Kathimerini.com.cy
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί αυξανόμενη απειλή για την υγεία των Ευρωπαίων, με φονικούς καύσωνες, πλημμύρες που ευθύνονται για την εξάπλωση ασθενειών και με τις τροπικές ασθένειες σε άνοδο, προειδοποίησε ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ.
Η Επίτροπος Υγείας Στέλλα Κυριακίδου είπε σε συνέντευξή της στους Financial Times ότι έχοντας συνεργαστεί για την καταπολέμηση της πανδημίας του Covid το 2020-21, τα 27 κράτη μέλη πρέπει να αυξήσουν τις από κοινού προσπάθειες συνεργασίας τους και σε άλλους τομείς.
«Η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην υγεία ... θα είναι πραγματικά στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας τα επόμενα χρόνια», είπε. «Πάντα ήταν εκεί, αλλά νομίζω ότι οι άνθρωποι συνειδητοποιούν τώρα πόσο μεγάλος είναι ο αντίκτυπος που έχει — σε νέες ασθένειες που εμφανίζονται, σε παθογόνους παράγοντες, στην ψυχική υγεία, στο άγχος που δημιουργεί στους ανθρώπους, στην οικονομία.»
Η Κύπρος, η πατρίδα της κ. Κυριακίδου, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή καθώς τα κουνούπια και άλλοι φορείς ασθενειών φτάνουν από την Ασία και την Αφρική. Οι πλέον θερμότερες θερμοκρασίες του χειμώνα τους επιτρέπουν να επιβιώσουν.
«Οι ασθένειες που έρχονται στην Ευρώπη έχουν πολλαπλασιαστεί επειδή οι κλιματικές συνθήκες αλλάζουν», είπε. «Βλέπουμε περισσότερα τέτοια παραδείγματα».
Ο δάγκειος πυρετός, ο Ζίκα και ο κίτρινος πυρετός βρίσκονται σε άνοδο. Το κουνούπι που τα εξαπλώνει εγκαταστάθηκε στην Κύπρο το 2022 και αναπόφευκτα θα φτάσει και σε άλλες χώρες, δήλωσε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων.
Το είδος Aedes albopictus, γνωστός φορέας του ιού «τσικουνγκούνια» και του δάγκειου πυρετού, κατοικούσε σε 13 χώρες το 2023, πρόσθεσε.
Η Επίτροπος δήλωσε ότι οι καύσωνες προκάλεσαν περισσότερους από 60.000 θανάτους στην Ευρώπη το 2022, ενώ η ατμοσφαιρική ρύπανση οδήγησε έως και 300.000 σε πρόωρους θανάτους ετησίως.
Η άνοδος της θερμοκρασίας και οι περισσότερες πλημμύρες συμβάλουν στην εξάπλωση παθογόνων μικροοργανισμών και ασθενειών που μεταδίδονται μέσω των τροφίμων.
Όμως η Επίτροπος τόνισε ότι η ευρωπαϊκή πολιτική υγείας ήταν πολύ πιο ολοκληρωμένη στο τέλος της θητείας της από ό,τι όταν ξεκίνησε. Η αρμοδιότητα της υγείας εμπίπτει κυρίως στα κράτη μέλη ωστόσο η κ. Κυριακίδου με αφορμή την πανδημία του Covid δημιούργησε την «Ευρωπαϊκή Ένωση Υγείας».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προμηθεύτηκε εμβόλια για λογαριασμό των κρατών μελών, δημιούργησε το ψηφιακό πιστοποιητικό, ώστε να μπορέσουν οι χώρες να ανοίξουν ξανά τις οικονομίες τους, το οποίο υιοθέτησε στη συνέχεια και ο Παγκόσμιος Οργανισμός υγείας.
Η Επιτροπή δημιούργησε επίσης την Ευρωπαϊκή Αρχή Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Έκτακτης Ανάγκης ΥγείαςHERA, η οποία αποθηκεύει φάρμακα και ιατρικό εξοπλισμό και μπορεί να προχωρήσει άμεσα σε αγορές εάν χρειαστεί. Αυτός ο οργανισμός συνεργάζεται με το ECDC, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων καθώς και τον ΕΜΑ τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων.
Η κ. Κυριακίδου είπε ότι ένα πρόσφατο τεστ ετοιμότητας για μια νέα πανδημία ήταν το ξέσπασμα της ευλογιάς των πιθήκων το 2022.
«Δεν ξέραμε πως θα εξελισσόταν η ασθένεια αυτή στα κράτη μέλη. Είχαμε όμως τους μηχανισμούς έτοιμους και έτσι καταφέραμε να προμηθευτούμε από κοινού εμβόλια για τα κράτη μέλη και να ξεκινήσουμε την παράδοσή τους εντός τριών εβδομάδων.
«Για πρώτη φορά η αγορά των εμβολίων έγινε από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Ως εκ τούτου δεν υπήρξε ούτε αυτή τη φορά κάποια ανταγωνιστικότητα μεταξύ των κρατών μελών, αφού όλοι τα έλαβαν ισότιμα. Οι κυβερνήσεις απευθύνθηκαν στις Βρυξέλλες για βοήθεια. «Αυτό δείχνει μια αλλαγή πρακτικής και νοοτροπίας. Δείχνει ότι τα κράτη μέλη βλέπουν πλέον την υγεία, ως ένα ακόμα επίτευγμα προστασίας σε επίπεδο ΕΕ».
Η Επίτροπος αύξησε επίσης τις υπηρεσίες για την καταπολέμηση του καρκίνου με χρηματοδότηση 4 δισεκατομμυρίων ευρώ για εμβολιασμούς και διαγνωστικά εργαλεία σε όλη την ΕΕ, ενώ ανάφερε ότι η πρακτική αυτή, πρέπει να συνεχιστεί και στην επόμενη θητεία, σε ότι αφορά την ψυχική υγεία.
Οι ελλείψεις φαρμάκων είναι μια άλλη πρόκληση, καθώς η πανδημία αποκάλυψε πόσο εξαρτημένη ήταν η Ευρώπη στις εισαγωγές βασικών ειδών από την Ινδία και την Κίνα. Οι κοινές θεραπείες όπως η παρακεταμόλη εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σποραδικές ελλείψεις.
Η επιτροπή έχει συντάξει έναν κατάλογο ζωτικών φαρμάκων και έχει προτείνει έναν νόμο περί κρίσιμων φαρμάκων που θα περιλαμβάνει υποχρεωτική αποθήκευση και υποστήριξη για την εγχώρια παραγωγή.
«Οι ελλείψεις φαρμάκων σε όλη την Ευρώπη διαταράσσουν τις θεραπευτικές αγωγές για χρόνιες ασθένειες όπως ο καρκίνος και ο διαβήτης», σύμφωνα με έκθεση για την Ένωση Υγείας που έχει παρουσιαστεί την Τετάρτη.
Η αυξανόμενη βακτηριακή αντοχή είναι ένα άλλο ζήτημα που χρειάζεται επίλυση, προσθέτει.
Ερωτηθείς τι την κρατά ξύπνια τα βράδια, η κ. Κυριακίδου απάντησε απλά: «Η υγεία. Πλέον δεν μπορούμε να εφησυχαζόμαστε».
«Δεν γνωρίζουμε ποιες άλλες προκλήσεις για τη δημόσια υγεία θα έρθουν, αλλά έχουμε δημιουργήσει ένα πλαίσιο ασφάλειας για την υγεία που θα μας επιτρέψει να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι», είπε τέλος.
