Kathimerini.gr
Χρήστος Αποστολόπουλος
Το σύνολο πλέον των κατασκευαστών αυτοκινήτων -και δη των ευρωπαϊκών- επαναπροσδιορίζουν άρδην την πολιτική που ακολουθούν με δεδομένες τις προθέσεις αλλά και τις σχετικές αποφάσεις των νομοθετών και των αρμόδιων ρυθμιστικών αρχών για δραστική μείωση του συνολικού περιβαλλοντικού αποτυπώματος των αυτοκινήτων μέσα στα προσεχή χρόνια. Και δη εκείνου που αφορά στις «τοπικές» εκπομπές ρύπων κατά τη χρήση τους.
Για μεγάλους αλλά και μικρότερους κατασκευαστές, όπως η Porsche για παράδειγμα, η νέα και άκρως επιτακτική αυτή προσέγγιση δε θα μπορούσε παρά να περνά μέσα από το δόγμα της ηλεκτροκίνησης, η οποία, θέλοντας και μη, αποτελεί πλέον την επικρατούσα τάση στη σύγχρονη αυτοκινητιστική σκακιέρα. Τόσο στην Ευρώπη, όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Ωστόσο, πέραν αυτής, οι κατασκευαστές σπορ αυτοκινήτων, συμπεριλαμβανομένης της Ferrari, αλλά και πιο… λαϊκών θα έλεγε κανείς τετράτροχων, όπως εκείνων τους ομίλου Stellantis, φαίνεται να ποντάρουν σε έναν ακόμα ενεργειακό πυλώνα προκειμένου να «σώσουν» τα πανάκριβα πλην όμως δημοφιλή supercars τους αλλά και συνολικά τους κινητήρες εσωτερικής καύσης στα πιο ταπεινά τους μοντέλα: στα e-fuels.
Ή αλλιώς, στα ηλεκτροκαύσιμα, τα οποία πρακτικά έχουν μηδενικό ισοζύγιο άνθρακα όταν καταναλώνονται, εφόσον η παραγωγή τους πραγματοποιείται με την αποκλειστική χρήση καθαρής ενέργειας που προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές. Αν μη τι άλλο, πρόκειται για μια λύση-μάννα εξ ουρανού που αναμένεται να δώσει όχι στα λόγια αλλά στην πράξη το πολυπόθητο για τους παραδοσιακούς petrolhead «φιλί της ζωής» στα πολυαγαπημένα και ρυπογόνα έως τώρα οχήματά τους με κινητήρες εσωτερικής καύσης.
Ωστόσο, ο δρόμος για τα ηλεκτροκαύσιμα δεν φαίνεται να είναι στρωμένος με ροδοπέταλα… Και αυτό γιατί «καθ’ οδόν» πολλά είναι τα εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν προκειμένου κάποια στιγμή να μιλάμε για μαζική υιοθέτησή τους από την πλειοψηφία των αυτοκινήτων ευρείας παραγωγής και… κατανάλωσης.
Τι είναι τα e-fuels
Τα ηλεκτροκαύσιμα, ή αλλιώς, τα e-fuels, αποτελούν τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη μία ιδιαίτερα ελπιδοφόρα όσο και ειδική κατηγορία καυσίμων, στα οποία οι κατασκευαστές οχημάτων έχουν αρχίσει να δίνουν όλο και μεγαλύτερη βαρύτητα τα τελευταία χρόνια. Οι συγκεκριμένοι συνθετικού τύπου υδρογονάνθρακες δημιουργούνται με τη σύνθεση των δεσμευμένων από την ατμόσφαιρα εκπομπών CO2 και του υδρογόνου που παράγεται με τη σειρά του με χρήση ανανεώσιμης ενέργειας ή ηλεκτρικής ενέργειας χωρίς εκπομπές CO2.
Πόσο «καθαρά» είναι
Επί της ουσίας, τα ηλεκτροκαύσιμα απελευθερώνουν CO2 στην ατμόσφαιρα όταν χρησιμοποιούνται σε έναν κινητήρα εσωτερικής καύσης. Επομένως, δεν είναι 100% καθαρά. Μολαταύτα, το όλο… σκεπτικό πίσω από τη μελλοντική τους χρήση ως καθαρό καύσιμο είναι ότι αυτές οι εκπομπές είναι ίσες με την ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα που αφαιρείται από την ατμόσφαιρα για την παραγωγή του καυσίμου – καθιστώντας με τον τρόπο αυτό το εν λόγω καύσιμο ουδέτερο σε CO2.
