Kathimerini.gr
Η αμερικανική Βουλή των Αντιπροσώπων ενέκρινε χθες, με 352 ψήφους υπέρ έναντι μόλις 65 κατά, ένα νομοσχέδιο που θα υποχρεώνει τη video-sharing εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα TikTok να αποκοπεί από τη μητρική της εταιρεία που είναι η κινεζική ByteDance. Σε διαφορετική περίπτωση, εάν δηλαδή δεν διαρρήξει τους δεσμούς του με την Κίνα όπως προστάζει το σχετικό νομοσχέδιο το οποίο θα πρέπει όμως τώρα να περάσει και από την αμερικανική Γερουσία, το TikTok θα απαγορευθεί στις ΗΠΑ, όπου όμως σήμερα διαθέτει περί τα… 170 εκατομμύρια χρήστες.
Πώς θα εφαρμοζόταν η απαγόρευση;
Εάν το νομοσχέδιο περάσει από τη Γερουσία και υπογραφεί σε νόμο από τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, η ByteDance θα έχει ένα περιθώριο έξι μηνών για να πουλήσει το TikTok σε κάποια άλλη μη κινεζική εταιρεία. Σε διαφορετική περίπτωση, εάν δηλαδή δεν περάσει στα χέρια συμφερόντων που δεν σχετίζονται με το κινεζικό κράτος και το κινεζικό κυβερνών κομμουνιστικό κόμμα, το TikTok θα αποκλειστεί από την αμερικανική αγορά: θα αφαιρεθεί από τα app stores (το App Store της Apple, το Google Play) και δεν θα είναι πια διαθέσιμο για τους χρήστες στις ΗΠΑ.
Με βάση τον νέο αμερικανικό νόμο, οι εταιρείες που έχουν app stores θα σταματήσουν να διανέμουν/ενημερώνουν την εφαρμογή του TikTok και οι πάροχοι υπηρεσιών διαδικτύου θα αποκλείσουν την πρόσβαση στον ιστοχώρο της εν λόγω εφαρμογής. Για τις εταιρείες που παραβαίνουν τον νόμο, θα προβλέπονται ποινές/πρόστιμα. Ωστόσο, οι μεμονωμένοι χρήστες δεν θα υπόκεινται σε νομικές κυρώσεις.
Η απαγόρευση μιας εφαρμογής για κινητά τηλέφωνα ή ενός ιστότοπου σε εθνικό επίπεδο αποτελεί, σε μεγάλο βαθμό, αχαρτογράφητη περιοχή για τις ΗΠΑ, αν και υπήρξε ένα σχετικό προηγούμενο σε πολιτειακό και ομοσπονδιακό επίπεδο τα τελευταία χρόνια.
Η Πολιτεία της Μοντάνα ψήφισε πέρυσι νομοσχέδιο για την απαγόρευση του TikTok και την απομάκρυνσή του από τα app stores. Ωστόσο, αυτό το νομοσχέδιο μπλοκαρίστηκε από ομοσπονδιακό δικαστή τον Νοέμβριο προτού προλάβει να τεθεί σε ισχύ, με την Πολιτεία της Μοντάνα να ασκεί εν συνεχεία έφεση κατά αυτής της απόφασης.
Η αμερικανική κυβέρνηση και πολλές μεμονωμένες αμερικανικές Πολιτείες έχουν απαγορεύσει τη χρήση του TikTok σε κρατικές τηλεφωνικές συσκευές, επικαλούμενες λόγους εθνικής ασφάλειας. Ο Καναδάς και οι θεσμοί της Ε.Ε. έχουν, επίσης, επιβάλει ανάλογες απαγορεύσεις, μπλοκάροντας τη χρήση του σε κρατικές συσκευές.
Τι θα σήμαινε μια απαγόρευση για τους χρήστες στις ΗΠΑ;
Η εφαρμογή του TikTok έχει ήδη εγκατασταθεί σε εκατομμύρια τηλέφωνα στις ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ είναι, μάλιστα, η μεγαλύτερη αγορά για το TikTok παγκοσμίως. Το TikTok δεν πρόκειται να εξαφανιστεί από αυτά τα τηλέφωνα εάν η απαγόρευση γίνει νόμος. Αυτό που θα γίνει είναι ότι οι ήδη υπάρχοντες χρήστες δεν θα μπορούν πια να «κατεβάσουν» νέες ενημερώσεις για την εν λόγω εφαρμογή αλλά ούτε και να την επανεγκαταστήσουν εάν τη διαγράψουν ή θελήσουν να τη μεταφέρουν σε κάποια νέα τηλεφωνική συσκευή.
Από τη στιγμή που θα χαθεί η πρόσβαση στις ενημερώσεις, με την πάροδο του χρόνου η εφαρμογή θα καταστεί παρωχημένη. Ωστόσο, οι χρήστες δεν πρόκειται να σταματήσουν να τη χρησιμοποιούν από τη μια μέρα στην άλλη. Ορισμένοι χρήστες ίσως επιχειρήσουν να παρακάμψουν τις νέες αμερικανικές απαγορεύσεις μέσα από εικονικά ιδιωτικά δίκτυα που κρυπτογραφούν την κίνηση στο διαδίκτυο και αποκρύπτουν τις διευθύνσεις IP.
