόχα θα μπορούσε να σφραγίσει την τύχη του προέδρου Ασαντ, εκτιμούν οι ειδικοί, καθώς συμμετέχει σ’ αυτή, απέναντι στον Ρώσο υπουργό Σεργκέι Λαβρόφ, ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας Χακάν Φιντάν, πιστός του αρχηγού του κράτους και πρώην επικεφαλής των τουρκικών υπηρεσιών πληροφοριών.
«Ο Χακάν Φιντάν γνωρίζει το συριακό ζήτημα, το πεδίο και κυρίως όλους τους πρωταγωνιστές: τα κράτη, αλλά επίσης τις ένοπλες οργανώσεις και τις πολιτοφυλακές που είναι παρούσες», διαβεβαιώνει ο Σινάν Ουλγκέν.
Ο Φιντάν δέχθηκε μάλιστα αυτή την εβδομάδα τον Ιρανό ομόλογό του Αμπάς Αραγτσί, ο οποίος μετέβη στην Αγκυρα αφού πέρασε από τη Δαμασκό.
Οι αντάρτες λένε ότι πλέον ελέγχουν την πόλη Νταράα
Σημειώνεται επίσης ότι Σύροι αντάρτες ανέφεραν αργά το βράδυ της Παρασκευής πως ελέγχουν την Νταράα (νότια), από όπου ξεκίνησε η εξέγερση του 2011 κατά του προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ. Πρόκειται για την τέταρτη πόλη στρατηγικής σημασίας όπου οι κυβερνητικές δυνάμεις χάνουν τον έλεγχο την τελευταία εβδομάδα.
Σύμφωνα με πηγές τις οποίες επικαλείται το πρακτορείο Reuters, οι αντάρτες κατέληξαν σε συμφωνία με τις κυβερνητικές δυνάμεις προκειμένου αυτές να αποχωρήσουν, παρέχοντας τους εγγυήσεις για ασφαλή διέλευση προς την πρωτεύουσα Δαμασκό, η οποία απέχει περίπου 100 χιλιόμετρα.
Σε βίντεο που δημοσιοποιήθηκαν σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης διακρίνονται αντάρτες που επέβαιναν σε μοτοσικλέτες να γίνονται δεκτοί με επευφημίες και πανηγυρικούς πυροβολισμούς σε κεντρικούς δρόμους της πόλης.
Μέχρι στιγμής δεν υπήρξε επίσημη αντίδραση από τον συριακό στρατό ή την κυβέρνηση Ασαντ, ενώ το Reuters υπογραμμίζει πως δεν είναι σε θέση να επαληθεύσει τον ισχυρισμό των ανταρτών.
Το «λίκνο» της εξέγερσης
Η κατάληψη της πόλης Νταράα, της οποίας ο πληθυσμός ξεπερνούσε τις 100.000 πριν από την έναρξη του εμφυλίου πολέμου (2011), είναι υψηλού συμβολισμού αφού θεωρείται λίκνο της εξέγερσης. Είναι η πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας, η οποία έχει περισσότερους από ένα εκατομμύριο κατοίκους, στα σύνορα με την Ιορδανία.
Είχε προηγηθεί η ανακοίνωση των ανταρτών ότι προωθήθηκαν στα περίχωρα της πόλης Χομς (κεντρικά). Εάν οι αντάρτες καταλάβουν τη Χομς θα αποκόψουν την πρωτεύουσα Δαμασκό από τα παράλια, όπου οι Ρώσοι σύμμαχοι του Ασαντ έχουν ναυτική και αεροπορική βάση. «Οι δυνάμεις μας απελευθέρωσαν την τελευταία κοινότητα στα περίχωρα της πόλης Χομς και πλέον βρίσκονται προ των πυλών της», ανέφερε η τζιχαντιστική οργάνωση Χάγιατ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS) σε μήνυμά της στην πλατφόρμα Telegram.
Η συμμαχία των ανταρτών, της οποίας ηγούνται οι ισλαμιστές της HTS κάλεσαν εκ νέου τις δυνάμεις που παραμένουν πιστές στην κυβέρνηση του προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ να αυτομολήσουν.
Καθώς συνεχίζεται η προέλαση των ανταρτών, χιλιάδες κάτοικοι της Χομς εγκαταλείπουν εσπευσμένα την πόλη κατευθυνόμενοι προς την Λαττάκεια και την Ταρτούς.
Έκκληση Μπλίνκεν για προστασία των αμάχων
Τονίζεται, παράλληλα, ότι ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Αντονι Μπλίνκεν απηύθυνε έκκληση για την προστασία των αμάχων στη Συρία, όπου αντάρτες των οποίων ηγούνται εξτρεμιστές ισλαμιστές έχουν καταλάβει αρκετές πόλεις στρατηγικής σημασίας, συνεχίζοντας την εντυπωσιακή προέλασή τους.
Σε τηλεφωνική επικοινωνία του, την Παρασκευή, με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, ο Μπλίνκεν «τόνισε τη σπουδαιότητα της προστασίας των αμάχων, συμπεριλαμβανομένων των μελών μειονοτικών ομάδων, σε ολόκληρη τη Συρία», και υπογράμμισε την «ανάγκη για εξεύρεση πολιτικής λύσης», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Μάθιου Μίλερ.
Στέιτ Ντιπάρμεντ: Καλεί τους Αμερικανούς να εγκαταλείψουν τη Συρία
Νωρίτερα, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ προέτρεψε τους Αμερικανούς πολίτες να εγκαταλείψουν τη Συρία, «όσο υπάρχει ακόμα διαθέσιμη η επιλογή εμπορικών πτήσεων».
«Το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ προτρέπει τους Αμερικανούς πολίτες να εγκαταλείψουν αμέσως τη Συρία, όσο υπάρχει ακόμα διαθέσιμη η επιλογή εμπορικών πτήσεων» αναφέρει το μήνυμα του Στέιτ Ντιπάρμεντ που αναρτήθηκε σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ, Reuters, AFP
