Γράφει η Διονυσία Βορίδη
Δύο χρόνια μετά την έναρξη της πανδημίας, η παγκόσμια κοινότητα αντιμετωπίζει μια νέα, μεγάλη πρόκληση: την πρωτοφανή επιδημιολογική έκρηξη που προκαλεί η μετάλλαξη «Ομικρον». Στη νέα φάση της πανδημίας, οι ΗΠΑ κρατούν τα παγκόσμια πρωτεία έχοντας καταγράψει, στις 3 Ιανουαρίου, περισσότερες από ένα εκατομμύριο νέες λοιμώξεις εντός 24 ωρών. Παρόμοια η εικόνα και στην Ευρώπη. Τα κρούσματα σε Γαλλία, Βρετανία και Ιταλία ανέρχονται καθημερινά σε εκατοντάδες χιλιάδες. Αρνητικό ρεκόρ κατέρριψε ακόμα και η πρωταθλήτρια των εμβολιασμών Πορτογαλία. Ούτε η Ολλανδία κατάφερε να αναχαιτίσει την ξέφρενη εξάπλωση του κορωνοϊού παρότι είναι από τα λίγα κράτη που επέβαλαν lockdown από τις 19 Δεκεμβρίου. Την περασμένη εβδομάδα σε όλον τον κόσμο διαγνώστηκαν 9,5 εκατομμύρια νέα κρούσματα, αύξηση κατά 71%, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Αυτή τη φορά οι κανόνες διαχείρισης της πανδημίας έχουν αλλάξει. Με εξαίρεση την Κίνα, που μένει πιστή στην πολιτική «μηδενικής ανοχής στην COVID» και δεν δίστασε να επιβάλει αυστηρό lockdown σε μία πόλη εκατομμυρίων κατοίκων εξαιτίας της ανίχνευσης τριών ασυμπτωματικών κρουσμάτων, οι κυβερνήσεις αναζητούν τη χρυσή τομή ανάμεσα στη διατήρηση κάποιου βαθμού κανονικότητας, με ανοιχτά σχολεία και δραστηριότητες, και στη μέγιστη δυνατή προστασία της δημόσιας υγείας. Κομβικό ρόλο στη μεταβολή της προσέγγισης διαδραμάτισε αφενός η εμβολιαστική κάλυψη στα περισσότερα κράτη, που καθιστά λιγότερο απειλητική την COVID, και αφετέρου η κόπωση των πολιτών από τα δύο χρόνια μέτρων και περιορισμών.
Προβληματίζει το ενδεχόμενο της «twindemic», δηλαδή μιας «δίδυμης πανδημίας» που θα προκαλέσει η έξαρση της εποχικής γρίπης.
Ενδεικτική της νέας νοοτροπίας η απάντηση της δρος Ρασέλ Βαλένσκι, επικεφαλής του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), όταν ρωτήθηκε για τους λόγους μείωσης του χρόνου καραντίνας των κρουσμάτων. Χωρίς περιστροφές η δρ Βαλένσκι αναγνώρισε ότι το CDC στήριξε την απόφασή του «στο τι πιστεύαμε ότι ο κόσμος θα μπορούσε να αντέξει».
Την ίδια στιγμή, επιφανείς ειδικοί αναζήτησαν ένα θετικό στοιχείο στην ορμητική επανάκαμψη της πανδημίας. Η ιλιγγιώδης εξάπλωση της «Ομικρον», υποστήριξαν, θα υλοποιήσει το όραμα της «ανοσίας της αγέλης», βάζοντας «τελεία» στη μαύρη σελίδα της υγειονομικής κρίσης. Μάλιστα, εκτίμησαν ότι το τέλος της πανδημίας θα επέλθει σύντομα και χωρίς περαιτέρω υψηλό ανθρώπινο κόστος, διότι, όπως υποδεικνύει πληθώρα ερευνών, η «Ομικρον» προκαλεί ηπιότερη νόσο.
Ωστόσο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δεν συμμερίζεται την αισιόδοξη προοπτική. Ο επικεφαλής του, δρ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους τόνισε ότι «η “Ομικρον” δεν προκαλεί εξίσου βαριά συμπτώματα με τη “Δέλτα”, αλλά επ’ ουδενί μπορεί να χαρακτηριστεί ήπια». Νωρίτερα, η Κάθριν Σμόλγουντ, υπεύθυνη του διεθνούς οργανισμού με αρμοδιότητα τη διαχείριση εκτάκτων καταστάσεων, «έβαλε πάγο» στις θεωρίες περί επωφελούς έκβασης της αλματώδους εξάπλωσης της πανδημίας. Σε συνέντευξή της στο Γαλλικό Πρακτορείο τόνισε ότι βρισκόμαστε σε ένα ιδιαίτερα επικίνδυνο σημείο της πανδημίας.