(REUTERS/Craig Hudson)
Μια απαγόρευση του TikTok στις ΗΠΑ θα είχε τεράστιο αντίκτυπο στην αγορά του ηλεκτρονικού εμπορίου. Κι αυτό διότι η εν λόγω εφαρμογή θεωρείται ήδη ένας από τους μεγαλύτερους παίκτες στους χώρους του social commerce (όπου οι αλγόριθμοι προωθούν προϊόντα κατά τρόπο εξατομικευμένο σε κάθε μεμονωμένο καταναλωτή) και τους shoppertainment (όπου οι διαφημίσεις «μπλέκονται» με το ψυχαγωγικό περιεχόμενο).
Το TikTok, σύμφωνα με όσα παρουσιάζει το ίδιο, χρησιμοποιείται σήμερα από περισσότερες από 7 εκατομμύρια μικρές επιχειρήσεις στις ΗΠΑ.
Η απαγόρευσή του, ωστόσο, θα μπορούσε να ευνοήσει τους ανταγωνιστές του στον χώρο του social commerce, όπως είναι για παράδειγμα το Instagram Shopping και το Amazon Inspire.
Η απαγόρευσή του θα μπορούσε, επίσης, να ωφελήσει άλλες πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης εάν οι χρήστες στραφούν σε αυτές, αλλά και να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίοι οι νέοι σε ηλικία Αμερικανοί «διαβάζουν» ειδήσεις καθώς το 1/3 των ενηλίκων κάτω των 30 ετών λέει ότι βασίζεται στο TikTok για την ειδησεογραφικού τύπου ενημέρωσή του.
Αποτελεί το TikTok απειλή για την εθνική ασφάλεια;
Η κινεζική κυβέρνηση ασκεί σημαντικό έλεγχο στις εταιρείες που δραστηριοποιούνται υπό τη δικαιοδοσία της, τις οποίες μπορεί μάλιστα να υποχρεώνει ακόμη και να παραδώσουν δεδομένα που σχετίζονται με την εθνική ασφάλεια. Υπό αυτήν την έννοια, το TikTok θα μπορούσε θεωρητικώς να χρησιμοποιηθεί από τις κινεζικές Αρχές ως μέσο συλλογής πληροφοριών, αν και προς το παρόν δεν υπάρχουν στοιχεία ότι τα εμπορικά δεδομένα των Αμερικανών χρηστών του TikTok έχουν χρησιμοποιηθεί κατά αυτόν τον τρόπο.
Τα τελευταία τρία χρόνια, το TikTok έχει ξοδέψει πάνω από 1,5 δισ. δολ. στο «Project Texas», όπως ονομάζεται το πλάνο αναδιάρθρωσης που έχει τεθεί σε εφαρμογή, σε συνεργασία με την αμερικανική Oracle, για την προστασία του περιεχομένου που παράγεται στις ΗΠΑ και των δεδομένων των Αμερικανών χρηστών από την κινεζική επιρροή. Αυτή η μονάδα, η οποία υψώνει ένα τείχος γύρω από τα αμερικανικά δεδομένα, είναι ήδη σε λειτουργία, πλην όμως, όπως φαίνεται, οι Αμερικανοί νομοθέτες δεν θεωρούν ότι αυτό κάνει την εφαρμογή επαρκώς ασφαλή.
Το TikTok συλλέγει τεράστιο όγκο προσωπικών πληροφοριών από τους χρήστες του στις ΗΠΑ. Τα εν λόγω δεδομένα του επιτρέπουν να προωθεί στους χρήστες στοχευμένο/εξατομικευμένο περιεχόμενο και διαφημίσεις. Σύμφωνα με όσα υπογραμμίζουν ειδικοί στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, το TikTok δύναται να παρακολουθεί τις τοποθεσίες όπου βρίσκονται οι χρήστες του, τις λίστες των επαφών τους, τα προσωπικά τους στοιχεία και τις διευθύνσεις IP. Παράλληλα υπάρχει και μια ρήτρα στην πολιτική απορρήτου που του επιτρέπει να συλλέγει βιομετρικά δεδομένα στο πλαίσιο της προστασίας από κινδύνους για το απόρρητο και την ευρύτερη εθνική ασφάλεια.
Ακόμη και έτσι ωστόσο, πολλοί υπογραμμίζουν ότι το TikTok δεν συλλέγει περισσότερα δεδομένα από ό,τι τα άλλα μεγάλα κοινωνικά δίκτυα.