Πού μπορούν να χρησιμοποιηθούν
Τα ηλεκτροκαύσιμα μπορούν να βρουν εφαρμογή σε συμβατικά επιβατικά αυτοκίνητα ή ακόμα και σε καθαρόαιμες αγωνιστικές κατασκευές, που χρησιμοποιούν σε κάθε περίπτωση κινητήρες εσωτερικής καύσης, συμπεριλαμβανομένων μάλιστα και εκείνων που υιοθετούν υβριδικές μονάδες κίνησης. Στην πράξη, τα e-fuels προσφέρουν μια μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως και 85%.
Πόσο βιώσιμη είναι η λύση των e-fuels;
Μπορεί μέχρι σήμερα η τεχνολογία παραγωγής των e-fuels να βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, ωστόσο στην περίπτωση που μπορεί να εξασφαλιστεί ηλεκτρική ενέργεια με χαμηλό κόστος που προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές, όπως η αιολική, τα ηλεκτροκαύσιμα θεωρούνται από πολλούς μία πρώτης τάξεως εναλλακτική, με πολύ χαμηλότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε σχέση με τα «παραδοσιακά» ορυκτά καύσιμα. Ένας από αυτούς είναι και η Porsche, η οποία εγκαινίασε και επίσημα τη μονάδα παραγωγής ηλεκτροκαυσίμων που δημιούργησε στη Χιλή, στην περιοχή Punta Arenas.
Σύμφωνα με το γερμανικό εργοστάσιο, το νότιο τμήμα της Χιλής στο οποίο βρίσκεται η συγκεκριμένη μονάδα, προσφέρει ιδανικές συνθήκες για την παραγωγή ηλεκτροκαυσίμων, με τον άνεμο να φυσά για περίπου 270 ημέρες το χρόνο και να επιτρέπει στις ανεμογεννήτριες να λειτουργούν με πλήρη δυναμικότητα. Στην πιλοτική φάση της μονάδας της Porsche, η παραγωγή e-fuel αναμένεται να κυμανθεί σε περίπου 130.000 λίτρα ετησίως. Αρχικά, το συγκεκριμένο καύσιμο πρόκειται να χρησιμοποιηθεί στους αγώνες, και συγκεκριμένα στο Porsche Mobil 1 Supercup, αλλά και στα Porsche Experience Centers της εταιρείας. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας η παραγωγή του θα φτάσει στα 55.000.000 λίτρα ετησίως, ενώ δύο χρόνια αργότερα θα «εκτοξευτεί» στα 550.000.000 λίτρα.
Μπορούν τα e-fuels να «καθαρίσουν» την αυτοκίνηση;
Τα e-fuels μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα σημερινά οχήματα με κινητήρες εσωτερικής καύσης -και μάλιστα με ελάχιστες μετατροπές- αλλά και να μεταφερθούν μέσω των υφιστάμενων δικτύων και δομών που σήμερα διακινούν τα ορυκτά καύσιμα. Οι υποστηρικτές των e-fuels τονίζουν με έμφαση ότι τα ηλεκτροκαύσιμα συνθέτουν σήμερα μια «ενδιαφέρουσα διαδρομή» για τη μείωση των εκπομπών CO2 του υπάρχοντος στόλου επιβατικών αυτοκινήτων, χωρίς να καταστεί αναγκαία η αντικατάσταση κάθε οχήματος με ηλεκτρικό. Ας μην ξεχνάμε ότι σήμερα πάνω από 1,3 δισεκατομμύρια οχήματα με κινητήρες εσωτερικής καύσης κυκλοφορούν στους ανά τον κόσμο δρόμους – και αυτά είναι πρακτικά αδύνατο να αντικατασταθούν με ηλεκτρικά οχήματα μηδενικών εκπομπών.
