REUTERS, A.P.
Μετά τους πανηγυρισμούς της Κυριακής, οι Σύροι προσπαθούσαν χθες να βρουν κάποιους ρυθμούς κανονικότητας στο νέο κεφάλαιο της Ιστορίας τους, που άρχισε να γράφεται ύστερα από 63 χρόνια του καθεστώτος Μπάαθ και 53 χρόνια διακυβέρνησης από την οικογένεια Ασαντ. Ενώ πλήθη γκρέμιζαν στις πλατείες αγάλματα του γενάρχη της δυναστείας, Χαφέζ αλ Ασαντ, ο γιος και διάδοχός του Μπασάρ αλ Ασαντ βρισκόταν ήδη στη Μόσχα. Το ιδιωτικό αεροπλάνο που τον μετέφερε, μαζί με την οικογένειά του, στη ρωσική πρωτεύουσα είχε απογειωθεί από τη Δαμασκό στις 10 το βράδυ του Σαββάτου, λίγες ώρες πριν από την τελική φάση ενός δράματος που εκτυλίχθηκε με απίστευτη ταχύτητα.
Το πρώτο εικοσιτετράωρο της νέας, αβέβαιης εποχής κύλησε χωρίς εκτεταμένα κρούσματα αιματηρής βίας και αντεκδίκησης, όπως πολλοί φοβούνταν, σε μια χώρα με τεράστιες πληγές και ανοιχτούς λογαριασμούς ύστερα από 13 χρόνια άγριου εμφυλίου πολέμου. Ο ηγέτης της ισχυρότερης δύναμης των ανταρτών, Αχμέντ αλ Σάρα (γνωστότερος μέχρι χθες με το ψευδώνυμο Αμπού Μοχάμεντ αλ Γκολάνι), συναντήθηκε τη νύχτα της Κυριακής προς Δευτέρα με τον Μοχάμεντ Τζαλάλι, τον πρωθυπουργό που είχε διορίσει ο Ασαντ και τον αναπληρωτή πρωθυπουργό Φαϊζάλ Μεκτάντ, διαμηνύοντας ότι επιθυμεί την ομαλή μεταβίβαση της εξουσίας.
Μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο Sky New Arabia, ο Τζαλάλι δήλωσε ότι θα εργαστεί για την ομαλή λειτουργία των κρατικών θεσμών και υπηρεσιών κατά την κρίσιμη μεταβατική περίοδο. Οσο για τον στρατό, η αναδιάρθρωσή του «εναπόκειται στους αδελφούς μας που θα αναλάβουν τη διαχείριση των κρατικών υποθέσεων», δήλωσε ο υπηρεσιακός πλέον πρωθυπουργός. Ρεπορτάζ του Al Jazeera ανέφερε ότι ο Αχμέντ αλ Σάρα, ηγέτης της ένοπλης ισλαμικής οργάνωσης Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS), που έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική από τις ΗΠΑ και συμμάχους τους, έχει επιλέξει για το αξίωμα του πρωθυπουργού τον Μοχάμεντ αλ Μπασίρ. Πρόκειται για έναν μηχανικό με σπουδές στο ισλαμικό Δίκαιο, ο οποίος εκτελούσε χρέη πρωθυπουργού στην περιφέρεια του Ιντλίμπ, βασικού οχυρού των αντικαθεστωτικών ανταρτών, που υποστηρίζονταν από την Τουρκία.
Την Κυριακή, λίγες ώρες μετά την άλωση της Δαμασκού, ο ηγέτης της HTS μίλησε σε ένα τεράστιο πλήθος, στο Μεγάλο Τζαμί των Ομεϋαδών, στο ιστορικό κέντρο της συριακής πρωτεύουσας. Από εκεί έστειλε μηνύματα ανεκτικότητας στις μειονότητες των Αλαουιτών, των Χριστιανών και των Κούρδων, όπως και στις μεγάλες χώρες της Δύσης, οι οποίες διατηρούν τις ανησυχίες τους, παρότι η οργάνωσή του έχει εδώ και χρόνια διακόψει τους παλιότερους δεσμούς της με το ISIS και την Αλ Κάιντα. Ενα από τα πρώτα διατάγματα που εξέδωσε χθες ήταν η ρητή απαγόρευση οποιωνδήποτε περιοριστικών μέτρων ή ελέγχου των γυναικών για ζητήματα ενδυμασίας.