(REUTERS/Nathan Howard/File Photo)
Ο διευθύνων σύμβουλος του TikTok, Σου Ζι Τσιου, έχει δηλώσει δημόσια ότι η κινεζική κυβέρνηση ουδέποτε ζήτησε από το TikTok δεδομένα και ότι εάν ζητηθούν η εταιρεία θα αρνηθεί να τα παραδώσει. Ωστόσο, ο ίδιος παραδέχθηκε ότι οι υπάλληλοι της ByteDance που εδρεύουν στην Κίνα μπορεί να έχουν πρόσβαση σε ορισμένα από τα δεδομένα που προέρχονται από την αγορά των ΗΠΑ.
Κατά τα λοιπά, υπάρχει ωστόσο και μια άλλη εστία ανησυχίας που έχει να κάνει με την ικανότητα του Πεκίνου να έχει πρόσβαση στους αλγόριθμους του TikTok. Μέσω αυτών, μπορεί κανείς να επηρεάζει όσα βλέπουν οι χρήστες της εφαρμογής στις ΗΠΑ, διασπείροντας παραπληροφόρηση, fake news και προπαγάνδα, πράγμα κρίσιμο ειδικά σε μια χρονιά προεδρικών εκλογών όπως είναι η τρέχουσα.
Τι μπορεί να κάνει το TikTok, από την πλευρά του, για να αποτρέψει την επαπειλούμενη απαγόρευση στις ΗΠΑ;
Το TikTok είχε στήσει ολόκληρη εκστρατεία λόμπινγκ πριν από την ψηφοφορία της Τετάρτης στη Βουλή των Αντιπροσώπων, η οποία όμως σε μεγάλο βαθμό αγνοήθηκε από το Κογκρέσο. Μέσω της ιδίας της εφαρμογής, παρότρυνε μάλιστα τους χρήστες του στις ΗΠΑ να καλέσουν τα μέλη του Κογκρέσου να αντιταχθούν στο προωθούμενο νομοσχέδιο. Το TikTok είναι πιθανό τώρα να εντείνει αυτήν την εκστρατεία σε μια προσπάθεια να επηρεάσει την επικείμενη ψηφοφορία επί του εν λόγω νομοσχεδίου στην αμερικανική Γερουσία, όπως αναφέρουν οι FT.
Το TikTok θα μπορούσε, επίσης, να «συντονίσει» τις προσπάθειές του με τον νυν προεδρικό υποψήφιο των Ρεπουμπλικανών, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει πια ταχθεί κατά της απαγόρευσής του – αν και θα πρέπει να σημειωθεί ότι παλαιότερα, όταν ήταν πρόεδρος των ΗΠΑ, ο Τραμπ είχε κινηθεί εναντίον τουTikTok.
Από εκεί και πέρα, το TikTok θα μπορούσε να κινηθεί δικαστικά κατά της αμερικανικής κυβέρνησης, κάνοντας αγωγή μέσα σε διάστημα 165 ημερών από τη θέσπιση του νόμου. Η εταιρεία είχε κάνει κάτι ανάλογο το 2020, όταν ο Τραμπ εξέδωσε εκτελεστικό διάταγμα με στόχο να εμποδίσει τη λειτουργία της εφαρμογής στις ΗΠΑ, δίνοντας τότε στη ByteDance περιθώριο 90 ημερών προκειμένου εκείνη να εκχωρήσει τα αμερικανικά περιουσιακά της στοιχεία και τυχόν δεδομένα που είχε συλλέξει στις ΗΠΑ. Ενας δικαστής είχε μπλοκάρει ωστόσο εκείνο το διάταγμα μόλις λίγες ώρες προτού τεθεί σε ισχύ, ενώ ο Τζο Μπάιντεν ως πρόεδρος είχε, εν συνεχεία, ανακαλέσει/αναιρέσει την εντολή του Τραμπ.
Από την άλλη πλευρά ωστόσο, εάν θέλει να αποφύγει κάθε απειλή απαγόρευσης στις ΗΠΑ, το TikTok θα μπορούσε να κάνει το προφανές: να πουληθεί δηλαδή σε μια άλλη μη κινεζική εταιρεία. Κάτι τέτοιο θεωρείται, ωστόσο, απίθανο, όπως αναφέρουν οι FT. Με βάση τους νέους κανόνες που ισχύουν από το 2020 στην Κίνα, το Πεκίνο έχει πια λόγο σε κάθε συμφωνία πώλησης κινεζικής τεχνολογίας σε Αμερικανούς, ενώ το υπουργείο Εμπορίου της Κίνας έχει ξεκαθαρίσει ότι θα «αντισταθεί σθεναρά» σε μια αναγκαστική πώληση του TikTok.
Ο διευθύνων σύμβουλος του TikTok, Σου Ζι Τσιου, έχει πάντως από την πλευρά του προτείνει εναλλακτικές που θεωρεί ότι θα μπορούσαν να κάμψουν τις αμερικανικές ανησυχίες. Δύο απ’ αυτές είναι το προαναφερθέν «Project Texas» και η πιθανή εισαγωγή του TikTok στο αμερικανικό χρηματιστήριο.
Με πληροφορίες από Financial Times
