Το πολεμικό πλοίο Moskva, η ναυαρχίδα του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας, βυθίστηκε την Πέμπτη εν μέσω αντικρουόμενων σεναρίων αναφορικά με τα πραγματικά αίτια που οδήγησαν στη βύθισή του.
Στο πλοίο σημειώθηκε έκρηξη την Τετάρτη, 13 Απριλίου, ενώ εκείνο βρισκόταν περίπου 75 μίλια μακριά από το λιμάνι της Οδησσού, με αποτέλεσμα να υποστεί σοβαρές ζημιές. Ως προς αυτό, συμφωνούν όλοι (Ρώσοι, Ουκρανοί, Αμερικανοί).
Το Moskva τελικώς βυθίστηκε την Πέμπτη, 14 Απριλίου, ενώ έπλεε προς λιμάνι της Κριμαίας. Ως προς αυτό, επίσης συμφωνούν όλοι.
Το πλοίο είχε πλήρωμα περίπου 500 ναυτών οι οποίοι, σύμφωνα με τη ρωσική πλευρά, απομακρύνθηκαν σώοι με τη βοήθεια άλλων πλοίων και επέστρεψαν στο λιμάνι της Σεβαστούπολης στην Κριμαία. Η Ουκρανία υποστηρίζει, ωστόσο, ότι είναι πιθανό να υπήρξαν θύματα μεταξύ των μελών του πληρώματος. Κάτι τέτοιο, πάντως, δεν έχει μέχρι στιγμής επιβεβαιωθεί.
Όσα υποστηρίζουν οι Ουκρανοί
Ο στρατός της Ουκρανίας υποστηρίζει ότι οι δυνάμεις του εκτόξευσαν ουκρανικής κατασκευής αντιπλοϊκούς πυραύλους (anti-ship) Neptune, που έπληξαν το ρωσικό πλοίο προκαλώντας μεγάλη έκρηξη των πυρομαχικών που εκείνο είχε εντός του, με αποτέλεσμα το καταδρομικό Moskva να καταλήξει στον βυθό της θάλασσας εν μέσω καταιγίδας.
Η Ουκρανία άρχισε να αναπτύσσει τον πύραυλο Neptune το 2013 ως αποτρεπτικό μέσο ενάντια στο ρωσικό πολεμικό ναυτικό. Ο εν λόγω πύραυλος βασίζεται σε ένα παλαιότερο ρωσικό βλήμα της δεκαετίας του 1980, το KH-35, στην παραγωγή του οποίου συμμετείχε και η Ουκρανία. Για την εκτόξευση των βλημάτων τύπου Neptune χρησιμοποιούνται εκτοξευτές που βρίσκονται τοποθετημένοι πάνω σε ειδικά οχήματα-φορτηγά (truck-mounted launchers). Οι Neptune έχουν μέγιστο βεληνεκές από 173 έως 186 μίλια (περίπου 270 χιλιόμετρα).
Όσα υποστηρίζουν οι Ρώσοι
Σύμφωνα με τη ρωσική πλευρά, το Moskva υπέστη ζημιές λόγω φωτιάς που ξέσπασε (για λόγο που όμως δεν έχει διευκρινιστεί) και εν συνεχεία «μεταδόθηκε» στα πυρομαχικά του πλοίου με αποτέλεσμα εκείνα να αρχίσουν να εκρήγνυνται. Και αργότερα, ενώ ρυμουλκούσαν το πλοίο πίσω στο λιμάνι, εκείνο βυθίστηκε εν μέσω σφοδρής καταιγίδας, χωρίς όμως να διευκρινίζεται εάν υπήρξαν θύματα ή όχι.
Όσα λένε οι Αμερικανοί
Η Ουάσιγκτον παρουσιάστηκε την Παρασκευή, 15 Απριλίου, να υιοθετεί την ουκρανική εκδοχή των γεγονότων, υποστηρίζοντας ότι όντως το Moskva χτυπήθηκε από ουκρανικούς πυραύλους, προτού καταλήξει στον βυθό της θάλασσας.