Τι υποστηρίζουν οι επικριτές των e-fuels
Στο αντίπαλο στρατόπεδο, υπάρχουν πολλές φωνές που τονίζουν ότι η παραγωγή των e-fuels είναι πολύ ακριβή. Και πρωτίστως, ενεργοβόρα. Πιο συγκεκριμένα, η χρήση των e-fuels σε ένα αυτοκίνητο με κινητήρα εσωτερικής καύσης απαιτεί περίπου πέντε φορές περισσότερη ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια από ό,τι η λειτουργία ενός ηλεκτρικού οχήματος με μπαταρία, σύμφωνα με δημοσίευση του 2021 στο περιοδικό Nature Climate Change.
Την ίδια στιγμή, οι έως τώρα εκτιμήσεις κάνουν λόγο για τιμή που αγγίζει αυτή τη στιγμή περίπου τα 10 ευρώ/λίτρο! Ωστόσο, κατασκευαστές που έχουν ήδη ξεκινήσει να δραστηριοποιούνται στο χώρο της παραγωγής, όπως η Porsche, αλλά και μεγάλα διυλιστήρια ορυκτών καυσίμων που σκέφτονται το ενδεχόμενο να μετατραπούν σε μονάδες παραγωγής ηλεκτροκαυσίμων στο απώτερο μέλλον, θεωρούν ότι με την κλιμάκωση της παραγωγής τους το κόστος θα πέσει σημαντικά – ενδεχομένως στα επίπεδα των 2 ευρώ/λίτρο σε περισσότερο από μια δεκαετία από σήμερα.
Την ίδια στιγμή, πολλοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής εντός των κόλπων της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποστηρίζουν ότι τα e-fuels πρέπει να προορίζονται για κλάδους που είναι δύσκολο να «απελευθερωθούν» από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, όπως η ναυτιλία και η αεροπορία, οι οποίοι, σε αντίθεση με τα επιβατικά αυτοκίνητα, δεν μπορούν εύκολα να λειτουργήσουν χρησιμοποιώντας ηλεκτροκινητήρες που θα τροφοδοτούνται από μπαταρίες.
Οι Βρυξέλες ανοίγουν και τυπικά την πόρτα στα ηλεκτροκαύσιμα
Παρά το γεγονός ότι η Ευρώπη επιμένει -και ορθά- στο δόγμα της ηλεκτροκίνησης για τον μηδενισμό των εκπομπών ρύπων από κάθε νέο αυτοκίνητο που θα πωλείται στην περιφέρειά της από το 2035 και μετά, οι Βρυξέλες, ύστερα από τις έντονες πιέσεις της Γερμανίας και της εγχώριας όσο και πανίσχυρης εν τω συνόλω της αυτοκινητοβιομηχανίας, άνοιξε την πόρτα στα ηλεκτροκαύσιμα. Επιλύοντας μια διαφωνία που ξέσπασε πίσω από κλειστές πόρτες και απείλησε να υπονομεύσει το φιλόδοξο σχέδιο των γηραιάς ηπείρου για μηδενισμό των εκπομπών CO2 από την ημερομηνία αυτή και μετά, η συμφωνία που επετεύχθη θα επιτρέπει τελικά τις πωλήσεις συγκεκριμένων αυτοκινήτων που θα τροφοδοτούνται με κινητήρες εσωτερικής καύσης που θα καταναλώνουν e-fuels.
Και κάπως έτσι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα δημιουργήσει σύντομα και τυπικά τη «νόμιμη οδό» που θα επιτρέπει πέραν του 2035 τις πωλήσεις νέων αυτοκινήτων που λειτουργούν μόνο με e-fuels, τα οποία θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε αυτοκίνητα με κινητήρες εσωτερικής καύσης αντί για βενζίνη. Αυτό θα επιτρέψει στις αυτοκινητοβιομηχανίες να αναπτύξουν και να συνεχίσουν να πωλούν ένα νέο «είδος» αυτοκινήτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης που θα λειτουργούν αποκλειστικά και μόνο με πιστοποιημένα καύσιμα ουδέτερα σε CO2. Μάλιστα, αυτά τα οχήματα θα είναι εξοπλισμένα με τεχνολογία που θα εμποδίζει την εκκίνηση τους όταν γεμίζουν με συμβατικά καύσιμα, όπως βενζίνη ή ντίζελ.