Στις πρώτες του δηλώσεις από τον Λευκό Οίκο μετά τις καταιγιστικές εξελίξεις στη Συρία, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν χαρακτήρισε την ανατροπή του Ασαντ «πράξη δικαιοσύνης» και έκανε λόγο για «ιστορική ευκαιρία», επισημαίνοντας ταυτόχρονα ότι «είναι μια στιγμή με ρίσκα και αβεβαιότητα». Στη συνέχεια, ανακοίνωσε ότι η αμερικανική αεροπορία βομβάρδισε δεκάδες στόχους επί συριακού εδάφους για να αποτρέψει αναζωπύρωση του ISIS, πυρήνες του οποίου θα μπορούσαν να καλύψουν τα κενά που αφήνει πίσω της η κατάρρευση του καθεστώτος. Αργότερα έγινε γνωστό ότι οι Αμερικανοί βομβάρδισαν 75 στόχους με μαχητικά αεροπλάνα B-52 και F-15.
Τις αβεβαιότητες της επόμενης ημέρας ήρθαν να υπογραμμίσουν και οι πρώτες κινήσεις του Ισραήλ. Τεθωρακισμένα του ισραηλινού στρατού κατέλαβαν την ουδέτερη ζώνη του ΟΗΕ στο Ορος Ερμών, επεκτείνοντας έτσι την ισραηλινή κατοχή στα Υψώματα του Γκολάν.
Ο πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου έκανε λόγο για προσωρινή κίνηση, επιβεβλημένη λόγω του κενού ασφαλείας που άφηνε η αποχώρηση του συριακού στρατού από την περιοχή. Ωστόσο το ΥΠΕΞ της Αιγύπτου κατηγόρησε το Ισραήλ ότι «εκμεταλλεύεται το κενό εξουσίας για να δημιουργήσει τετελεσμένα, παραβιάζοντας το διεθνές δίκαιο». Εξάλλου, το Ισραήλ βομβάρδισε και αυτό στόχους στη Συρία, με τη στρατιωτική του ηγεσία να δηλώνει ότι θα συνεχιστούν προκειμένου «να καταστραφούν στρατηγικά όπλα, συμπεριλαμβανομένων πυραύλων εδάφους-αέρος, συστημάτων αεράμυνας, πυραύλων Κρουζ», όπως και θέσεις όπου υπήρχαν υποψίες για ύπαρξη χημικών όπλων.
Ανησυχία επικρατεί και στις κουρδικές περιοχές της βόρειας και της ανατολικής Συρίας που ελέγχονται από τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF). Την Κυριακή, τουλάχιστον 26 μαχητές των SDF σκοτώθηκαν όταν δυνάμεις που υποστηρίζονται από την Τουρκία εξαπέλυσαν επίθεση εναντίον των Κούρδων και κατέλαβαν το Μανμπίτζ. Χθες 11 άμαχοι, μεταξύ των οποίων έξι παιδιά, σκοτώθηκαν από πλήγμα τουρκικού drone σε μια άλλη πόλη που διοικείται από τους Κούρδους, το Αϊν Ισα της βόρειας Συρίας.
Τόσο η Ρωσία όσο και το Ιράν άνοιξαν διαύλους επικοινωνίας με ορισμένες από τις δυνάμεις που ανέλαβαν την εξουσία στη Συρία, εκφράζοντας την επιθυμία τους για διατήρηση καλών σχέσεων. Ερωτηθείς για το μέλλον των ρωσικών βάσεων στην Ταρτούς και τη Λαττάκεια, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ απάντησε ότι είναι πρόωρο να γίνει συζήτηση επί του θέματος.
