Οι επιστήμονες κατάφεραν να ταυτοποιήσουν την πηγή μιας μυστηριώδους σεισμικής δόνησης που έσεισε τη Γη για εννέα ημέρες, τον Σεπτέμβριο του 2023.
Όπως αποκαλύπτουν, ο πλανήτης μας συγκλονίστηκε από ένα τεράστιο τσουνάμι μετά από κατολίσθηση σε φιόρδ της Γροιλανδίας.
Το γιγάντιο κύμα που προκλήθηκε από την κατολίσθηση, ύψους 200 μέτρων, «παγιδεύτηκε» μέσα στο φιόρδ Ντίκσον, με τη διαρκή κίνησή του να προκαλεί σεισμικά κύματα στο γήινο φλοιό επί εννέα ημέρες.
Watch as a mysterious seismic wave sweeps around the world, buzzing seismometers from Greenland to Antarctica in less than an hour!
— Maya Wei-Haas, Ph.D. (@WeiPoints) September 12, 2024
The signal appeared in Sept 2023, sending scientists on an epic hunt for their cause (via @seismo_steve, @K_Svennevig, and Alexis Marbeouf) pic.twitter.com/RXRtP1ywJD
Η σεισμική αυτή δόνηση μεγάλης διάρκειας καταγράφηκε από αισθητήρες σε όλο τον κόσμο, προξενώντας σύγχυση στην επιστημονική κοινότητα που αναζήτησε την προέλευση του φαινομένου.
Χρειάστηκαν 68 επιστήμονες από 40 ερευνητικά ιδρύματα 15 χωρών που συνδύασαν σεισμικά δεδομένα, μετρήσεις πεδίου, επίγειες και δορυφορικές εικόνες και προσομοιώσεις τσουνάμι σε υπολογιστή υψηλής ανάλυσης, για να λυθεί το μυστήριο.
«Όταν οι συνάδελφοι ανίχνευσαν για πρώτη φορά τις δονήσεις πέρυσι, δεν έμοιαζαν καθόλου με σεισμό. Το ονομάσαμε “άγνωστο σεισμικό αντικείμενο”. Εμφανιζόταν συνεχώς – κάθε 90 δευτερόλεπτα για εννέα ημέρες» περιγράφει ο δρ. Στίβεν Χικς από το UCL, ένας από τους επιστήμονες που συμμετείχαν στην διεθνή έρευνα, με τη συνδρομή του Δανέζικου Ναυτικού, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science.
Out in Science! We solved the mystery of a 9-day-long global seismic signal from September 2023: a massive landslide in Greenland caused a 200m tsunami, sending seismic waves worldwide for nine days.https://t.co/qRI1IICEKh pic.twitter.com/LmMu3D4L4w
— Kristian Svennevig (@K_Svennevig) September 13, 2024
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι κατολισθήσεις σαν και αυτή του περασμένου Σεπτεμβρίου, συμβαίνουν πλέον συχνότερα λόγω της κλιματικής αλλαγής, καθώς οι παγετώνες που στηρίζουν τα όρη της Γροιλανδίας λιώνουν.
Το «παγιδευμένο» μεγα-τσουνάμι
Αρχικά, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τα σεισμικά δεδομένα για να προσδιορίσουν τη θέση της πηγής της δόνησης, στο φιόρδ Dickson στην Ανατολική Γροιλανδία. Στη συνέχεια συγκέντρωσαν άλλα στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων δορυφορικών εικόνων και φωτογραφιών του φιορδ – που είχε απαθανατίσει το Δανέζικο Ναυτικό πριν τη δόνηση. Μία από αυτές τις δορυφορικές εικόνες κατέγραφε ένα νέφος σκόνης σε ένα τμήμα του φιορδ.
Η σύγκριση φωτογραφιών πριν και μετά το γεωλογικό φαινόμενο, αποκάλυψε ότι ένα τμήμα του βουνού είχε καταρρεύσει, παρασύροντας μέρος ενός παγετώνα στο νερό.
Οι ερευνητές υπολόγισαν πως ένας βραχώδης όγκος 25 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων, ίσος όσο 25 Empire State Buildings, κατέληξε στο νερό, προκαλώντας ένα «μεγα-τσουνάμι» ύψους 200 μέτρων.
«Η κατολίσθηση αυτή σημειώθηκε στην ενδοχώρα, περίπου 200 χιλιόμετρα από τον ανοιχτό ωκεανό», εξηγεί ο δρ. Χικς. «Και αυτά τα συστήματα των φιόρδ είναι πραγματικά πολύπλοκα, οπότε το κύμα δεν μπορούσε να αποσυμπιέσει την ενέργειά του».
Στα αριστερά, μία φωτογραφία του βραχώδους όγκου στις 12 Αυγούστου 2023, πριν την κατολίσθηση και στη δεξιά μετά – Πηγή: Guardian, Søren Rysgaard, Danish army
Η ομάδα δημιούργησε ένα μοντέλο που καταδείκνυε πως το τσουνάμι, αντί να διαχέεται και να αποσυμπιέζεται, κινείτο μπρος-πίσω επί εννέα ημέρες.
«Δεν έχουμε ξαναδεί τόσο μεγάλης κλίμακας κίνηση νερού για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα», δήλωσε ο Δρ Χικς.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η κατολίσθηση προκλήθηκε από την άνοδο της θερμοκρασίας στη Γροιλανδία, η οποία έλιωσε τον παγετώνα στη βάση του βουνού.
«Αυτός ο παγετώνας στήριζε αυτό το βουνό και έγινε τόσο λεπτός που απλά σταμάτησε να τον συγκρατεί. Κάτι που δείχνει πώς η κλιματική αλλαγή επενεργεί σ’αυτές τις περιοχές» κατέληξε ο Χικς.
Το συγκεκριμένο φιορδ βρίσκεται σε μία διαδρομή που διαπλέουν συχνά τα τουριστικά κρουαζιερόπλοια.
«Ήταν καθαρή τύχη που δεν συνέβη τίποτα σε ανθρώπους εδώ», δήλωσε ο Svennevig. «Από επιστημονική άποψη βρισκόμαστε σε αχαρτογράφητα νερά, διότι δεν γνωρίζουμε πραγματικά τι μπορεί να προκαλέσει ένα τσουνάμι σε ένα κρουαζιερόπλοιο» σημειώνει ο δρ. Κρίστιαν Σβένεβιγκ της Γεωλογικής Υπηρεσίας Δανίας και Γροιλανδίας, επικεφαλής της έρευνας.
Πηγή: BBC, LiveScience, Guardian