Τα όπλα του Moskva
Το ρωσικό καταδρομικό, που βυθίστηκε, ήταν εξοπλισμένο με αντιπλοϊκούς πυραύλους (anti-ship) καθώς και με πυραύλους επιφανείας-αέρος (surface-to-air). Ωστόσο, δεν έφερε πυραύλους κρουζ τελευταίας γενιάς τύπου Kalibr, ούτε υπερηχητικά όπλα (hypersonic missiles). Το Moskva ήταν ένα παλιό πλοίο. Σχεδιάστηκε τη δεκαετία του 1970 και μπήκε στην ενεργό δράση τη δεκαετία του 1980.
Αποτελεί η απώλεια του Moskva μεγάλο πλήγμα;
Από συμβολική άποψη, αλλά και επικοινωνιακά, το πλήγμα είναι όντως μεγάλο, καθώς η Ρωσία χάνει τη ναυαρχίδα του στόλου της στη Μαύρη Θάλασσα έπειτα από σχεδόν οχτώ εβδομάδες πολέμου, έχοντας προηγουμένως χάσει και άλλο ένα πλοίο (το Orsk στο Μπερντιάνσκ) και έχοντας ηττηθεί στη μάχη του Κιέβου.
Επιχειρησιακά ωστόσο, το πλήγμα δεν είναι συντριπτικό. Η Ρωσία δεν έχει επί του παρόντος τη δυνατότητα να αντικαταστήσει το καταδρομικό Moskva με κάποιο άλλο πλοίο. Οι ρωσικές δυνάμεις έχουν δύο άλλα πλοία της ιδίας κλάσης, τα Marshal Ustinov και Varyag, που βρίσκονται όμως μακριά, σε άλλες περιοχές της υφηλίου, και κανονικά δεν θα μπορούσαν να μπουν στη Μαύρη Θάλασσα ακόμη και αν το επιχειρούσαν καθώς η Τουρκία έχει κλείσει τα στενά του Βοσπόρου όπως έχει δικαίωμα σε καιρό πολέμου.
Το «από εδώ και πέρα» του πολέμου
Στο ερώτημα εάν η απώλεια του Moskva μπορεί να φέρει ανατροπές στην έκβαση του πολέμου, η απάντηση είναι μάλλον αρνητική. Το πλήγμα είναι πολύ μεγάλο για το ρωσικό ηθικό, ωστόσο το ρωσικό πολεμικό ναυτικό δεν έχει μέχρι στιγμής διαδραματίσει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο σε αυτό που η Μόσχα αποκαλεί «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία. Η Ρωσία συνεχίζει να διατηρεί τη ναυτική υπεροχή στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Το Moskva ήταν κυρίως εξοπλισμένο για να καταστρέφει εχθρικά σκάφη στη θάλασσα, πλην όμως το πολεμικό ναυτικό της Ουκρανίας ήταν ήδη «αποδεκατισμένο».
Αναλυτές υποστηρίζουν ότι το Moskva θα μπορούσε ενδεχομένως να συμβάλει σε μια ενδεχόμενη αποβατική επιχείρηση των Ρώσων στην Οδησσό. Η βύθισή του θα μπορούσε ενδεχομένως να θεωρηθεί πως μειώνει παράλληλα και τις πιθανότητες μιας τέτοιας επίθεσης. Στο ίδιο πλαίσιο, αμερικανικές πηγές υποστήριξαν ότι έως και πέντε ρωσικά πολεμικά πλοία που βρίσκονταν κοντά στις ακτές της Οδησσού, περίπου 75 μίλια από τις ακτές, πλέον έχουν μετακινηθεί νοτιότερα.
Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας πάντως από την πλευρά του απειλεί διαμηνύοντας πως πρόκειται να εντείνει τις επιθέσεις του κατά του Κιέβου.
«Ο αριθμός και η κλίμακα των αεροπορικών επιδρομών κατά του Κιέβου θα αυξηθούν», σημειώνεται στην σχετική ανακοίνωση, ενώ οι ρωσικές δυνάμεις ανακοίνωσαν σήμερα πως έπληξαν και εργοστάσιο κατασκευής πυραύλων έξω από την ουκρανική πρωτεύουσα το βράδυ της Πέμπτης προς Παρασκευή.
Με πληροφορίες από the Washington Post, Reuters