«Οσο εξαπλώνεται η “Ομικρον”, όσο αναπαράγεται ο ιός, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες εμφάνισης νέας μετάλλαξης, τα χαρακτηριστικά της οποίας κανείς δεν μπορεί να προβλέψει» και κατέληξε: «Προφανώς σε ατομικό επίπεδο, ο κίνδυνος που εγκυμονεί η “Ομικρον” είναι μικρότερος, αλλά συλλογικά, λόγω του πλήθους των λοιμώξεων, η μετάλλαξη συνιστά εξαιρετικά σοβαρή απειλή και δεν πρέπει να το λησμονούμε». Τα νοσηλευτικά ιδρύματα ήδη μάχονται για να αντεπεξέλθουν στις νέες συνθήκες που δημιούργησε το υπερμεταδοτικό στέλεχος. Ο Μάικλ Ράιαν, επικεφαλής του τμήματος Εκτάκτων Αναγκών του ΠΟΥ, επίσης, χαρακτήρισε τις εικασίες περί τέλους της πανδημίας «ευσεβείς πόθους», καταλήγοντας ότι «ο ιός παραμένει ενεργητικός» και θα δούμε πολλά στο μέλλον.
Αυτό τον χειμώνα, όμως, δεν είναι μόνο η έξαρση του κορωνοϊού που προκαλεί προβληματισμό και ανησυχία. Αυτό που φοβίζει τους ειδικούς είναι η πιθανότητα εμφάνισης «twindemic», δηλαδή, μιας «δίδυμης πανδημίας» που θα προκαλέσει η έξαρση της εποχικής γρίπης, μεσούσης της πανδημίας κορωνοϊού.
Τον περυσινό χειμώνα, χάρη στα μέσα προσωπικής προστασίας (μάσκες και υγιεινή των χεριών) και στους περιορισμούς κίνησης και συνάθροισης, η γρίπη πρακτικά εξαφανίστηκε. Φέτος, τα πράγματα είναι διαφορετικά: τα μέτρα είναι πιο χαλαρά, οι κυβερνήσεις δεν πραγματοποιήσαν εξίσου εντατικές εκστρατείες για τον αντιγριπικό εμβολιασμό, οι πολίτες κουράστηκαν. Ετσι, η γρίπη δείχνει ξανά τα δόντια της.
Στις ΗΠΑ, οι νοσηλείες εξαιτίας της αυξάνονται και τα ήδη καταπονημένα νοσηλευτικά ιδρύματα απειλούνται. Το Ισραήλ, τη χειμερινή περίοδο του 2020 δεν κατέγραψε ούτε ένα κρούσμα γρίπης. Φέτος η έξαρσή της έχει φέρει τα νοσοκομεία της χώρας στα όριά τους, καθώς έχουν σχεδόν εξαντλήσει τις διαθέσιμες κλίνες. Στα τέλη Δεκεμβρίου το μεγαλύτερο νοσηλευτικό ίδρυμα του Ισραήλ, το Σίβα, ανακοίνωσε ότι δεν είχε ούτε ένα ελεύθερο κρεβάτι εξαιτίας της γρίπης. Ταυτόχρονα, οι επαναληπτικοί εμβολιασμοί κατά της COVID προκαλέσαν ένα είδος εμβολιαστικής κόπωσης, με τους Ισραηλινούς να αμελούν τον ετήσιο αντιγριπικό εμβολιασμό. Φέτος αντιγριπικό εμβόλιο έκανε μόλις το 17% του πληθυσμού, ενώ πέρυσι, την ίδια περίοδο, είχε εμβολιαστεί το 24%. Μάλιστα, η χώρα κατέγραψε και το πρώτο κρούσμα «flurona», δηλαδή, ταυτόχρονης λοίμωξης από γρίπη και κορωνοϊό.
Παρόμοιες περιπτώσεις έχουν καταγραφεί στις ΗΠΑ, στην Κροατία, στην Ουγγαρία, στις Φιλιππίνες και στη Βραζιλία και οι ειδικοί προσπαθούν να κατανοήσουν ποιες ακριβώς επιπτώσεις έχει στον ανθρώπινο οργανισμό η διπλή λοίμωξη.
